Maria Górska – Palak
nauczyciel matematyki
Szkoła Podstawowa nr 5
w Wołominie
POMIAR DYDAKTYCZNY W MIERZENIU
JAKOŚCI PRACY SZKOŁY
Pomiar dydaktyczny służy zbieraniu wartościowej informacji dla rozwoju ucznia, nauczyciela, szkoły. Brak należytej informacji zwrotnej stanowi zarówno dla pojedynczego nauczyciela, jak i systemu oświatowego, najpoważniejsze zagrożenie rozwoju.
Powinien być wykonany wg poniższych etapów:
1. Opracowanie koncepcji testu.
2. Zbudowanie planu testu (wyszczególniona liczba zadań podstawowych i ponadpodstawowych).
3. Konstruowanie zadań testu.
4. Testowanie.
5. Analiza zadań.
6. Ocena wyników pomiaru.
7. Ilościowa analiza wyników pomiaru.
Niezbędne właściwości pomiaru dydaktycznego:
1. Obiektywizm sytuacji; instrukcja testowania czytelna, jednakowe warunki dla wszystkich, jednakowe zadania, czasu tyle ile trzeba, atmosfera wiwry w możliwości itp.
2. Obiektywizm punktowania; opracowany klucz punktowania.
3. Rzetelność pomiaru; powtarzalność wyników w różnych, ale regulaminowo dopuszczalnych warunkach np. inny nauczyciel.
4. Trafność pomiaru; co mierzymy, czy dzieci miały okazję uczyć się tego.
5. Obiektywizm pomiaru; dostosowany do wymagań.
Wyróżnia się następujące rodzaje testów:
Podstawa podziału Rodzaj testów Cechy testu
I. Metoda pomiaru Różnicujące Różnice uczniów wg wyników grupy, klasy.
Sprawdzające Sprawdzające poziom opanowania wymagań programowych.
II. Ujęcie treści nauczania w zadaniach Analityczne Zbudowane z wielu drobnych zadań.
Holistyczne Zbudowane z małej liczby zadań dużych i swoistych.
III. Zaawansowane konstrukcyjnie Nieformalne Bez pogłębionych analiz, próbnego zastosowania i ulepszeń.
Standaryzowane Próbnie zastosowane, recenzowane i ulepszone.
IV. Sposób udzielania odpowiedzi Pisemnie Uczeń wybiera lub zapisuje odpowiedź.
Praktycznie Uczeń wykonuje czynności praktyczne lub przedstawia ich wytwór.
Ustnie Uczeń wymawia słowa lub zdania jako odpowiedź.
V. Wyposażenie Bez wyposażenia Test bez dodatkowego wyposażenia.
Z wyposażeniem Test z dodatkowym wyposażeniem np. mapy, podręcznik, okazy ...
VI. Zasięg wykorzystania Nauczycielskie Stosowany przez nauczyciela (autora) dla swoich potrzeb.
Szerokiego użytku Stosowany masowo, standaryzowany, o znanych parametrach.
VII. Miejsce w procesie dydaktycznym Pomiaru wstępnego Określenie „pozycji startowej” uczniów – przed uczeniem się.
Pomiaru kształtującego Pomoc uczniom w trakcie uczenia się, bez oceniania.
Diagnozowanie trudności Wykrywanie przyczyn określonej trudności w uczeniu się.
Pomiaru sumującego Podsumowanie osiągnięć całego etapu kształcenia.
Trwałości wiedzy Kontrola dystansowa stopnia trwałości wiedzy.
Zasady tworzenia testów nauczycielskich:
1. Uwzględnij wszystkie cele dydaktyczne.
2. Uwzględnij wszystkie kategorie celów dydaktycznych.
3. Konstruuj odpowiednie zadania.
4. Spraw, by test był trafny i rzetelny.
5. Niech test uczy.
Oczekiwane właściwości zadań tekstowych:
1. Poprawność dydaktyczna
a) poprawność rzeczowa (merytoryczna)
b) poprawność redakcyjna (konstrukcyjno – jezykowa)
c) odpowiednia łatwość / trudność
2. Rzetelność
a) zadawalająca moc różnicująca
3. Stosowalność
a) zgodność z planem egzaminu w zakresie materiału nauczania
b) zgodność z planem egzaminu w zakresie celów kształcenia
c) zgodność z planem egzaminu w zakresie standardów egzaminacyjnych
d) przewidywalne skutki społeczne i wychowawcze.
Pięć zaleceń praktycznych dla konstruktorów zadań:
1. Budując zadania, kieruj się własnym planem testu, a nie przykładami zadań
innych testów.
2. Budując zadania, wczuwaj się w sytuację ucznia rozwiązującego to
zadanie, a nie nauczyciela, który „realizuje” obowiązujący program
kształcenia wg podręcznika.
3. Najpierw zajmij się treścią zadania, a potem jego formą.
4. Staraj się, by tekst zadań był jasny i zwięzły, maksymalnie uproszczony i oczyszczony ze zbędnych słów i symboli.
5. Stosuj w miarę możliwości język ucznia, gdyż poziom ścisłości języka powinien odpowiadać szczeblowi kształcenia ucznia, a nie szczeblowi wykształcenia nauczyciela.
Julian Ochenduszko zaleca budować testy o dwóch lub trzech poziomach wymagań: P + Pp lub P + R + D lub P + Pp + W
Wymagania programowe robić w zespołach lub skonsultować w zespole międzyprzedmiotowym. Robi się je dla szkoły, również dla wszystkich nauczycieli uczących tego przedmiotu.
Wymagania powinny być weryfikowane w praktyce, korekta dokonywana na bieżąco lub na koniec roku szkolnego.
Należy dokonać urealniania wymagań programowych.
W zeszytach przedmiotowych, w ćwiczeniach, podkreślać treści najważniejsze.
Formułowanie celów poprzedzić ćwiczeniami w operacjonalizowaniu celów, czyli czynnościowym ich ujęciu, np.: uczeń wyjaśni zmiany, obliczy ..., potrafi ..., umie ...
Na początku robić wymagania działami programowymi i nowe wymagania opierać na tym co już udało się zrobić. Może to być okres np. 2 miesięcy.
Nauczyciel ma pracować z wymaganiami, np. powiesić na ścianie aktualne wymagania programowe. Można je zmienić, ale nie podwyższać.
Sprawdzić czy poziom podstawowy wymagań nie jest przeładowany.
Można badać wyniki nauczania tylko na poziomie podstawowym. Badanie wyników zacząć testami nauczycielskimi, następnie od metodyka i testami publikowanymi.
Analiza jakościowa i zawarto w niej wnioski są najważniejszym etapem w badaniu osiągnięć dydaktycznych uczniów.
Pomiar dydaktyczny musi być przyjazny, nastawiony na pomoc. Nie może „tykać” nauczyciela, ucznia, nie może przynosić szkody.
Ochenduszko Julian Pomiar dydaktyczny w mierzeniu jakości pracy szkoły
Studio Edukacyjne EKO - TUR (kurs 23 – 24.08. 2001 r.)
Niemierko Bolesław Pomiar wyników kształcenia WSiP Warszawa 1999 |
