|
Czym jest inteligencja emocjonalna? Otóż według Golemana każdy człowiek ma w pewnym sensie dwa umysły i dwa rodzaje inteligencji: racjonalną i emocjonalną. Iloraz inteligencji określa około 20% czynników decydujących o sukcesie. 80% zależy od innych zmiennych, wśród których inteligencja emocjonalna ma kluczowe znaczenie. Składają się na nią takie umiejętności, jak: zdolność motywacji, wytrwałość w dażeniu do celu mimo niepowodzeń, optymizm, umiejętność panowania nad popędami, regulowanie nastroju, panowanie nad emocjami i wczuwanie się w nastroje innych( tzw. empatia – zdolność polegająca na umiejętności utożsamiania się z innymi osobami i przeżywania ich uczuć, jest bardzo przydatna w życiu, również szkolnym).
Inteligencja emocjonalna nie jest wrodzona, każdy człowiek nabywa jej począwszy od wieku niemowlęcego. Szczególnie ważny wydaje się okres do mniej więcej 3-4 roku życia dziecka.
Kontakty pomiędzy rodzicami a dzieckiem już od chwili jego narodzenia stanowią podwaliny pod sztukę współżycia z innymi. Ważne jest to, co rodzice mówią do dzieci, jak się w stosunku do nich zachowują oraz wzajemne relacje między rodzicami.
Istnieją trzy style niewłaściwego emocjonalnego zachowania rodziców:
- całkowite lekceważenie uczuć dziecka
- okazywanie nadmiernego pobłażania ( każdy sposób, w jaki dziecko radzi sobie z targającymi nim burzami emocjonalnymi uważają za dobry)
- pogarda i brak jakiegokolwiek szacunku dla uczuć dziecka
Są także rodzice, którzy potrafią wykorzystać w odpowiednich chwilach samopoczucie psychiczne dziecka jako moment stosowny do odegrania roli swego rodzaju nauczyciela postaw emocjonalnych. Traktują oni uczucia dziecka poważnie, starają się zrozumieć, co jest przyczyną złego nastroju i pomóc mu znaleźć sposoby uśmierzania przykrych uczuć.
Wpływ takich pouczeń rodziców jest ogromny – wzajemne relacje między rodzicami a dziećmi są bardzo dobre, dzieci są pogodne, odprężone, rzadko wpadają w przygnębienie, cieszą się powodzeniem wśród rówieśników, są bardziej lubiane, a nauczyciele uważają, że potrafią się one znaleźć w każdej sytuacji społecznej, lepiej także koncentrują uwagę oraz uczą się efektywniej.
Zdolności emocjonalne są niezbędną podstawą wszelkich form uczenia się. Oto najważniejsze umiejętności związane z inteligencją emocjonalną:
- wiara w siebie ( poczucie posiadania kontroli i panowania nad własnym ciałem, przekonanie o możliwości zrealizowania zamierzonych celów)
- ciekawość
- intencjalność( chęć i zdolność wpływania na bieg spraw oraz wytrwałe dążenie do tego)
- samokontrola
- towarzyskość( zdolność do nawiązywania kontaktów z innymi)
- umiejętność porozumiewania się
- umiejętność współdziałania.
Prawie wszystkim uczniom, którzy nie radzą sobie w szkole brak którejś z tych umiejętności.
Goleman zwraca uwagę na fakt, że współcześnie coraz częściej rodzina ulega destabilizacji, głównie z powodu braku dobrych systemów pomocy i wsparcia, pośpiechu, dezorganizacji życia rodzinnego, a to z kolei prowadzi do „ analfabetyzmu emocjonalnego” następnego pokolenia. Konsekwencjami tego są:
- zamykanie się w sobie
- nieprzystosowanie do życia społecznego
- niepokój i depresja
- problemy z uwaga i myśleniem
- chuligaństwo i agresywność( siłowe rozwiązania zamiast negocjacji)
Tak więc nie sposób nie doceniać umiejętności zwanych inteligencją emocjonalną – to głównie one decydują o osiąganiu zamierzonych celów, o sukcesie.
Śmiało można postawić tezę, że rodzina jest najważniejszym dla dziecka miejscem na ziemi, a rola rodziców jest nie do przecenienia. To tu kształtują się postawy dziecka, tu uczy się ono życia, nabywa nawyków i zdobywa nowe umiejętności. Dziecko wcale nie oczekuje pobłażania w chwilach trudnych czy zaspakajania swoich wszystkich zachcianek.
Czego w takim razie potrzebuje dziecko?
1. Bądźcie stanowczy. Właśnie tego potrzebuję – poczucia bezpieczeństwa.
2. Nie psujcie mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć wszystkiego, czego się domagam.
3. Zwracajcie uwagę na moje złe nawyki. Tylko wy pomożecie mi zwalczyć zło dopóki to możliwe.
4. Pozwólcie mi doświadczyć konsekwencji moich zachowań. Czasem dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.
5. Nie zrzędźcie. W przeciwnym razie muszę się przed wami bronić i robię się głuchy.
6. Dotrzymujcie danego słowa. Czuję się zawiedziony, gdy nic z obietnic nie wychodzi.
7. Bądźcie konsekwentni. Gdy brak wam konsekwencji, tracę w was wiarę.
8. Wysłuchajcie mnie, gdy dręczę was pytaniami. Jeśli będziecie mnie odtrącać, to zamiast prosić was o wyjaśnienie, poszukam go gdzie indziej.
9. Akceptujcie moje lęki i obawy. Nie wmawiajcie mi ,że są głupie. One po prostu są.
10. Bądźcie sobą. Nie róbcie z siebie ideałów, gdyż prawda na wasz temat mogłaby być w przyszłości nie do zniesienia.
11. Pamiętajcie, że uwielbiam eksperymenty. Jestem ciekawy świata.
12. ZAWSZE OKAZUJCIE MI MIŁOŚĆ.
D. Goleman Inteligencja emocjonalna, Wrocław 1997
Lucyna Paliwoda
|
