Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Zadania przedszkola w procesie adaptacji dziecka

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4161 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Przedszkole stanowi w rozwoju dziecka twór niejako niezbędny w procesie prawidłowego przygotowania do wypełniania zadań i funkcjonowania w przyszłym, dorosłym życiu.
Społeczna natura człowieka jest potwierdzeniem sensu bytu przedszkola, kiedy w dzisiejszych czasach niemal wszyscy żyjemy w małych dwupokoleniowych rodzinach, a oboje rodzice dziecka pracują .
W chwili nabycia przez dziecko pewnego sposobu zachowań społecznych jest ono gotowe do kształtowania postaw indywidualnych.
Przedszkole daje dziecku możliwość wspólnej nauki z rówieśnikami. Każde z dzieci niesie ze sobą inny bagaż słownictwa, gier, zabaw oraz inny sposób zachowania, czy charakter.
Jeżeli proces nauki przez zabawę odbywa się pod okiem nauczycieli to mamy gwarancję pełnego rozwoju dziecka na wielu płaszczyznach jego osobowości.
Od trzeciego roku życia dziecka zaczyna się okres zwany przedszkolnym, oznacza to że trzylatek może już przez dłuższy czas przebywać poza domem pod opieką innych osób. Dlatego rodzice zapisują dzieci do przedszkola i mają pewność, że to korzystne dla ich rozwoju.
Znaczna część dzieci boi się przyjść do przedszkola, gdyż barierą jest lęk i niepewność. Rozłąka z ukochaną mamą, która do tej pory była "pod ręką" i zaspokajała każdą potrzebę jest bardzo trudna. Nowe nieznane sytuacje, w których znajduje się przedszkole, nabywanie samodzielności to wielki niepokój i stres.
Naturalne w takich sytuacjach są przejawy płaczu, krzyku, zamykania się w sobie, odmowa wykonywania pewnych poleceń - to niektóre reakcje dziecka broniącego się przed utratą poczucia bezpieczeństwa, walki o własną tożsamość.
Adaptację dzieci do przedszkola badała G. Sochaczewska i wskazała czynniki warunkujące przystosowanie się dziecka do przedszkola.
Ważniejsze ustalenia z tych badań przytacza E. Gruszczyk - Kolczyńska:
1. Nie ma wyraźnego związku miedzy przystosowaniem a wiekiem dziecka,
2. Dziewczynki lepiej przystosowują się do przedszkola niż chłopcy,
3. Stwierdzono związek między przystosowaniem się dziecka do przedszkola, a dotychczasowym przebiegiem jego rozwoju,
4. Nie ma wyraźniejszego związku między poziomem rozwoju umysłowego dzieci, a przystosowaniem się do przedszkola.
5. Nie stwierdzono wyraźnej zależności między warunkami bytowymi rodziny, a przystosowaniem się dzieci do przedszkola. Również status społeczny rodziny nie przesądza o przystosowaniu się dziecka do przedszkola.
6. Badanie Sochaczewskiej, nie wykazuje także związku między przystosowaniem się dzieci a formalną strukturę rodziny.
7. Uważa się, że jedynacy gorzej przystosowują się do pobytu w przedszkolu, ale wyniki cytowanych badań nie potwierdzają tego.

Jeżeli dzieci są wychowywane w sposób racjonalny, to zakres trudności w przystosowaniu się jest wyraźnie mniejszy, a zaburzenia w relacjach emocjonalnych i funkcjach życiowych są zdecydowanie słabsze. Gorzej wiedzie się dzieciom wychowywanym zbyt liberalnie i mającym zbyt opiekuńczych rodziców. Przeżywają trudności w przystosowaniu się i reagują zaburzeniami zachowania.
Jak więc rozumieć przystosowanie?
J. Ekel, M. Janiszewski, J. Piaget zajmują stanowisko, że jest to zdolność organizmu do utrzymywania wewnętrznej równowagi w środowisku zewnętrznym oraz dążenie do układania zrównoważonych stosunków z otoczeniem społecznym. W/g O. Konda� przystosowanie jest formą interakcji jednostki ze środowiskiem oraz jej zdolnością do uzyskiwania albo odnawiania wewnętrznej równowagi dynamicznej i zaspokajania potrzeb adekwatnie do możliwości tkwiących w danej rzeczywistości. Przystosowanie polega też na umiejętności panowania nad środowiskiem oraz na właściwej ocenie i rozwiązywaniu trudnych sytuacji.
Z punktu widzenia pedagogiki przystosowanie jest rozumiane wielorako:
- jako pełnienie ról społecznych -R. J. Howighurst, J. U. Lerner
- jako uzyskiwanie równowagi między potrzebami jednostki a warunkami otoczenia społecznego - W. Okoń, M. Janiszewski, O. Konda�,
- jako realizację swoich potrzeb społecznych i zaspokojenia potrzeb innych - L. Wojciechowska,
- jako współpracę, współdziałanie, współtowarzyszenie - A. Lewicki.

Problem przystosowania się dziecka do przedszkola szeroko omówiła J. Lubowiecka.
Przystosowanie należy do podstawowych mechanizmów regulujących stosunki człowiekiem ze środowiskiem. Jest to proces wyznaczony przez wiele czynników endogennych i egzogennych. Wiedza o ich istocie może przyczyniać się do wspierania dziecka w procesie przystosowania się do środowiska przedszkolnego.
Proces przystosowania dzieci 3-letnich do przedszkola może sprawić korzystne zmiany w rozwoju pod warunkiem, że będzie przebiegał na miarę ich możliwości. Nie każdy 3-latek jest na tyle dojrzały i gotowy, aby temu procesowi samodzielnie nadać kierunek. Istnieje potrzeba wsparcia dziecka w tym działaniu przez intencjonalnie stworzone środowisko wychowawcze.
Przekroczenie progu przedszkola przez dziecko 3-letnie to moment rozpoczęcia życia w dwóch środowiskach: w rodzinnym i przedszkolnym.
U dzieci 3-letnich mamy do czynienia z szeregiem właściwości rozwojowych niesprzyjających rozpoczynaniu edukacji przedszkolnej, z jednocześnie przemawiającymi tendencjami za poszerzeniem środowiska wychowawczego.
Do niesprzyjających przystosowaniu należy zaliczyć:
- niski poziom autoidentyfikacji,
- wysokie reaktywności na wiele bodźców,
- dominacja sfery emocjonalnej,
- niski poziom kompetencji językowej,
- aktualny poziom rozwoju poznawczego i sposób poznawania pojęć czasu i przestrzeni, niezwykle potrzebny do orientacji w nowym środowisku społecznym,
- nieznajomość środowiska materialnego,
- obecność niesprzyjających tendencji w rozwoju osobowości dziecka do rozwijania poczucia przynależności do grupy społecznej.
Za rozpoczynaniem edukacji przedszkolnej przemawiają w rozwoju dziecka następujące tendencje:
- poszukiwanie uwagi u innych,
- wzrost autonomii dziecka wobec matki i rosnąca niezależność w zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych,
- rozwój potrzeb poznawczych,

Przedszkole jako instytucja wychowawcza stawia przed dziećmi jednolity próg zadań, a wymogi życia zbiorowego w małym stopniu uwzględniają subtelność i różnice indywidualne w rozwoju dzieci.
Analizując okres wstępnej adaptacji z perspektywy dziecka, możemy wyróżnić najwspanialsze aspekty działań przedszkola:
- pierwszy wiąże się z jakością i trybem zaspokajania, indywidualnym do potrzeb wychowanka w warunkach zbiorowego wychowania.
- drugi to warunki nawiązania przez dziecko interakcji z innymi ludźmi i otoczeniem materialnym,
- trzeci to sytuacje uczenia się przez dziecko roli członka społeczności przedszkolnej.
Dziecko 3-letnie przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowane. Dodatkowo komplikuje tę sytuację fakt, że jednego dnia przyjmuje się większość dzieci do grupy i od razu pozostają w niej same, bez rodziców.
Dziecko związane emocjonalnie z matką, pozostawione przez nią w nieznanym mu środowisku przeżywa lęk i ma poczucie braku kontroli nad tym, co się z nim będzie działo w przedszkolu.
Napięcie emocjonalne wywołane utratą bezpieczeństwa dezorganizuje czynności poznawcze, obniża sprawność motoryczną i nie sprzyja działaniu odruchów orientacyjnych i badawczych. Wpływa to niekorzystnie na procesy przystosowawcze do nowego środowiska.
Małe dziecko wkraczając do przedszkola musi nawiązać dwa typy interakcji, wymagające zróżnicowanych zachowań i umiejętności.
Jeden typ to: dziecko - inni ludzie, czyli nauczyciele, pracownicy obsługi, rówieśnicy;
drugi typ to: dziecko - środowisko przedmiotowe, czyli świat rzeczy materialnych.
Nieco innego wysiłku wymaga od dziecka uczenie się roli przedszkolaka. Instytucjonalny charakter sprawowania opieki nad dziećmi wymaga od nich pewnego podporządkowania się im narzuconej organizacji życia, przestrzegania reguł postępowania grupowego trybu zaspokajania swoich podstawowych potrzeb.

Inny problem związany z rolą przedszkola to wykształcenie poczucia współżycia, współdziałania. Wiedza o trudnościach w początkowym okresie pobytu w przedszkolu może stać się zaczynem do pomyślnego ich rozwiązywania przez dorosłego i dziecko.
Z analizy potrzeb i właściwości rozwojowych dziecka oraz możliwości ich zaspokajania w środowisku instytucjonalnym za najtrudniejsze dla dziecka uznać można:
- zmianę dotychczasowych standardów zaspokajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych
- nawiązanie kontaktów interpersonalnych z nieznanymi ludźmi
- zdobywanie szybkiej orientacji w środowisku materialnym przedszkola
- nabywanie poczucia przynależności do grupy społecznej
- zmianę rytmu i trybu życia dziecka
- inną pozycję dziecka w grupie przedszkolnej niż w rodzinie.
Trudną dla dziecka sytuację w pierwszym okresie pobytu w przedszkolu można złagodzić przez odpowiednie zabiegi wychowawcze.
Lubowiecka proponuje do zastosowania w praktyce wzorzec postępowania przedszkola zwanego permisywnym opierającym się na konstruktach:
- do zmiany środowiska przez dziecko najpierw przygotować rodziców przyszłych wychowanków
- dokonać zmiany w organizacji pracy oddziałów przedszkolnych i trybie przyjmowania dzieci na początku roku szkolnego
- umożliwić dzieciom poznawanie przedszkola w poczuciu bezpieczeństwa i tworzyć sytuację do nawiązania swobodnych kontaktów z innymi ludźmi i otoczeniem materialnym
- zapoznać rodziców i dzieci w sposób poglądowy z rozkładem dnia w przedszkolu
- umożliwić udział w zabawach i zajęciach przybliżających dzieciom świadomość poczucia przynależności do danej grupy społecznej.
Zadaniem przedszkola staje się tworzenie najkorzystniejszych warunków do nawiązania przez dziecko różnorodnych interakcji z ludźmi.

Bardzo ważną rolę może odegrać rodzina dziecka, której działania wcześniej ukierunkowane mogą być nieocenione w uczeniu dziecka zachowań interakcyjnych. Rodzice są dla dziecka najważniejszymi osobami i to oni będą objaśniać mu, co będzie dla niego trudne i niejasne w nowym środowisku, a sami będą przygotowani do wielu reakcji dziecka.

W jaki sposób można zmniejszyć dramat przystosowania się dziecka przedszkola opisuje również, E. Gruszczyk - Kolczyńska. Autorka zwraca uwagę na zapisy dzieci do przedszkola, zwiedzanie przedszkola: sali, łazienki, szatni oraz opisuje, w jaki sposób przygotowywać dzieci do leżakowania.
W ubiegłym roku szkolnym pracowałam z dziećmi 3-letnimi. We wrześniu obserwowałam dramat płaczących dzieci i gromadziłam doświadczenia jak pokonać ten trudny okres dla przyszłych przedszkolaków i siebie jako nauczycielki.
Obserwowałam również zachowania rodziców pełnych obaw, dlatego uważam, że bardzo ważne są następujące rady dla rodziców:
1. Przygotowując dziecko do przedszkola należy w domu dużo o tym rozmawiać. Należy opowiadać, że mogło bawić się z kolegami, rysować, lepić, budować. Nie należy dzieci straszyć przedszkolem, np.: ,jeżeli będziesz niegrzeczny pani postawi Cię do kąt lub w przedszkolu musisz wszystko zjadać.
2. Dziecko wcześniej powinno widzieć przedszkole, wskazany jest pobyt z rodzicami w sali, ogrodzie przedszkolnym.
3. Dziecko powinno z rodzicami dokonać zakupów do przedszkola.
4. Jeżeli do tej pory dziecko nie rozstawało się z rodzicami powinna być zostawione u dziadków lub znajomych na kilka godzin, gdyż w przeciwnym razie przedszkole będzie mu się kojarzyło z pierwszym rozstaniem.

W trudnych dla dzieci chwilach przestrzegałam ważnych zasad:
- nigdy nie "wyrywałam" dziecka z objęć rodziców,
- umożliwiałam rodzicom pobyt w sali przedszkolnej,
- umożliwiałam wcześniej zabieranie dzieci do domu,
- uwzględniałam indywidualne potrzeby dzieci posiadania ulubionych swoich zabawek, poduszeczek, przebywania ze starszym rodzeństwem,
- rozmawiając z rodzicami i Radą Pedagogiczną zrezygnowałam z leżakowania,
- uwzględniłam indywidualne nawyki żywieniowe dzieci,
- indywidualna nauka korzystania z łazienki,
- wykorzystanie metody W. Sherborne i pedagogiki zabawy Klanza w integracji grupy.
Efektem takiego postępowania było szybsze i łagodniejsze zaaklimatyzowanie się dzieci w przedszkolu oraz wzbudzenie zaufania do pracowników przedszkola.

Chciałabym podkreślić , że dobrze zorganizowany pierwszy okres pobytu dziecka w przedszkolu mógłby znacznie zmniejszyć, a nawet przyczynić się do uniknięcia przez niektóre dzieci płaczu i związanego z tym stresu. Gdy organizacja dnia w przedszkolu przebiega bardzo sprawnie, to dzieci mają mało czasu na smutek, są zajęte, ich czas jest wypełniony i wtedy nawet po całym dniu spędzonym z dala od rodziców, przeważnie z uśmiechem ich witają.
Prawidłowa organizacja dnia w przedszkolu oraz postawa wychowawcy wobec dziecka odgrywają ważną rolę w procesie adaptacji dziecka. Nauczyciel - wychowawca zawsze wspiera każde dziecko i poświęca mu czas w sytuacjach kiedy najbardziej tego potrzebuje, ale w procesie adaptacji czyni to jeszcze większym zaangażowaniem.
Przemyślany i dobrze prowadzony proces adaptacyjny, w który włączeni są wszyscy, dla których najważniejsze jest dziecko i jego dobro w każdym tego słowa znaczeniu, gwarantuje powodzenie w realizacji tego procesu oraz odniesienie sukcesu pedagogicznego.

mgr Anna Kamińska
Przedszkole nr 8 w Łomży

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie