Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Elementy tworzywa dzieła filmowego

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 18881 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 Czy wprowadzanie ucznia w estetyczne tajniki sztuki filmowej musi mieć charakter okazjonalny? Oczywiście, że nie. Sądzę, iż świadomość filmowych kategorii estetycznych, takich jak np. ujęcie, plan filmowy, montaż czy kompozycja kadru nie powinna być obca uczniowi gimnazjum.

Dlatego też proponuję cykl pięciu lekcji (klasa II gimnazjum, po lekcjach na temat rodzajów i gatunków filmowych), których głównym celem jest kształtowanie umiejętności rozpoznawania funkcji głębszych kategorii estetycznych i cech strukturalnych dzieła filmowego.
Prezentowane tu scenariusze lekcji opierają się na pomysłach lekcji zawartych w książce Film w szkolnej edukacji humanistycznej E. Nurczyńskiej – Fidelskiej, B. Parniewskiej, E. Popiel-Popiołek, H. Ulińskiej (PWN Warszawa-Łódź 1993) Przedstawiony tam materiał obejmuje co prawda zagadnienia ośmioklasowej szkoły podstawowej oraz szkoły średniej, jednakże książka nie straciła nic ze swych walorów poznawczo-dydaktycznych. Cennych wskazówek dotyczących elementów języka filmu dostarczyła mi pozycja W. Wodnickiej Przewodnik dla nauczyciela języka polskiego (ODN Zielona Góra 2004)

KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO
w kl. II gimnazjum

Temat: Elementy tworzywa dzieła filmowego.

Cele lekcji
ogólne:
kształtowanie postawy świadomego i krytycznego odbioru przekazu filmowego
uświadomienie uczniom, że znajomość elementów tworzywa sztuki filmowej jest niezbędnym warunkiem właściwej oceny dzieła
operacyjne / uczeń potrafi:
określić tworzywo różnych dziedzin sztuki, w tym sztuki filmowej

Metody i formy pracy
burza mózgów, pogadanka, mini wykład; przekład intersemiotyczny, drama
praca zbiorowa i grupowa

Materiały pomocnicze:
wiesz M. Pawlikowskiej –Jasnorzewskiej, pt. „Ranny ptak”
pięć zestawów takich samych pocztówek/zdjeć (takich, z których można ułożyć jakąś historyjkę)

Organizacja zajęć:
jedna godzina lekcyjna

Korelacja ze ścieżką:
edukacja czytelnicza i medialna

I CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.Burza mózgów do terminu „tworzywo”
2.Wspólna redakcja definicji :
„Tworzywo” – materiał, w którym realizuje się zamiar artystyczny twórcy; materiał, który osiąga kształt dzieła sztuki.
3.Rozważania na temat różnych dziedzin sztuki i odpowiadającego im tworzywa.
literatura – słowo
muzyka – dźwięk
rzeźba – konkretny materiał (glina, gips, drewno itp.)
malarstwo – barwa, plama
rysunek – linia punkt
film – ?

Zapis tematu: Elementy tworzywa dzieła filmowego

II CZĘŚĆ WŁAŚCIWA

1. Określenie tworzywa, jakim posługuje się film: słowo,
obraz,
muzyka i dźwięki naturalne,
środki techniczne
Słowo – pełni funkcję informacyjną; jest nośnikiem treści i warstwą organizującą kompozycję dzieła.
Obraz, tj. wizualna warstwa filmu – zespół rzekomych widoków tworzących zrozumiałą całość; najbardziej intensywnie oddziałuje na odbiorcę; obraz jest tworzony przez: ruch, barwę, scenografię, plenery, wnętrza, kostiumy, rekwizyty, oświetlenie.
Muzyka i dźwięki naturalne, tj. dźwiękowa warstwa filmu
Muzyka – podstawowe funkcje w filmie to:
• pogłębianie wrażenia wizualnego
• komentowanie wydarzenia
• tworzenie nastroju
• podkreślenie rytmu
• dynamizowanie lub spowalnianie akcji

Warstwa dźwięków naturalnych – obejmuje wszelkie formy słyszalności nie będące ani mową ludzką ani muzyką.
Dźwięki towarzyszą obrazowi na zasadzie:
• uzupełnienia widoku (widać i słychać)
• rozszerzania widoku (np. widać wnętrze pokoju, słychać turkot tramwaju)
• zastępowania widoku (zamiast widoku np. słychać stukot maszyny do pisania)
Środki wyrazu związane z techniką:
kadr,
ujęcie,
sekwencja,
plany filmowe,
ruchy kamery,
spojrzenie kamery,
rodzaje montażu.

III CZĘŚĆ PODSUMOWUJĄCA

1. Film jest sztuką wielowarstwową; na tworzywo dzieła filmowego składają się tworzywa innych sztuk. Środki wyrazowe w filmie na ogół uchodzą uwadze widza pochłoniętego śledzeniem fabuły. Tymczasem dobra publiczność powinna nie tylko znać filmowe środki wyrazu, ale i sposoby ich używania.
2.Podział klasy na 4 grupy. Każda grupa otrzymuje tekst wiersza M. Pawlikowskiej - Jasnorzewskiej
„Ranny ptak” :
Jakiś ptaszek o świcie oszalał, zwariował,
to się porwie z gałęzi, to o ziemię ciśnie,
przelatuje z jabłoni na kwitnącą wiśnię,
jak mała błyskawica siwa i różowa.

Krzycząc, ze słońce wschodzi, leci ku kasztanom
i terczy słowa „słońce”, gwiżdże słowo „wschodzi”
kołysze się w gałęziach jak w zielonej łodzi
i kłuje ranną ciszę deszczem haftowaną

Wpatrzony w morelowy wśród obłoków pożar,
spada prosto z kasztanów w krzak pod moje okno
i krzyczy wielkim głosem, z radością okropną,
że słońce znowu wschodzi. Że go nikt nie pożarł!!
GRUPA 1.
UCZNIOWIE – POECI: Jakimi środkami wyrazowymi posłużyła się autorka wiersza, by przemówić do odbiorców wiersza?
(odp. epitety, metafory, onomatopeja)
GRUPA 2 .
UCZNIOWIE – MALARZE : Narysujcie ten wiersz kolorowymi kredkami i określcie środki wyrazu, które zastosowaliście, aby przemówić do odbiorców
(odp. barwy, linie, kontury, kompozycje kształtów i kolorów)
GRUPA 3.
UCZNIOWIE – MUZYCY: Zastanówcie się nad „usłyszeniem” tego wiersza; wykorzystajcie dostępne przedmioty oraz swój głos. Określcie środki wyrazu jakie zastosowaliście, aby przemówić do odbiorców.
(odp. dźwięk, natężenie dźwięku, barwa dźwięku, głos)
GRUPA 4.
UCZNIOWEI – AKTORZY: Zagrajcie ten wiersz. Określcie środki wyrazu, które zastosowaliście.
(odp. ruch, gest, słowo, mimika, dźwięki, rekwizyty)
Omówienie scenek, wnioski, refleksje.


KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO
w klasie II gimnazjum

Temat: W jaki sposób przemówić do widza w kinie, czyli o środkach wyrazu związanych z techniką
filmową.

Cele lekcji
ogólne:
kształtowanie postawy świadomego i krytycznego odbioru przekazu filmowego
uświadomienie uczniom, że znajomość środków wyrazu związanych z techniką filmową jest niezbędnym warunkiem właściwej oceny dzieła
operacyjne / uczeń potrafi:
wskazać środki wyrazu związane z techniką filmową
określić funkcję środków wyrazu filmowego

Metody i formy pracy
burza mózgów, pogadanka, mini-wykład
praca zbiorowa i grupowa

Materiały pomocnicze:
fotosy filmowe i rysunki przedstawiające różne rodzaje planów
Język filmu. Pakiet multimedialny, scenariusz Jerzy Wójcik, wydawca –TVP i MEN

Organizacja zajęć:
dwie godziny lekcyjne

Korelacja ze ścieżką:
edukacja czytelnicza i medialna

I CZĘŚĆ WSTĘPNA
1.Nawiązanie do lekcji „Elementy tworzywa dzieła filmowego”:
Przypomnienie elementów tworzywa dzieła filmowego:
słowna i wizualna warstwa filmu
dźwiękowa warstwa filmu
techniczna warstwa filmu

Zapis tematu: W jaki sposób przemówić do widza w kinie, czyli o środkach wyrazu związanych z techniką filmową.

II CZĘŚĆ WŁAŚCIWA
1Uświadomienie, iż środki wyrazu związane z techniką filmową są obecnie najważniejszą warstwą tworzywa filmowego
2.Wprowadzenie pojęć: kadr, ujęcie, scena, sekwencja, plan filmowy, punkty widzenia kamery.
Proponuję zapisać pojęcia na tablicy, odtworzyć kasetę Język filmu i polecić uczniom robić notatki. Później wspólna redakcja ww. pojęć.

Kadr – najważniejsza, elementarna część filmu; jest to obraz, który zawiera w
sobie i pokazuje na ekranie pojedyncza klatka naświetlonej taśmy
Ujęcie– nieprzerwane zdjęcie filmowe od uruchomienia kamery do jej
zatrzymania to jakby „spojrzenie kamery” trwające przeciętnie kilkanaście sekund
Scena – seria ujęć pokazujących to, co dzieje się w jednym miejscu i czasie
Sekwencja – całość złożona z kilku scen
Plan filmowy – wartość wizualna typu kompozycyjnego zawierająca określone
pole widzenia; odnosi się do sposobu ukazania przestrzeni w kadrze
filmowym
a) plan podstawowy (średni)
plan amerykański – ukazuje postać tak, jak widzi ją oko; sylwetka od kolan w górę
b) plany koncentrujące uwagę
półzbliżenie – plan ukazujący popiersie człowieka
zbliżenie – cały ekran wypełnia twarz, przedmiot
detal – wielkie zbliżenie części ludzkiej twarzy, ręki, oka itp.
c) plany rozszerzające uwagę
daleki – przedstawia maleńkie postacie ludzi, wkomponowane w obszerne tło krajobrazu lub wielkiej dekoracji
ogólny – postacie na tle dekoracji lub pleneru
pełny – całe postacie ludzkie wypełniające kadr (przestrzeń, tło scenerii)
d) plany kombinowane

Punkty widzenia kamery
a)ustawienia statyczne, nieruchome
spojrzenie frontalne (na wprost)
spojrzenie z góry, tzw. ptasie perspektywa – pomniejsza obiekt spłaszcza go i jakby bagatelizuje
spojrzenie z dołu – tzw. żabia perspektywa – powiększa, nadaje charakter patetyczny, monumentalny; eksponuje dominację, grozę itp.
spojrzenie ukośne – zniekształca obiekt
b)ustawienia dynamiczne
najazd kamery (zbliżanie) – odsłania szczegóły, wyodrębnia postać z tła
odjazd kamery (oddalanie) – gubi szczegóły, obiekt wtapia się w tło
panorama – pionowy, poziomy lub ukośny ruch kamery wokół własnej osi; służy opisowi sytuacji lub miejsca
szwenk – bardzo szybka, najczęściej pozioma panorama, nagły zwrot kamery; daje efekt zaskoczenia
long-take – bardzo długie ujęcie
c)zdjęcia trickowe – takie, w których zamierzone i potrzebne efekty uzyskuje się przy pomocy różnego rodzaju zabiegów technicznych: czynią film atrakcyjnym

III CZĘŚĆ PODSUMOWUJĄCA
Czy zdawaliśmy sobie sprawę, że twórcy filmu próbują przemówić do widza w kinie na tak wiele sposobów?
Czy teraz będziemy potrafili powiedzieć o filmie więcej, niż „był fajny”?
Zadanie domowe– Oglądnij powtórnie znany Ci film, staraj się koncentrować uwagę na rodzajach planów,
ruchów i ustawień kamery. Zrób notatki.


KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO
w klasie II gimnazjum

Temat: Kilometry taśmy to jeszcze nie film – o montażu filmowym

Cele lekcji
ogólne:
kształtowanie postawy świadomego i krytycznego odbioru przekazu filmowego
uświadomienie uczniom, funkcji montażu jako głównej metody twórczej w sztuce filmowej
operacyjne / uczeń potrafi:
wskazać techniczne rodzaje montażu
określić funkcje montażu

Metody i formy pracy
burza mózgów, pogadanka, mini-wykład
praca zbiorowa i grupowa

Materiały pomocnicze:
fotosy filmowe i rysunki przedstawiające różne rodzaje montażu
Żądło w reżyserii G.R. Hilla z 1973 roku

Organizacja zajęć:
dwie godziny lekcyjne

Korelacja ze ścieżką:
edukacja czytelnicza i medialna

I CZĘŚĆ WSTĘPNA
1.Podział klasy na grupy.
Każda grupa otrzymuje ten sam zestaw pocztówek/zdjęć Zadaniem uczniów jest ułożenie z pocztówek dowolnej historyjki (pocztówki można opatrzyć komentarzem, z niektórych można zrezygnować)
2.Prezentacja prac.
WNIOSEK: Z tych samych elementów powstały różne historyjki.
DLACZEGO? Elementy zostały zestawione w innej kolejności, z niektórych zrezygnowano; inny jest komentarz; inna była inwencja autorów.
3.Porównanie z filmem: nakręcone kilometry taśmy to jeszcze nie film. Taśmę trzeba przejrzeć, pociąć, wybrać ujęcia, ułożyć zgodnie z koncepcją reżysera. Proces łączenia i komponowania utrwalonych na taśmie filmowej ujęć zgodnie z założeniami scenopisu i koncepcją reżysera oraz dostosowanie do ich układu zapisu dźwięku to MONTAŻ .

Zapis tematu: Kilometry taśmy to jeszcze nie film – o montażu filmowym


II CZĘŚĆ WŁAŚCIWA

1Montaż – definicja pojęcia; zapis; zwrócenie uwagi na pisownię
Montaż filmowy- proces łączenia i komponowania utrwalonych na taśmie filmowej ujęć zgodnie z założeniami scenopisu i koncepcją reżysera oraz dostosowanie do ich układu zapisu dźwiękowego. Montaż poziomy – łączenie jednostek należących do tej samej warstwy (przede wszystkim jednostek obrazowych). Montaż pionowy – dopasowanie do siebie jednostek różnych warstw (obrazów, efektów akustycznych, słów, fraz muzycznych)
2Ćwiczenia słownikowe – szukanie wyrazów pochodnych, związków frazeologicznych do terminu montaż; zapis w zeszytach (hala montażowa, stół montażowy, montażysta, itd.)
3Uświadomienie, iż historia filmu jest także historią montażu.
Pierwsze filmy braci Lumiĕre składały się tylko z pojedynczych ujęć.
Kamera ustawiona na statywie filmowała jakieś proste zdarzenie od początku do końca. Dopiero później zaczęto tę samą historię przedstawiać w kilku ujęciach, które odpowiednio połączono, czyli zmontowano.
4 Rodzaje montażu:
montaż twardy – ciecie, styk tematycznie różnych obrazów; jakby „mrugniecie okiem”;
montaż miękki – przenikanie (stopniowe zanikanie obrazu z jednoczesnym wyłanianiem się drugiego) , zaciemnienie (zakończenie ujęcia stopniowym ściemnianiem obrazu aż do czerni)
montaż wewnątrzujęciowy – łączenie różnych planów bez przerywania ciągłości akcji (ruch kamery lub ruch osób, które zmieniają swoje usytuowanie w stosunku do pola widzenia obiektywu).
5Figury montażowe:
insert – krótkie ujęcie typu informacyjnego wklejone w środek sceny (np. obraz tarczy zegara wtrącony montażowo w środek sceny oczekiwania);
roletka - przejście z jednego ujęcia na drugie za pomocą linii, która jakby ściera z ekranu poprzedni obraz, ukazując następny.
6.Funkcje montażu :
montaż określa kompozycję dzieła (porządek świata przedstawionego), wyznacza kolejność i długość poszczególnych scen
jest sposobem filmowego opowiadania i opisu
organizuje w filmie czas i przestrzeń
tworzy metafory i symbole
tworzy rzeczywistość filmową odmienną od rzeczywistości obiektywnej.

III CZĘŚĆ PODSUMOWUJĄCA

Wspólne oglądnięcie fragmentu filmu pt. „Żądło” G.R. Hilla z 1973 roku, w którym można odszukać takie
figury montażowe jak: wyciemnienie ekranu w kształcie kółka, różne rodzaje roletek (pionowa, ukośna, pozioma),
odwrócenie obrazu itp.
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺

Cykl lekcji proponuję zamknąć lekcją, na której uczniowie pod kierunkiem nauczyciela zredagują kartę oceny
filmu. Karta powinna być potem wykorzystana przy ocenie wybranego dzieła filmowego.

Na podstawie:
E.Nurczyńska, B.Parniewska, H.Ulińska, E. Popiel, Film w szkolnej edukacji humanistycznej,
PWN Warszawa – Łódź 1993
W.Wodnicka, Poradnik dla nauczyciela języka polskiego, ODN Zielona Góra 2004
J. Płażewski, Język filmu, Warszawa 1987

opracowała – mgr Małgorzata Morawska- Borysewicz

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie