DZIEDZICTWO KULTUROWE W REGIONIE ŚWIĘTOKRZYSKIM
Autorski program nauczania dla klas I-III gimnazjum
Opracowała
mgr Beata Sikorska
Gimnazjum Publiczne w Wąchocku
1. WSTĘP
Intencją twórców podstawy programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjum w zakresie edukacji regionalnej jest wywołanie zainteresowania ich regionem, tradycją, zwyczajami, językiem, jak również stworzenie silniejszych więzi z " małą ojczyzną", ugruntowania poczucia tożsamości regionalnej.
Dzieje regionu to nauka żywa i ciekawa, wręcz niezbędna dla rozwoju osobowości człowieka. Bez znajomości i zrozumienia przeszłości wspólnoty lokalnej i regionalnej trudno mówić o poczuciu tożsamości z regionem.
Wprowadzając uczniów w świat tradycji regionu, zaczynamy od otoczenia nam najbliższego. Uczniowie powinni sami ugruntować poczucie tożsamości regionalnej, a nie uczynią tego w żaden inny sposób, jak poprzez czynne zaangażowanie w kulturę regionu, bezpośredni kontakt ze środowiskiem lokalnym, a więc mową – gwarą, literaturą, tradycją, zwyczajami, twórczością ludową, historią.
Poprzez rozmowy z mieszkańcami danego regionu dowiedzą się więcej niż z dobrego wykładu. A próby wypowiadania się gwarą stanowią nie lada atrakcję, ale mogą stworzyć sporo problemów nowoczesnej młodzieży.
2. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Przedstawiony program ma charakter integracyjny, scala treści kształcenia z różnych przedmiotów. Jego struktura wymaga ścisłej współpracy nauczycieli wielu przedmiotów. W wyniku realizacji treści programowych uczeń powinien zdobyć określony zakres umiejętności i wiedzy wynikający z celów kształcenia. Program przeznaczony jest dla uczniów gimnazjum. Czas trwania realizacji programu przewidziany jest na trzy lata gimnazjum. Jest on kontynuacją i rozwinięciem edukacji regionalnej szkoły podstawowej.
3. CELE KSZTAŁCENIA
Ogólne cele kształcenia ścieżki- edukacja regionalna- zawarte są w podstawie programowej kształcenia ogólnego przewidzianego dla gimnazjum :
- Rozwijanie wiedzy o kulturze własnego regionu i jej związkach z kulturą narodową.
- Kontakt ze środowiskiem lokalnym i regionalnym w celu wytworzenia bliskich więzi i zrozumienia przynależności człowieka.
- Ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej poprzez rozwój tożsamości regionalnej.
- Rozwijanie wiedzy o historii regionu w powiązaniu z tradycjami własnej rodziny.
Cele szczegółowe:
UCZEŃ:
- poznaje cechy języka lokalnego (gwary)
- wyszukuje informacje z różnych źródeł związane z tematem
- selekcjonuje zebrany materiał
- rozwija ciekawość poznawczą regionu
- korzysta z różnych źródeł, w tym wywiady z informatorami lokalnymi
- zgłębia wiedzę na temat najbliższego otoczenia
- rozróżnia pojęcia: obyczaj, zwyczaj, obrzęd
- wskazuje wydarzenia z dziejów regionu
- opisuje stare obrzędy i tradycje regionalne
- ocenia wartość tradycji dla człowieka i społeczeństwa
- uzasadnia potrzebę zachowania tradycji w rodzinie, regionie i tradycji narodowej
- wskazuje tradycje rocznego cyklu
- odnajduje źródła tradycji w kulturach: przedchrześcijańskiej, średniowiecznej, chrześcijańskiej, nowożytnej
- redaguje scenariusz inscenizacji
- posługuje się (cząstkowo) językiem regionu
- poznaje twórczość szeroko rozumianą lokalnych twórców (literatura, malarstwo, rzeźba, sztuka użytkowa, pieśni regionu itp.)
- wskazuje miejsca historyczne i krajobrazowe regionu, zabytki
- wyszukuje twórców literatury narodowej, sztuki, muzyki wywodzących się z naszego regionu
- określa związki regionu z Polską
- identyfikuje się ze środowiskiem lokalnym
4. STRUKTURA PROGRAMU
Program edukacji regionalnej dla gimnazjum przewidziano jako program modularny oparty na projektach.
Realizacja każdego projektu prowadzi do opanowania przez ucznia konkretnych umiejętności i treści zawartych w podstawie programowej.
Ponieważ wykonanie projektu zajmuje dużo czasu (miesiąc lub więcej), nauczyciele sami decydują o ich terminach.
5. METODY KSZTAŁCENIA
Metody kształcenia przewidziane dla edukacji regionalnej w gimnazjum są zdeterminowane zarówno przez cele kształcenia, jak i konstrukcję programu. Osiągnięcie celów wymaga stosowania metod stymulujących procesy intelektualne uczniów. Współczesna polska szkoła stoi przed nowymi zadaniami. Jednym z nich jest wykształcenie ucznia kreatywnego, samodzielnego o umiejętności samokształcenia i samodoskonalenia.
W związku z tym zmieniła się pozycja nauczyciela w procesie nauczania. Pedagog staje się doradcą, obserwatorem, organizatorem procesu uczenia się. Jego zadaniem jest ,,czuwanie,, nad poczynaniami uczniów, naprowadzanie ich na właściwą drogę w procesie kształcenia. Nie znaczy to, że mamy być strażnikiem ucznia. Musimy pozwolić mu błądzić, aby w pełni świadomie, metodą prób i błędów, dokonał właściwego wyboru.
Realizację tych zadań niewątpliwie ułatwiają aktywizujące metody nauczania. Idealną metodą pracy i jednocześnie dużym wyzwaniem dla nauczyciela jest metoda projektu, którą proponuję do realizacji treści ścieżki regionalnej. Posługuje się ona strategią kształcenia problemowego. Pozwala na samodzielność i kreatywność.
Projekt edukacyjny to metoda nauczania kształtująca wiele umiejętności oraz integrująca wiedzę z różnych przedmiotów. Istotą tej metody jest samodzielna praca uczniów, wykorzystujących wiedzę z wielu dziedzin, prowadząca do realizacji określonego celu (tematu), w oparciu o założone cele.
Na czym polega efektywność metody projektów?
- rozwija samodzielność,
- kształci umiejętność pracy w grupie
- rozwija myślenie twórcze
- umożliwia zaprezentowanie i zintegrowanie wiedzy z różnych dziedzin
- uwzględnia zainteresowania, uzdolnienia uczniów
- daje możliwość samooceny, wyrażania własnego zdania
Stosując metodę projektu kształtujemy u uczniów następujące umiejętności:
- organizacji pracy
- selekcji zebranych materiałów
- współdziałania
- posługiwania się komputerem
- korzystania i poszukiwania różnych źródeł informacji
- rozwiązywania problemów
- podejmowania decyzji za siebie i grupę
- kulturalnego dyskutowania
- prezentowania
Kolejność działań w metodzie projektu:
- Wybór tematu -temat projektu może zaproponować nauczyciel, jak też może on zostać wyłoniony poprzez "burzę mózgów".
- Określenie celów projektu – na tym etapie bardzo ważna jest zawarta w celach informacja dotycząca konkretnych działań uczniów. Cała klasa realizuje projekt, na który składają się zadania wykonywane przez poszczególne grupy.
- Zawarcie kontraktu – czyli instrukcja projektu, zaakceptowana przez obie strony tzn. nauczyciela i uczniów. Najczęściej powinien zawierać on: temat, cele, czas realizacji, formę wykonania, zadania zespołów, terminy konsultacji z nauczycielem, czas i sposób prezentacji, kryteria oceny.
- Harmonogram działań – zadania szczegółowe grup.
- Realizacja projektu – samodzielna praca uczniów.
- Prezentacja projektu – wg pomysłu uczniów, ale zgodnie z kontraktem. Każda grupa dokonuje prezentacji swoich dokonań w czasie ustalonym w kontrakcie. Na końcowy efekt składa się praca wszystkich uczniów i dopiero wtedy jest to wykonany w całości projekt klasowy.
- Ocena projektu – oceny mogą dokonywać uczniowie, nauczyciel(e), komisja oceniająca.
OPIS ZADAŃ PROJEKTU
- Podział klasy na 6 grup.
- Przydzielenie tematów (ewentualnie wybór przez grupy).
- Podział ról w grupie:
- lider (utrzymuje kontakty z nauczycielem, koordynuje działania, pilnuje terminów)
- bibliografowie (gromadzą i opracowują materiał)
- plastycy (odpowiedzialni za szatę graficzną)
- prezenter(odpowiedzialny za rzeczową, oryginalną prezentację
- Zebranie materiałów na dany temat.
- Opracowanie planu przez uczniów oraz ustalenie formy prezentacji.
- Realizacja etapów pracy wg planu:
- zebranie materiałów
- selekcja zebranych informacji
- redakcja tekstu na podstawie materiałów
- opracowanie graficzne
- przygotowanie prezentacji
- Publiczna prezentacja wykonanego zadania.
- Samoocena (dyskusja).
- Ewaluacja.
6. KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Struktura programu wymaga systematycznego prowadzenia oceny uczniów. Określenie wymagań na poszczególne oceny ustala nauczyciel po szczegółowej analizie celów kształcenia, które zakłada program.
Przydatny może być przykładowy arkusz oceny projektu:
KRYTERIA OCENY ZADANIA
| Kryteria oceny |
Maksymalna liczba punktów |
Przyznano |
| Zgodność z tematem |
5 |
|
| Oryginalność pomysłu |
5 |
|
| Sposób prezentacji |
5 |
|
| Komunikatywność |
5 |
|
| Zaangażowanie uczestników grupy |
5 |
|
| Zainteresowanie słuchaczy |
5 |
|
| Estetyka wykonania pracy |
5 |
|
| Razem 35 |
Ocenianie musi przebiegać zgodnie z wcześniej ustalonym z uczniami systemem. Ocenianie odgrywa istotną rolę w regulowaniu aktywności ucznia. Służy rozpoznawaniu sukcesów i trudności napotykanych w uczeniu się.
Aby spełniało swoją funkcję, powinno przyznawać dziecku prawo do pomyłki i jednocześnie uświadamiać mu, że chwilowe niepowodzenie nie jest porażką, lecz kolejnym doświadczeniem.
Podstawą oceny jest realizacja celów zawartych w projektach.
7. SPIS PROJEKTÓW
| Numery projektów |
Tytuł projektu |
Wykonawca |
Opiekun projektu |
| Projekt 1 |
Mój region |
Klasa I |
Nauczyciel j. polskiego |
| Projekt 2 |
Inscenizacja "Rok obrzędowy w regionie" |
Klasa I |
Nauczyciel j. polskiego |
| Projekt 3 |
Wykonanie szkolnego przewodnika "Szlakiem pięknych zakątków regionu" |
Klasa II |
Nauczyciel geografii |
| Projekt 4 |
Napisanie kroniki "Dzieje regionu" |
Klasa II |
Nauczyciel historii |
| Projekt 5 |
Zorganizowanie wystawy lokalnych twórców |
Klasa III |
Nauczyciel j. polskiego lub opiekun SU |
| Projekt 6 |
Zaprojektowanie tomiku wierszy poetów regionalnych |
Klasa III |
Nauczyciel j. polskiego |
8. PROJEKTY EDUKACYJNE
1. PROJEKT EDUKACYJNY:
"MÓJ REGION"
klasa I
I CELE PROJEKTU:
Uczeń:
- poznaje cechy języka lokalnego (gwary)
- wyszukuje informacje z różnych źródeł związane z tematem
- selekcjonuje zebrany materiał
- rozwija ciekawość poznawczą regionu świętokrzyskiego
- korzysta z różnych źródeł, w tym wywiady z informatorami lokalnymi
- zgłębia wiedzę na temat najbliższego otoczenia
II CZAS REALIZACJI: 2 miesiące
III FORMA PRACY: grupowa
IV ZAWARCIE KONTRAKTU:
- temat i cele: jak wyżej
- forma wykonania projektu: słownik, album, wystawka, plakat, collage oraz inne formy zaproponowane przez uczniów.
- źródła informacji: literatura regionalna, literatura piękna, historia, mieszkańcy okolicy.
V TERMIN KONSULTACJI: liderzy grup będą się kontaktować z nauczycielem raz na tydzień.
VI CZAS I SPOSÓB PREZENTACJI: uczniowie prezentują swoje dokonania na języku polskim; czas prezentacji 1 grupy – maksymalnie 15 minut.
VII KRYTERIA OCENY:
- sposób prezentacji
- oryginalność pomysłu
- zaangażowanie
- rzeczowość
- komunikatywność
- końcowy efekt
VIII HARMONOGRAM DZIAŁAN: wg załącznika
IX FAZA PREZENTACJI : obserwatorem prezentacji będzie dyrektor szkoły, nauczyciel języka polskiego oraz uczniowie.
X OCENA PROJEKTU : oceny dokonuje nauczyciel przedmiotu w trakcie jego realizacji z uwzględnieniem kryteriów.
HARMONOGRAM PROJEKTU "Mój region"
| Grupa |
ZADANIA |
FORMA REALIZACJI |
| I |
Elementy historii regionu świętokrzyskiego |
przedstawić wybitne historyczne postacie regionu,- najwybitniejsi pisarze regionu, ich utwory,miejsca związane z nimi |
| II |
Legendy regionu świętokrzyskiego |
przedstawić w ciekawej formie legendy związane z okolicznymi miejscowościami (inscenizacja, drama itp.),- wyjaśnić pochodzenie nazw miejscowości: Wąchock, Parszów, Wielka Wieś, Marcinków oraz nazwy ulic, placów itp.- sięgnąć do legend świętokrzyskich i znanych miejsc |
| III |
Tradycja, zwyczaje, obyczaje |
przedstawić popularne w regionie dawne zwyczaje na podstawie wywiadu z mieszkańcami lub źródeł historycznych,(np. wigilia, kolędowanie, puszczanie wianków na wodę; uwzględnić potrawy),- co jest kultywowane w regionie dziś?- uwzględnić nazwę dawną i współczesną |
| IV |
Język regionu świętokrzyskiego |
podać przykłady wyrażeń gwarowych, potocznych,- zestawić je z wersją współczesną, porównać,- spisać lub nagrać opowiastki, historie mówione językiem regionalnym (gwarą),- omówić cechy gwary swojego regionu |
| V |
Pieśni, anegdoty, przysłowia regionu świętokrzyskiego |
wymienić( nagrać, napisać) powiedzenia, pieśni, anegdoty, przysłowia, wiersze, teksty piosenek rozpowszechnione w regionie,- taniec regionalny,- wykorzystać informatorów i źródła |
| VI |
Strój regionalny |
przeprowadzić wywiad z mieszkańcami na temat stroju codziennego i odświętnego,- opisać jego elementy (zdjęcia, pokaz), |
OPIS ZADAŃ PROJEKTU
- Podział klasy na 6 grup.
- Przydzielenie tematów (ewentualnie wybór przez grupy).
- Podział ról w grupie:
- lider (utrzymuje kontakty z nauczycielem, koordynuje działania, pilnuje terminów)
- bibliografowie (gromadzą i opracowują materiał)
- plastycy (odpowiedzialni za szatę graficzną)
- prezenter(odpowiedzialny za rzeczową, oryginalną prezentację
- Zebranie materiałów na podany temat.
- Opracowanie planu przez uczniów oraz ustalenie formy prezentacji.
- Realizacja etapów pracy wg planu:
- zebranie materiałów
- selekcja zebranych informacji
- redakcja tekstu na podstawie materiałów
- opracowanie graficzne
- przygotowanie prezentacji
- Prezentacja wykonanego zadania.
- Samoocena (dyskusja).
- Ewaluacja.
UWAGA! Projekt powinien być poprzedzony lekcją : "Dialekty i gwary polskie". Realizacja projektu powinna odbywać się w ramach edukacji polonistycznej.
2. PROJEKT :
PRZYGOTOWANIE INSCENIZACJI "ROK OBRZĘDOWY W REGIONIE"
klasa I
Projekt powinien być poprzedzony wywiadem z przedstawicielami starszej społeczności na temat zwyczajów i obyczajów regionalnych. W zależności od wyboru uczniów decydujemy się na przedstawienie jednego zwyczaju przez jedną klasę w roku szkolnym. Wskazane jest posłużenie się nagraniami opowieści lub zaplanowanie zajęć w regionalnym muzeum czy Domu Kultury.
Kontrolując wykonanie nauczyciel powinien zwrócić uwagę na grupową pracę uczniów. Złożoność i różnorodność zadań wymaga od nich umiejętności współpracy, rozwiązywania konfliktów, zaangażowania.
Scenariusz inscenizacji tworzą samodzielnie przy współpracy z nauczycielami : polonistą, muzykiem i plastykiem, historykiem.
Przykładowy scenariusz:
Scenariusz inscenizacji "Rok obrzędowy w regionie". (darcie pierza)
SCENOGRAFIA:
Rzecz dzieje się w wiejskiej chacie. Wokół ustawione ławki, przygotowane dla kobiet, które w zimowe wieczory zajmowały się darciem pierza. Obowiązkowo – przetaki. Rekwizyty gromadzą (pożyczają) z okolicy sami uczniowie. Może to być np. kołowrotek, żelazko z duszą, stare obrazy, makaty na ścianę... – to, co uda im się zebrać.
Dodatkowo – dekoracja wykonana przez uczniów.
Osoby są ubrane w regionalne stroje. Kobiety do darcia pierza ubrane są w strój codzienny-koszulę, spódnicę, fartuch. Córka gospodyni ma na sobie wyjściowy strój.
DZIEWCZYNA:
Zapraszamy do naszej wiejskiej chaty. Będziecie mieli okazję poznania dorobku naszych przodków, zapoznania się z niektórymi zwyczajami naszej małej Ojczyzny oraz językiem potocznym.
Bo przecież od innych regionów kraju odróżnia nas właśnie specyfika stroju, obrzędów i języka. Staraliśmy się zebrać sprzęty, które były obecne w domach naszych przodków, aby przybliżyć atmosferę i urok tamtych, wcale nie odległych czasów.
Jak wiemy, w sytuacjach oficjalnych posługujemy się językiem literackim (tzw. ogólnonarodowym). Obowiązuje on w szkole, urzędach.
W różnych stronach naszej ojczyzny Polacy posługują się gwarą. Na naszym terenie jest to gwara świętokrzyska. Proszę spojrzeć na mapę (mapa Polski z zaznaczonymi granicami dialektów). Ten obszar, to ziemia świętokrzyska, którą tak bardzo kochał Stefan Żeromski i którą uwiecznił w swoich utworach.
Te piękne stroje, w które przyodziane są dziewczęta (prezentacja), to oryginalny strój z naszego terenu (okolice Wąchocka) – biała bluzka, długa kwiecista spódnica, obowiązkowo biały fartuszek oraz kolorowa chustka.
Oryginalnym elementem stroju ludowego, popularnego koło Nowej Słupi, była zapaska świętokrzyska.
CHŁOPIEC I (w stroju ludowym):
W nosej chacie zebrali my skarby nosego regionu. Kazdy z nos powinien wiedzieć co nieco o swoim terenie. Dlatego pseniesiemy się na chwile w cosy dziada – pradziada. Zobacyta, jak dawni kobity darły pióra. Był to jeden z obrzędów.
CHŁOPIEC II
"Ach witomy, witomy
tych nosych miłych gości,
w tym dniu urocystym
a pełnym radości.
Do ty chaty dzisioj
Wstympujemy, scynścia, zdrowia winsujemy".
Na scenę wchodzi kobieta, zamiata podłogę. Jej mąż siedzi przy stole i struga figurki z drzewa.
ANTOŚ: Maryś, co ty tak sprzuntasz?
MARYŚ: łoj, przecie kobity mają przyjść z piórami do darcio.
ANTOŚ: to tak zaro po Trzech Królach?
MARYŚ: łooj, nie marudź, tylko wyjzyj przez łokno. Może ta już któro idzie, a ja pójde do kumory po przetak z piórami.
(Wychodzi)
ANTOŚ: (wygląda przez okno, krzyczy:)
Maryś, już ido! Piotrkowo, Józkowo, Wackowo i jesce ich
tam idzie, ale nie wim które ido.
Kobieta przychodzi, siada na ławie i drze pierze. Antoś śpiewa.
ANTOŚ: A jo ide, kuniom owsa dawać.
MARYŚ: A idź, idź to troche spokoju w chałupie będzie.
Przychodzą kobiety (krzyk, głośne powitania)
1 BABA: niech będzie pochwalony!
2 BABA: dobry wieczór!
3 BABA: Marysiu, chyba nie za wcześnie my przyszli z tymi piórami do ciebie?
MARYŚ: A gdzie tam, siadojta!
Kobiety siadają na ławach, drą pierza, plotkując przy tym, śpiewając, opowiadając.
1 BABA: kobity, a pamiętota te piosenke, co żeśmy śpiewały w tamte lato?
2 BABA: a jakże!
3 BABA: to śpiewojmy. Antkowa, zacynoj!
Śpiewają (dowolna piosenka ludowa) i drą pierza.
Przychodzi Antoś, siada przy stole i struga nożem figurki z drzewa.
ANTOŚ: Tak piknie kobity śpiewota, że na dwozu słychać, a nogi same się do tańca uganiają.
MARYŚ: Olaboga ! Paczta, jaki tancerz! Jak latem chciałam iść na muzykę, to powiedział, ze un za stary, a mnie to się chyba w głowie przewróciło.
Wchodzi córka gospodyni w stroju wyjściowym.
CÓRKA: Witojcie, witojcie!
BABA 1: A cóżeś ty się tak wystroiła?
CÓRKA: A do sumsiadki ide!
MARYŚ: A idźże, idźże, tylko z zodnym chłopakiem mi się nie zadoj!
Wychodzi.
BABA 1: Kobity, a nie wicie gdzie się obraca Toporkowo? Już ją pare niedzieli nie widziałam na msy, a psecie taka pobozna beła.
BABA 2: A to nie wis, ze się za chłopa wydała?
BABA 3: A za kogo?
BABA 2: łooj, za tego Matysiocka – Patysiocka.
BABA 1: o! widzita!
BABA 3: o! a to nie wiedziały my!
BABA 2: una to mi wsystko łopowiadała, jak to beło.
MARYŚ: Piotrkowo! A nie mówiła kimze łun jes?
BABA 2: Mówiła łuna, ale zem zapomniała. Mówiła, ze jakiś taki wyssy rango.
BABA 1: a może generałem ?
BABA 2: nie, jakim innym!
MARYŚ: może kapitanem?
BABA 2: tys nie. Łuna to mi łopowiadała, ze łun to w takim cornym garnituze chodzi, świecoce guziki mo psysyte, cylinder duzy na głowie, scotke na ramieniu, na dachy wchodzi i woło : "siurby zamykać, siurby!"
ANTOŚ: (ze śmiechem) To una za kominiaza wysła!! Och baby, baby! Tylko byśta rajcowały.
KONIEC
CHŁOPIEC 1: Obejrzeliście jeden z powszechnych zwyczajów. Na wsi w okresie zimowym kobiety chodziły od domu do domu i darły pierza. Była okazja do plotkowania, śpiewania, a była to jedyna rozrywka kobiet.
Tego typu zwyczajów było bardzo dużo. Do dziś przetrwały np. oczepiny, czy też zanikające już kolędowanie.
DZIEWCZYNA: Dziś kultura ludowa jest źródłem inspiracji dla artystów. Należy podkreślić, że nie jest to folklor, lecz jedynie inspiracja. Chyba wszyscy znają piosenki Golec uOrkiestra czy Brathanek.
Posłuchajmy, jak artyści wykorzystują gwarę, a w międzyczasie zapraszamy do obejrzenia efektów naszej pracy nad klasowym projektem "Mój region".
( muzyka "Golców" lub inna)
3. PROJEKT :
WYKONANIE SZKOLNEGO PRZEWODNIKA "SZLAKIEM PIĘKNYCH ZAKĄTKÓW REGIONU"
klasa II
Cele:
- Przybliżenie uczniom ciekawych zakątków regionu świętokrzyskiego.
- Rozwijanie zainteresowań własną miejscowością i okolicą.
- Zapoznanie z historycznymi miejscami lokalnymi, zabytkami.
- Wzbudzanie tożsamości regionalnej w powiązaniu z tożsamością narodową.
Opiekunem projektu jest nauczyciel geografii. Rozpisuje on projekt wg wyżej podanego przykładu z grupami zadaniowymi uczniów. Powinien uwzględnić: geografię fizyczną regionu, przyrodę, elementy historii, sztukę, architekturę, budownictwo regionu.
Uczniowie ściśle współpracują z nauczycielem sztuki, historii, biologii.
Zagadnienia, które powinno się uwzględnić w projekcie:
- granice regionu
- walory krajobrazowe
- położenie geograficzne
- zabytki regionu
- najważniejsze wydarzenia historyczne
- pamiątki, eksponaty sztuki ludowej
- zabytki architektury
- sztuka regionu
4. PROJEKT: NAPISANIE KRONIKI "DZIEJE REGIONU"
klasa II
Cele:
- Przybliżenie wydarzeń historycznych regionu świętokrzyskiego.
- Wskazanie wartości narodowych w związku z tradycją regionalną.
- Wzbudzanie dumy z przynależności do regionu.
Mentorem jest nauczyciel historii. Zalecana jest grupowa realizacja przedsięwzięcia. Przy realizacji należy zwrócić uwagę na zilustrowanie wiedzy o regionie zdjęciami, ilustracjami własnymi uczniów.
5. PROJEKT: ZORGANIZOWANIE WYSTAWY LOKALNYCH TWÓRCÓW
klasa III
Cele:
- Propagowanie wśród uczniów twórczości lokalnych artystów.
- Przybliżenie uczniom sylwetek mieszkańców Wąchocka i okolic, którzy spełniają się artystycznie.
- Rozwijanie zainteresowania sztuką.
- Kształcenie pracy w zespole.
Opiekunem projektu jest nauczyciel sztuki lub opiekun Samorządu Uczniowskiego. Nauczyciel wraz z uczniami rozpisuje przydział zadań grupom.
Zasady organizacji:
- Wystawy lokalnych twórców organizowane są na terenie szkoły.
- Eksponowane będą prace artystów zajmujących się różnymi dziedzinami sztuki.
- Otwarcie wystawy poprzedza spotkanie z artystą.
- Przygotowaniem wystawy i spotkaniem z artystą zajmą się uczniowie przy współpracy z nauczycielem koordynatorem.
- Wystawa będzie udostępniona mieszkańcom Wąchocka i okolic.
6. PROJEKT: ZAPROJEKTOWANIE TOMIKU WIERSZY POETÓW REGIONALNYCH
klasa III
Cele:
- Zapoznanie z twórczością poetów ludowych, tematyką i cechami języka charakterystycznego dla regionu świętokrzyskiego.
- Wzbudzanie tożsamości regionalnej w powiązaniu z tożsamością narodową.
- Kształcenie umiejętności samodzielnej pracy.
Opiekunem projektu jest nauczyciel języka polskiego. Uczniowie wybierają z dostępnych źródeł ciekawe ich zdaniem wiersze poetów ludowych i tworzą z nich "własny tomik". Mogą wyszukać osoby, które piszą "do szuflady" i wykorzystać ich wiersze. Wskazane jest omówienie na lekcji języka polskiego kilku wybranych wierszy poetów regionu.
Można skorzystać z opracowania doc. dr Wandy Pomianowskiej "Wiersze poetów ludowych województwa kieleckiego" lub skupić się na twórczości poety z Wąchocka p. Jakuba Ciok i p. Janiny Kołsut.
9. DODATKOWE WSKAZÓWKI
Istotnym uzupełnieniem edukacji regionalnej jest udział uczniów w lokalnych inicjatywach kulturalnych. Stąd niezbędna jest współpraca z lokalnymi domami kultury oraz mieszkańcami, udział uczniów w wystawach lokalnych, prelekcjach, inscenizacjach.
Również ważną rolę w tej edukacji pełnią inne formy kultury- teatr, film, wystawa oraz wycieczki tematycznie związane z regionem.
Edukacja ścieżki międzyprzedmiotowej powinna mieć charakter spójny i efektywny, stąd niezbędna jest korelacja przedmiotów, dopasowanie treści tak, aby problematyka ścieżki regionalnej wystąpiła na przedmiotach w bliskim czasie. Niezbędne więc jest porozumienie nauczycieli prowadzących przedmioty i zaangażowanych w realizację projektów.
10. OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Uczeń w wyniku edukacji regionalnej powinien wykazać się następującymi osiągnięciami:
- Odnajdywanie wartości jaką stanowi wspólnota lokalna i jej kultura w życiu człowieka.
- Prezentowanie własnego regionu i jego walorów oraz cech wyróżniających.
- Działanie na rzecz ochrony regionalnego dziedzictwa kulturowego.
- Udział w lokalnych inicjatywach kulturalnych.
- Wybrane umiejętności regionalne.
11. EWALUACJA
Ewaluacja zbiorcza (sumująca) podsumowuje efekty realizacji projektu oraz dostarcza informacji, które należy uwzględnić planując kolejne działania.
Po zrealizowaniu każdego z projektów proponuję przeprowadzenie ewaluacji w formie pisemnej.
Przykładowa karta ewaluacji projektu:
Przeanalizuj pytania zamieszczone w karcie ewaluacyjnej i udziel odpowiedzi, stawiając znak "X" na skali punktowej.
- Czy problematyka realizowana w karcie ewaluacyjnej odpowiadała Twoim możliwościom?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- W jakim stopniu Twoim zdaniem zostały zrealizowane cele projektu?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- Czy czas przeznaczony na realizację projektu był prawidłowo wykorzystany?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- Jak oceniasz zdobytą wiedzę (umiejętności) podczas realizacji projektu?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- W jakim stopniu wiedza zdobyta podczas realizacji projektu jest przydatna w życiu codziennym?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- Oceń, w jakim stopniu mogłeś(aś) realizować własne pomysły służące realizacji projektu?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- W jakim stopniu konsultacje z nauczycielami zaspokajały Twoje potrzeby w tym zakresie?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- Oceń relacje panujące między członkami Twojego zespołu.
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- Czy akceptujesz system oceniania projektu?
0 1 2 3 4 5 6 7 8
- Czy chciałbyś uczestniczyć w realizacji następnego projektu?
0 1 2 3 4 5 6 7 8 |
