Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Przejawy innowacji i inicjatyw w pracy nauczyciela-wychowawcy

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 22932 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 W Polsce rzeczywisty ruch odnowy zainicjowany został przez nauczycieli z Towarzystwa Szkół Twórczych. Grupa doświadczonych nauczycieli spopularyzowała nowe metody, zasady, środki pozytywnego oddziaływania na uczniów, zapraszała na spotkania. Niektórzy nauczyciele ze zdziwieniem stwierdzali, że prezentowane innowacje są im dobrze znane. Mówili, jaka innowacja, praktykuję to od lat. Zaistniała potrzeba stworzenia pedagogicznej terminologii innowacji.
Z. Pietrasiński w „Ogólnych i psychologicznych zagadnieniach innowacji” stwierdził:
„Innowacje są to zmiany o charakterze jakościowym, przyczyniające się do rozwoju, a ich wewnętrzna siła polega na tym, że są w stanie naruszyć równowagę w danej dziedzinie”.
W.Okoń dodał, że „kryterium doboru innowacji stanowi określona potrzeba pedagogiczna”, A r. Miller, że „efektem innowacji powinno być polepszenie wyników działalności wychowawczej”.
Nie zawsze jednak dla każdego zastosowane rozwiązanie jest innowacją. Pojawiają się dwa terminy „nowość względna” i „absolutna”. Innowacjom przypisuje się charakter względny, ponieważ nie potrzebują być ani oryginalne, ani absolutnie nowe, mają wprowadzić efektywne, a nie efektowne zmiany.
W zależności od miejsca wprowadzenia innowacji podzielimy je na innowacje makrosystemowi i mikrosystemowi. Ze względu na dziedzinę pracy szkoły na:
*dydaktyczne,
*wychowawcze,
*dydaktyczno-wychowawcze,
*organizacyjne,
*wychowawczo-kierownicze.
J. Dewey pisał, że celem szkoły „jest przygotowanie uczniów do potrzeb życia, które wymaga od każdego człowieka poczucia odpowiedzialności, śmiałej inicjatywy, świadomości obywatelskiej i współdziałania w rządzeniu”. Nauczyciel twórczy, innowator, dla którego pogląd Dewey’a stanowi credo pedagogiczne nie ustaje w poszukiwaniach nowych metod i pamięta, że innowacje to nie chwilowy kaprys, ale własna koncepcja szkoły albo jej wycinka. Dobrze, jeżeli swoimi pomysłami zarazi kolegów i dyrekcję oraz bezwarunkowo zyska aprobatę uczniów i rodziców. Bez wsparcia ze strony środowiska szkolnego można realizować innowacje, ale pewnie szybciej odbywa się to z pełną akceptacją wszystkich podmiotów szkoły. Należy pamiętać, że innowacje to nie chwilowy kaprys, ale trudna i systematyczna praca wiodąca do efektywności a nie efektowności.
Przy kompleksowym zastosowaniu innowacji szkoła może pokusić się o stworzenie mikrosystemu szkolnego, który zintegruje całe społeczeństwo w tworzeniu dobrej, bezstresowej szkoły, do której każdy chętnie przychodzi.
Jakie innowacje organizacyjne może stosować twórczy nauczyciel? Pionierzy innowacji znają gotowe rozwiązania w propozycjach Towarzystwa Szkół Twórczych.
W dużych szkołach, do których uczęszcza kilkaset dzieci warto pokusić się o utworzenie- w obrębie jednej placówki- kilku poziomowych szkół. Przykładowo pierwszą kondygnację zajmie szkoła nauczania początkowego. Zostanie jej przydzielony oficjalny opiekun- dyrektor, wypracuje własne metody pracy, zbliży się do zagubionego w „molochu” dziecka, zwiększy integrację dzieci i nauczycieli… Na kolejnych piętrach zlokalizują się inne klasy- szkoły. Jest to innowacja organizacyjno- opiekuńcza, przeciwdziała samotności i zagubieniu.
Dla wielu nauczycieli nowością jest zapewnienie uczniom stałej klasy lekcyjnej. Nadal pokutuje w szkołach system podróżowania z torbami z klasy do klasy. Nie jest to jedynie innowacja organizacyjna, ale wychowawcza. Uczniowie nie tylko czują się bezpiecznie, ale przejmują rolę gospodarza. Od nich samych będzie zależało zagospodarowanie klasy, utrzymanie porządku, skończy się częsty konflikt szukania winowajców zniszczeń na terenie szkoły. Ta innowacja przybliża nauczyciela do koncepcji wychowania bez porażek. Alternatywne rozwiązanie problemu „dlaczego i kto zniszczył”. Tam, gdzie uczniowie przejmują odpowiedzialność za klasę, nie ma konfliktów na tym tle.
Dla bardziej uprzywilejowanych grup ciekawym rozwiązaniem jest szkoła sezonowa. Poprzez okres tygodnia, dwóch, w zależności od możliwości finansowych zespołu, uczniowie realizują obowiązek szkolny poza placówką. Wyjeżdżają w góry, uczą się jazdy na nartach, prowadzą doświadczenia, poznają ciekawych ludzi, uczestniczą w życiu innych grup społecznych. Tak rozbudowaną innowację trudno uznać jedynie za organizacyjną, ponieważ stwarza tyle możliwości efektywnego działania w różnych dziedzinach życia szkolnego. Bardziej operatywni nauczyciele i rodzice ze środowisk uboższych potrafią zorganizować swoim podopiecznym wyjazdowe konferencje, biwaki doświadczalne…
Innowacje programowo-dydaktyczne muszą otrzymać akceptacje władz szkolnych, ponieważ niektóre z nich znacznie wykraczają poza narzucone przez MEN rozwiązania.
Wielu nauczycieli- innowatorów zmniejsza ilość przedmiotów, tworzy bloki tematyczne, łącząc zagadnienia programowe różnych przedmiotów. Program nauczania szkoły podstawowej nie sprzyja tym rozwiązaniom. Połączenie zagadnień z j. polskiego, historii, plastyki, muzyki natrafia na przeszkodę w postaci rozrzucenia zagadnień po programach różnych klas. Niewątpliwie jest to trudne zadanie, a efekty wynikające z prezentacji literatury w kontekście historycznym, wspartej muzyką i obrazem, przynoszą doskonałe efekty dydaktyczne. Zgodnie z psychologicznymi teoriami najlepsza percepcja dokonuje się pod wpływem równoczesnego oddziaływania na wszystkie receptory człowieka.
Włączanie uczniów w proces kształcenia to kolejna istotna innowacja. Nauczyciel wykorzystuje procesie dydaktycznym najbardziej uzdolnionych albo najbardziej chętnych uczniów do prezentacji nowego materiału, opracowania wybranych fragmentów lekcji, do zrealizowania własnej koncepcji zajęć, przygotowania doświadczenia, eksperymentu… Możliwości tyle, ilu twórczych nauczycieli. Jest to najbardziej rozwijający ucznia model kształcenia, wykorzystuje aspiracje dziecka, jego twórczość, zmysł naukowy i organizatorski, uczy odpowiedzialności, umożliwia aktywizację komunikacji interpersonalnej, pobudza do aktywności, uspołecznia…
Danuta Nakoneczna opracowała 8 koncepcji innowacji wychowawczych:
*optymalizowanie szans samopoznania,
*oparcie o grupy koleżeńskie,
*zmniejszenie zmęczenia szkolnego,
tworzenie przyjaznej, serdecznej atmosfery szkolnej,
*dynamizowanie działalności samorządu szkolnego,
*przejecie przez młodzież prac związanych z utrzymaniem czystości,
*wzbogacenie klasami autorskimi systemu wychowawczego,
*powołanie Społecznej Rady Szkoły,
Bardzo istotną i nadal mało stosowaną przez wychowawców formą poznania dziecka i samopoznania przez dziecko jest stosowanie ankiet, testów i kwestionariuszy, które ułatwią uczniom poznanie swoich możliwości psychofizycznych, intelektualnych, postaw, umiejętności , motywacji, aspiracji. Warto uczniom przekazać do opracowania wyniki badań i wspólnie opracować plan działania niwelujący lub wzmacniający poznane fakty. Innowacją w tym przypadku może być odrzucenie pomysłu wspólnej analizy. Uczniowie bardzo lubią testy określające ich pamięć, wolę, spostrzeganie… Właściwie pokierowana „zabawa” inspiruje do doskonalenia receptorów.
Inspirująca dziecko formą samopoznania jest drama i gry dramatyczne. Czasami uczniowie dziwią się własnym reakcjom, odkrywają siebie na nowo. Drama to także doskonała okazja do uspołecznienia, otwarcia się na innych i własne potrzeby, to twórcza aktywność. Stosowanie dramy wymaga ogromnej wiedzy i ostrożności, żeby nie przekształcić jej w psychodramę, a to już nie jest innowacja, tylko nieodpowiedzialność pedagogiczna.
Umiejętne wykorzystanie przez nauczyciela możliwości drzemiących w zespole klasowym to przygotowanie do życia w społeczeństwie. Uczeń dzięki pracy w zespole uspołecznia się, szybciej następuje socjalizacja osób niedostosowanych społecznie, to wzmacnianie oddziaływań wychowawczych przez atrakcyjność kolegi, jego charyzmę, to poznanie praw rządzących zespołem, rozwijanie wszelkich umiejętności do negocjacji i kompromisu.
Innowacją w koncepcji pracy w grupach rówieśniczych będzie odrzucenie współzawodnictwa, które prowadzi do wypaczania osobowości dziecka, wzmacnia stres i niezdrowa rywalizację. Praca w grupach powinna opierać się na współpracy, kooperacji, społecznie uznanych formach w społeczeństwie.
Oryginalne i nowatorskie pomysły współpracy /nie kierowania/ z klasą opracował J. Radziewicz. Książka pt.„Wychowawca i jego klasa” stanowi vademecum nauczyciela- wychowawcy. Autor jest twórcą nauczycielskiego kodeksu moralnego, uczy miłości, szacunku do ucznia, mobilizuje do kształcenia i wypracowania „jeżeli się nie posiada charyzmy, twórczego podejścia do zagadnień wychowawczych. Koncepcja J. Radziewicza oparta jest na mocnych podstawach socjologicznych i psychologicznych. Zwraca uwagę na wychowanie poprzez realizacje określonych ról, aktywność poznawczą ucznia. Proponuje delegowanie uprawnień na najbardziej aktywnych członków zespołu, aktywizowanie uczniów trudnych. Książka inspiruje nauczycieli do poszukiwania własnych rozwiązań, kreowania nowej rzeczywistości wychowawczej, tworzenia innowacji.
Bardzo istotnym elementem humanistycznej szkoły jest włączanie w proces innowacyjny rodziców. Wielu pedagogów wykorzystuje ich wiedzę i uzdolnienia. Lekcje zawodoznawcze prowadzone przez rodzica, to także innowacja, jeżeli do tej pory ograniczały się do nudnych pogadanek. Wycieczka zorganizowana przez ojca Jasia, którego odrzucała klasa, to także innowacja. Czasem dzięki atrakcyjności rodziców klasa odkrywa walory nieakceptowanego kolegi.
W procesie innowacji bardzo często pomaga znajomość miejsca pracy członków rodziny. Wizyta w drukarni zaowocuje wydaniem klasowej gazetki, która obok twórczego spełnienia pozwoli uczniom na samokrytykę, prezentacje swoich osiągnięć, da rozrywkę, zmobilizuje do czytania.
Rodzic zajmujący się fotografowaniem nauczy dzieci ciekawej formy rozwijania zainteresowań, pozwoli na stworzenie fotograficznego zapisu, co z kolei cementuje grupę, tworzy wspomnienia niezbędne w konsolidowaniu zespołu.
Twórczy nauczyciel jest inicjatorem ciekawych pożytecznych propozycji wspólnego działania. Potrafi zainspirować środowisko szkolne i lokalne. Z jego inicjatywy powstają sale gimnastyczne, ogródki szkolne, sady. Dzięki niemu oddział pediatryczny wzbogaca się o różne książki, zabawki dla dzieci. Możliwości są różne, przeważnie uzależnione od zainteresowań nauczyciela. Twórczy pedagog animuje życie kulturalne małych środowisk, włącza je do procesów innowacyjnych szkoły.
Oczywiście nie wszyscy nauczyciele interesują się innowacjami, inicjowaniem pożytecznych wychowawczo działań. Cz. Barański podzielił pedagogów na:
*innowatorów,
*pionierów,
*współczesnych naśladowców,
*późnych naśladowców,
*maruderów.
Trudno przecenić rolę procesu innowacyjnego w szkołach, jeżeli nie zawsze przyniesie on wymierne efekty, to zwiększy doświadczenie, zainspiruje w oparciu o błędy, oby jak najmniejsze. Szkoła twórczych nauczycieli cieszy się szacunkiem rodziców i uczniów, stymulująco wpływa na środowisko szkolne i lokalne.

Bibliografia:
OKOŃ Wincenty : Wszystko o wychowaniu. – Warszawa : Wydawnictwo Akademickie „Żak", 1999
PEDAGOGIKA wobec problemów wychowania końca XX wieku : [praca zbiorowa] / red. Edward Kozioł , Ewa Kobyłecka. – Zielona Góra : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2000.
ŁOBOCKI Mieczysław : Teoria wychowania w zarysie. – Kraków : „Impuls”, 2003
MILLER Rowland S. : Niepewność i zakłopotanie : o pokonywaniu niechcianych uczuć / przeł. [z ang.] Izabela Sowa. – Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1999.

Opracowała:
Elżbieta Brańka
Nauczyciel nauczania zintegrowanego
Szkoła Podstawowa nr 2 w Żninie

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie