Książka Erica Berne "W co grają ludzie" przedstawia psychologię stosunków międzyludzkich. We wstępie autor objaśnia tytuł książki podkreślając fakt, że życie to nieustanne uczestnictwo w różnego rodzaju grach "Stwierdzenie, że przeważająca część aktywności społecznej sprowadza się do uczestnictwa w grach niekoniecznie oznacza, że jest to "zabawne", albo, że partnerzy nie są poważnie zaangażowani we wzajemne stosunki. Podstawową właściwością gry ludzkiej jest nie to, że emocje są w niej udawane, lecz że podlegają regulacji."
Autor za najatrakcyjniejszą formę kontaktu społecznego uznaje właśnie gry i intymność.
Eric Berne to amerykański psychiatra, terapeuta, który udzielał porad w gabinecie, prowadził zajęcia terapeutyczne z pacjentami stosując w praktyce swoje gry. Wiele też dowiedział się o sensie życia i grach życiowych od swoich pacjentów oraz studentów i słuchaczy. Toteż, jego praca na ten temat wydaje się być niezwykle wiarygodna poparta doświadczeniem.
Autor ukazuje w swojej pracy najczęściej wykorzystywane przez współczesnych gry, które mogą służyć np. uzyskaniu zysków! (,gra ubezpieczeniowa", gra w nieruchomości", biznesmeni ubijający nadzwyczajne interesy).
Jednak autorowi chodzi o nieświadome gry zwykłych ludzi zaangażowanych w podwójne transakcje, z których istnienia nie w pełni zdają sobie sprawę, a które są najważniejszym przejawem życia społecznego na całym świecie.
Sięgnięcie do pracy Berne pozwala czytelnikowi odkrywać nieznane lub też nieuświadomione sobie rodzaje gier, które nieustannie pojawiają się w życiu człowieka. Należą do nich gry Alkoholik, Dłużnik, Kopnij mnie, Patrz co przez ciebie zrobiłem. Z tego typu zachowań i działań społecznych spotykamy się codziennie. Gry małżeńskie Kozi róg, Sąd, Oziębła kobieta, Udręczona, Gdyby nie ty, Patrz jak bardzo się starałam, Kochanie mogą stać się rusztowaniem życia małżeńskiego i rodzinnego, mogą też prowadzić do rozpadu małżeństwa.
W jednym z rozdziałów książki pojawia się temat gier seksualnych. Berne wylicza następujące typy gier Walczcie ze sobą, perwersja, Gwał,t Gra w pończoszkę, Awantura. Uprawia się je dla wyzyskania lub zwalczenia impulsów seksualnych.
Najpowszechniejsze gry zauważone wyłącznie w elementach świata podziemnego to Policjanci i złodzieje, jak się stad wydostać, Wytnij numer Józkowi. Znają je wyłącznie więźniowie jak i strażnicy oraz kryminolodzy.
Gry terapeutyczne związane są z sytuacjami terapeutycznymi, prowadzone są podczas terapii z pacjentem, mają ułatwić rozwiązanie problemu terapeutycznego i wspomóc zarówno przeszkolonych fachowców jak i pacjentów – laików.
Ostatnie gry to gry konstruktywne, które przyczyniają się zarówno do dobrego samopoczucia innych graczy, jak i do rozwoju agensa. Autor podkreślając niedoskonałość i mała ilość stosowanych w życiu społecznym gier konstruktywnych podaje kilka przykładów takich gier (Pracowite wakacje, Filantrop, Lokalny Mędrzec) i analizuje ich przebieg i skutki.
Berne zwraca na koniec uwagę czytelnika na znaczenie gier wyróżniając ich znaczenie historyczne ( gry przechodzą z pokolenia na pokolenie), kultowe (różne gry preferowane przez różne rasy i kultury), społeczne ( wspólne spędzanie czasu), osobiste ( zależne od kręgu społecznego, do którego człowiek należy).Analiza gier przedstawionych przez autora nie jest łatwa do zrozumienia przez przeciętnego czytelnika, należy znać podstawy psychologii.
Mówiąc o autonomii człowieka Berne stwierdza, że ujawnia się ona poprzez odzyskanie trzech zdolności: świadomości, spontaniczności i intymności. Najprościej mówiąc świadomość to intensywne życie mocno zakorzenione w realiach, spontaniczność to możność wyboru bez jakiegokolwiek przymusu, intymność zaś to wolna od gier spontaniczna otwartość osoby, której sednem jest miłość.
Dość posępny jak sam autor stwierdza obraz życia ludzkiego nakreślony w I i II rozdziale książki nie do końca okazuje się pesymistyczny, gdyż "Niektórzy szczęśliwcy mają coś, co nie mieści się w żadnych klasyfikacjach zachowania; tym czymś jest świadomość mają też coś innego, co wyrasta ponad wcześniejsze programy. A mianowicie spontaniczność, i jeszcze coś bardziej nagradzającego od gier, czyli intymność."
Tę książkę polecałabym studentom i osobom zainteresowanym psychologią i psychiatrią. Pozwoli poznać siebie i drugiego człowieka, poznać typowe sytuacje społeczne, którym stale towarzyszą różne gry wywodzące się przecież już z dzieciństwa. Małe dzieci rozmyślnie inicjują gry, a wychowanie można uznać za proces edukacyjny, w którym uczy się dziecko w jakie gry grać a w jakie nie. Uczy się je procedur, rytuałów i rozrywek. Od jego wiedzy i biegłości w procedurach, rytuałach i rozrywkach zależeć będzie jakie otworzą się przed nim szanse.
mgr Aleksandra Głowa
nauczyciel wych. świetlicy
w ZSPGPiP w Otfinowie |
