Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Nowa droga-czyli nauka czytania w przedszkolu przed szóstym rokiem życia

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2252 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 


BEATA KURZAWSKA
PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 1
W RYPINIE



Nowa droga – czyli nauka czytania w przedszkolu przed szóstym rokiem życia.

Kwestiom związanym z czytaniem poświęcono wiele badań. Ta specyficzna ludzka umiejętność determinuje bowiem zakres , w jakim możemy kontaktować się ze światem , korzystać z dorobku nauki i kultury. Wciąż jednak nie znajdujemy jednoznacznych odpowiedzi na pytania : czy naukę czytania rozpoczynać , tak jak proponuje G. Dogman , już w pierwszych miesiącach życia dziecka, czy też uczyć dzieci czytania w wieku 6-7 lat, w którym zdaniem psychologów – funkcje psychiczne zaangażowane w proces czytania osiągają potrzebny poziom dojrzałości. Jak uczyć małe dzieci czytania , aby ich nie zniechęcić do tej umiejętności już na pierwszych etapach jej opanowywania? Odpowiedź może być tylko jedna . Trzeba znaleźć złoty środek w postępowaniu dydaktycznym.
Opierając się na własnych doświadczeniach w pracy z dziećmi cztero i pięcioletnimi chcę zachęcić nauczycieli przedszkoli do stosowania w swojej pracy wychowawczo- dydaktycznej ,,alternatywnej” metody nauki czytania dr I. Majchrzak. Jest ona ciekawa i interesująca dla dzieci , a jednocześnie przynosząca satysfakcję nauczycielowi. Wczesne prowokowanie sytuacji dydaktycznych , w których dzieci wiedzę alfabetyczną zdobywają i praktykują w sensownych sytuacjach, pozwala im szybciej konstruować znaczenia słów i stawać się czytelnikami. Nie ograniczanie wieku w jakim dziecko może rozpoczynać naukę czytania , traktowanie czytania jako jednego ze sposób komunikowania się z otoczeniem, nauczanie czytania w dowolnych konfiguracjach pod względem tematyki i sposobu realizacji zajęć, wprowadzenie pomocy dydaktycznych zawierających elementy samokontroli i umożliwiających dziecku samodzielną pracę , dobrowolność uczestnictwa dzieci w proponowanych przez nauczyciela zajęciach, unikanie przymusu pozwalają osiągnąć zaskakujące efekty.
Do zastosowania w pracy dydaktyczno-wychowawczej ,, odimiennej” metody nauki czytania dr . I Majchrzak już w grupie dzieci 4-5 letnich nakłoniła mnie potrzeba uatrakcyjnienia programu terapeutycznego realizowanego z dzieckiem ,, niedosłyszącym”. Wprowadzanie dziecka w świat pisma , to podstawowa metoda poznawania rzeczywistości przez dzieci,, niedosłyszące”. Skojarzenie słowa z przedmiotem, czynnością , zjawiskiem tworzy obraz otaczającego świata. Nauczanie języka wychodzi zatem od form pisma. Ważne polecenia , informacje , pytania i odpowiedzi dziecko kojarzy z ich obrazem graficznym – etykietą, napisem.
W roku szkolnym 2002/2003 objęłam wychowawstwo w grupie dzieci 3-letnich. Wśród dzieci rozpoczynających wczesną edukacją przedszkolną była 4 letnia dziewczynka z głębokim uszkodzeniem słuchu, nie podejmująca kontaktów werbalnych. Było to moje pierwsze doświadczenie z taką niepełnosprawnością . Szukałam różnych ciekawych rozwiązań , które mogły pomóc w nawiązaniu kontaktu z tym dzieckiem. Najbardziej pomocne w realizacji zadań wychowawczo-terapeutycznych okazały się założenia ,,odimiennej” metody nauki czytania opartej na ,, Ścianie pełnej liter”. Wprowadzając
w roku szkolnym 2004/2005 innowacyjny program ,, Nazywanie świata” stworzyłam niedosłyszącej dziewczynce szansę odkrycia imion swoich kolegów oraz nazw przedmiotów, zabawek zapisanych na wizytówkach. Swobodne obcowanie z pismem przyniosło też dużo korzyści dzieciom 5-letnim, które swobodnie identyfikują kolegów z ich wizytówkami, układają imiona z liter, modyfikują je , odkrywają znaczenia słów zaszyfrowane za zasłoną liter i ,, nazywają świat”.
Odczytywanie w słowach ich znaczenia to fascynująca zabawa już dla najmłodszych przedszkolaków . Daje duże efekty i sprawia dzieciom ogromną radość z odrywania słów , dlatego chciałabym podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniami na temat tej metody . Być może zachęcę innych nauczycieli do unowocześnienia swojego warsztatu pracy i stworzenia dzieciom szansy bezstresowej nauki czytania.

,, Imię dziecka można uczynić słowem otwierającym świat pisma”

Dr I. Majchrzak uważa, że nauka czytania bywa źródłem cierpień i frustacji dla wielu dzieci i pedagogów. Jakże często słyszy się stwierdzenia nauczycieli dziecko zna wszystkie litery alfabetu, ale nie umie zestawić z nich słowa.
Według autorki,, odimiennej metody nauki czytania” w polskim systemie edukacyjnym została ona szalenie umetodyczniona. Wprowadza sztuczny porządek w proces poznawania liter, natrętnie utrwala cząstkowe wiadomości , nienaturalną fragmentaryzację słów. Zadekretowano ją jako niezwykle trudną , uznając jednocześnie, że dziecko musi sprostać szczególnym wymogom i spełniać szczególne warunki dojrzałości, ażeby rozpocząć naukę czytania.
Według I. Majchrzak – takie założenia nie sprzyjają opanowaniu sztuki czytania ze zrozumieniem. A ten poważny błąd wynika ze swoistej filozofii, z której płynie nakaz ciągłego skupiania się na brakach i słabościach dziecka, nie zaś na mocnych stronach małego ucznia.
Propozycja ,, odimiennej metody nauki czytania” zmierza do stworzenia takiego systemu, dzięki któremu dziecko wprowadzane w świat pisma, samodzielnie buduje hipotezy dotyczące reguł języka pisanego i samodzielnie weryfikuje je.
Dziecko spontanicznie uczy się wszystkiego co je otacza, jest istotą zdolną do obserwacji , dokonywania porównań, do budowania hipotez i weryfikowania ich. Jeśli zatem tak spostrzegamy dziecko, to pojmujemy jednocześnie, że wrota do świata pisma , dzięki odpowiedniemu postępowaniu, od początku uchylają się przed nim zachęcająco. Dorośli często nie wiedzą co może, a czego nie może dziecko w wieku trzech, czterech lat. Przy ocenie dojrzałości małego,, ucznia” – do kontaktu z językiem pisanym- często nie bierze się pod uwagę wpływu emocji na pobudzenie inteligencji. . Dziecko , nawet dwuletnie przygląda się swojemu imieniu z ogromną ciekawością i chłonie wszystkie informacje, które go dotyczą; obserwuje kształt i położenie ,, swoich” liter, porównuje je z literami w imionach kolegów, wyciąga uogólniające wnioski. Akt inicjacji przyspiesza rozwój inteligencji.
Autorka polskiej wersji metody – czyli posługiwania się imionami w nauczaniu reguł rządzących naszą pisownią uważa, że źródłem kłopotów związanych z nauką czytania bywają często błędne metody nauczania; metody kierujące uwagę dziecka na fonetyczne , nie zaś znaczeniowe rozszyfrowywanie słów.
Dr. I .Majchrzak często podkreśla, że dziecko od samego początku wchodzi świat pisma jako w świat znaczeń, a nie izolowanych liter.
Jej zdaniem rozumienie słowa może i powinno wyprzedzać umiejętności jego odczytywania, bo nie litery się czyta, tylko sens wyrazu. Jego zrozumienie przynosi więc radość osiągnięcia i sukcesu, a czytanie to umiejętność przywoływania na myśl rzeczy i zjawisk ukrytych za zasłoną liter. To przygoda intelektualna, to wyjście naprzeciw niespodziance, tajemnicy ukrytej za literowym szyfrem. Zrozumienie treści to punkt kulminacyjny. Jeśli wyraz
,, kot” zostanie odczytany , dziecko zrozumie słowo, to i ,, nawet największy mistrz czytania nie znajdzie w nim niczego więcej niż trzyletnie dziecko”.

Cała strategia dydaktyczna w ,, odimiennej metodzie nauki czytania” jest zbudowana na fakcie, że dziecko zaczynające naukę wie doskonale, jak brzmi jego imię i jest z nim silnie związane emocjonalnie. Imiona są nieocenioną pomocą przy przekazywaniu i przyswajaniu zasad polskiej pisowni. Dzięki wizytówkom dzieci zdają sobie sprawę ze związku, jaki łączy osobę, zapis jej imienia i brzmienie tego imienia. Wystarczy, że nauczyciel nakieruje uwagę dziecka , skłoni go do obserwacji i dokonywania porównań.
Idea systemu wizualnego ,, Ściany pełnej liter” opiera się na równoczesności i synchroniczności. Wszystkie elementy , konieczne do odkrycia alfabetycznego charakteru pisma i do opanowania sztuki czytania , dziecko stale i równocześnie ma przed oczami. Dzięki temu odkrywa związki pomiędzy zapisem, brzmieniem i znaczeniem słów. Pozwala przekazywać reguły pisma poprzez ćwiczenia spostrzegawczości.
,, Ściana pełna liter” jest niczym szwedzki stół, zawsze nakryty- a dziecko , jak biesiadnik bierze z tego stołu , co chce i ile może.

ETAPY WPROWADZANIA METODY

Podstawowe założenia metody:
· Wprowadzanie dziecka w świat słów powinno odbywać się na zasadzie zabaw i gier
· Celem nauki czytania jest zrozumienie sensu i znaczenia poszczególnych słów a nie pozbawionych znaczenia oddzielnych liter, dlatego dziecko poznaje przede wszystkim wyrazy, a następnie litery, z których są zbudowane

Punktem wyjścia w ,, odimiennej nauce czytania” jest całościowy obraz zapisu , a w następnym etapie – struktura literowa. Autorka metody wyróżnia kilka etapów początkowej nauki czytania.
Rozpoczęcie proponuje od zapoznania dziecka z obrazem graficznym własnego imienia, napisanego na wizytówce. Etap ten autorka nazywa ,, aktem inicjacji”. Wizytówka z imieniem wprowadza dziecko w świat znaczeń. Reaguje ono emocjonalnie na zapis własnego imienia i jest wstanie odróżnić je wśród innych imion. Ta pierwsza lekcja czytania to moment , w którym dziecko doświadcza wprowadzenia za pomocą pisma w świat ludzi, którzy potrafią pisać i czytać. W tym momencie dokonuje odkryć o szczególnym brzmieniu swojego imienia, dostrzega różnicę pomiędzy kształtem poszczególnych liter.
Kartki z imionami zostają umieszczone na tablicy, krzesełkach, szafkach indywidualnych. Dziecko ma wiele okazji do odczytywania swojego imienia.
Następnie podczas szeregu zabaw z wizytówkami odbywa się zapoznawanie z imionami kolegów. Na przykład: wchodząc do klasy dziecko odszukuje w koszyku swój identyfikator lub w trakcie sprawdzania obecności wskazuje swoją wizytówkę ścienną. Daje to okazje do sprawdzenia czy wszyscy są obecni oraz odczytania kogo brakuje.
Podczas zabawy ,,deszcz imion” dzieci mają możliwość odczytywania imion na dowolnie wybranych wizytówkach i odnalezienie ich właścicieli.
Obserwacja i porównywania napisanego własnego imienia z imionami innych prowadzi w sposób naturalny i spontaniczny do rozpoznawania fonetycznych funkcji wszystkich liter alfabetu.
Kolejny etap wprowadzania dzieci w świat pisma nosi nazwę ,, Ściana pełna liter”.
Umieszczamy na ścianie alfabet, wszystkie litery ; wielkie, małe, drukowane i pisane. Tak powstaje wizualny system dydaktyczny, który nazywamy ,, ścianą pełną liter”. Zadaniem nauczyciela jest takie pokierowanie uwagą dzieci, by uświadomiły sobie , że gdy słyszy się w czyimś imieniu głoskę ,, r” to w zapisie widać literę ,, r”. Przyglądanie się imionom pozwala dzieciom zauważyć, że litery różnią się formami , a odmienność czy wyjątkowość litery , wcale nie musi oznaczać trudności.
Na tym etapie proponuje się dzieciom ćwiczenia , które ułatwią im obserwacje, porównywanie, liczenie liter, wyciąganie wniosków, zwrócenie uwagi na litery, które ma w swoim imieniu , a których mu brak oraz na to, że każdą głoskę wymawia się w sposób szczególny.
,,Prezentacja alfabetu”, polega na poznawaniu wszystkich liter, małych i wielkich, drukowanych i pisanych. Nauczyciel demonstrując i omawiając litery, posługuje się przykładami odpowiednich imion. Dziecko, w którego imieniu jest omawiana litera, na swojej wizytówce zaznacza ją w określony przez nauczyciela sposób.
Dzieci, które posiadają w swoim imieniu wielką literę , zostają królowymi i królami tej litery. Otrzymują literowe korony, a wszyscy , którzy mają w imieniu małą literę zostają książętami.
,, Targ liter” to różne zabawy i gry prowadzone z wykorzystaniem liter własnego imienia mające na celu wytworzenie w dziecku gotowości na spotkanie ze słowem.
,,Nazywanie świata” to ostatni etap odimiennej metody nauki czytania.
Światem będzie sala w przedszkolu i wszystko co się w niej znajduje. Każda rzecz ma nazwę , podobnie jak człowiek imię. Tę nazwę można napisać i przeczytać. ,, Nazywanie świata” polega na dopasowywaniu nazw do otaczających przedmiotów. Jest to gra , w trakcie której dzieci, za pomocą od stu do trzystu słów, ćwiczą ciągle na nowo rozpoznawanie w najrozmaitszych kombinacjach kształtów i brzmienia trzydziestu dwóch liter alfabetu.
To wielka zabawa w chowanego, do której zostaje wciągnięte słowo.
Autorka metody , I. Majchrzak gwarantuje, że zabawy prowadzone według jej sprawdzonego w wielu przedszkolach pomysłu , uchronią początkujących w czytaniu przed frustracją . Wczesne dostarczenie bodźców pozytywnych , zezwalających na kontakt ze słowem pisanym może stać się źródłem przyjemności nawet dla dzieci 3-letnich.

Aby tak się stało wszystkie ćwiczenia muszą mieć charakter zabawy i zaproszenia do zabawy, której wynik nie będzie podlegał ocenie ze strony nauczyciela.

PROPOZYCJE ZABAW

Kontakt ze słowem pisanym może stać się źródłem wielu przyjemności.
Sprawdzenie obecności ( wersja łatwiejsza).
Dzieci siedzą na dywanie , nauczycielka pokazuje kolejne wizytówki, które dzieci rozpoznają i przypinają na tablicy pod napisem,, dzieci obecne”. Pozostałe wizytówki nauczycielka czyta razem z dziećmi . Jedno z nich wkłada do pojemnika z wizytówkami.
Sprawdzenie obecności ( wersja trudniejsza).
Nauczycielka rozkłada na dywanie wizytówki. Dzieci spacerują po sali, na wskazany sygnał odszukują swoją wizytówkę. Czytają swoje imię i przypinają na tablicy. Pozostałe wizytówki chętne dzieci odczytują i wkładają do pojemnika z wizytówkami.
Pływające litery
Nauczycielka rozkłada na podłodze krążki – jeziorka. W każdym z nich pływa inna litera alfabetu, którą dzieci nazywają. W rytm muzyki poruszają się po sali. Na umówiony sygnał gromadzą się w koło jeziorka, po którym pływa pierwsza litera z jego imienia.
Żywe wyrazy
Jedno dziecko trzyma pudełko , w którym są litery. Obok dziecka z pudełkiem ustawia się czworo dzieci, każde z nich wyciąga jedna literę. Zadaniem dzieci jest takie ustawienie się , by utworzyć imię kolegi.

Prezent dla kolegi
Nauczycielka rozdaje dzieciom serduszka – wizytówki. Na wskazany sygnał odczytują imiona i wręczają je osobie , dla której jest przeznaczone.
Pociąg
Nauczycielka wyznacza w sali stacje, oznaczając je dowolnymi literami np.: A, D , B
Po sali porusza się pociąg, gdy zatrzyma się przy stacji wysiadają te dzieci, które
Mają w swoim imieniu tą literę.
Koperty
Do dużej koperty z napisanym imieniem , wkładamy litery , z których składa się imię dziecka początkowo dzieci układają imię według wzoru na wizytówce,później bez. Następnie układają imiona kolegów.
Zabawki
Dzieci losują napisy, odczytują , wybierają odpowiednią zabawkę i układają ją na stoliku, obok ustawiają etykietę.

Komentarz.
Dzieci powinny wykonywać ćwiczenia samodzielnie, naradzając się najwyżej z kolegą. Nie zawsze dziecko wykona poprawnie zadanie.
Chodzi jednak o to, by miało tyle możliwości czytania wyrazów o różnym stopniu trudności, aby po pewnym czasie potrafiło przeczytać i zrozumieć każde z nich i odczuć radość ze zrozumienia tego co czyta.
Obserwując dziecko, dostrzegając jego postępy , bądź niepowodzenia, możemy mu ułatwiać lub utrudniać zadania: wydłużać wyrazy, kontrastować je.
Bardzo ważną zasadą jest dbanie , by w każdej ,, sesji” czytania coś się dziecku udało i nad czymś musiało się natrudzić.

Wczesne ,, sesje” czytania w przedszkolu odbywają się w ruchu , niemal w biegu, bo dziecko chce szybko położyć etykietę tam gdzie trzeba i dostać następną. Czytanie przestaje się kojarzyć z koniecznością grzecznego siedzenia przy stole, przeradza się w jedną z dziecięcych zabaw ruchowych; dzięki temu przyjemność płynącą z tego zajęcia mogą odczuć także bardzo małe dzieci.

Otaczający dziecko świat przestaje mieć granice.

Literatura:
1. I. Majchrzak , Wprowadzanie dziecka w świat pisma, WsiP,Warszawa 1995
2. J. Postek , Metoda dr I. Majchrzak a zmiany w interakcjach między wychowawcą i dziećmi 3-letnimi, WsiP, Warszawa 1997
3. I. Majchrzak, Inicjacyjna funkcja imienia własnego w nauce czytania”, Edukacja w przedszkolu- IX. 1998
4. I. Majchrzak , Gry czytelnicze, Edukacja w przedszkolu-XII.1998

Beata Kurzawska
Przedszkole Miejskie nr 1 w Rypinie

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie