Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Ciche czytanie ze zrozumieniem w klasach I-III,propozycje testów sprawdzających

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3088 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Hanna Hetmaniak

Kutno

nauczyciel kształcenia zintegrowanego

staż pracy 17 lat

Twórczość literacka dzieci w młodszym wieku szkolnym.

Propozycje tematów konkursowych.

Język jest środkiem porozumiewania się ludzi , jest tworzywem pozwalającym wyrażać najgłębsze przeżycia, opisywać twory wyobraźni, uzewnętrzniać potrzeby i pragnienia, określać wartości i sens istnienia człowieka. Dobrze opanowany język, duży zasób wiadomości o otaczającym życiu, bogata wyobraźnia, rozbudzona fantazja to podstawowe warunki w zakresie twórczości literackiej. Prócz tego potrzeba wyrażania swoich uczuć i myśli w poetyckiej lub prozatorskiej formie bywa u niektórych tak silna, że są oni zdolni przeżywać stany natchnienia, dużej podniosłości emocjonalnej. W takich momentach tworzą z łatwością i efektywnie.

Temat twórczości dziecka w wieku wczesnoszkolnym zainteresował mnie , nauczyciela kształcenia zintegrowanego dość mocno na tyle , że od wielu lat nie tylko drążę temat literackiej twórczości na zajęciach, ale przeprowadzam cyklicznie konkursy twórczości literackiej. Prześledziłam literaturę fachową dotyczącą tego tematu i chciałabym podzielić się tymi wiadomościami jak i osobistymi refleksjami w oparciu o własne obserwacje i doświadczenia.

30 wybitnych twórców literatury stwierdza, że na pojawienie się twórczości w dzieciństwie wywierają wpływ:

  • wczesne i intensywne pobudzenie rozwoju intelektualnego,
  • kontakt dziecka z dorosłymi o zainteresowaniach artystyczno-intelektualnych,
  • organizowanie zabaw intelektualnych,
  • karmienie wyobraźni wielką ilością bajek, legend, a następnie ich samodzielne czytanie,
  • zachęta i przykład, a także pochwała pierwszego sukcesu w samodzielnym pisarstwie,
  • stawianie sobie samokształceniowych celów,
  • stymulujący wpływ konieczności i reżimu pracy.

Twórczość słowna dziecka rozpoczyna się w swobodnej zabawie, szczególnie w zabawie inscenizowanej, gdzie nie uczy się na pamięć tekstu literackiego, lecz przedstawia go własnymi słowami, powtarzając tylko niektóre zwroty. Trzeba odróżnić opowiadania twórcze od swobodnych wypowiedzi dotyczących własnych przeżyć, wydarzeń z których dziecko zdaje relację. Opowiadania twórcze układają dzieci już 5-6 letnie, dla młodszych dzieci jest to forma zbyt trudna, przekraczająca ich możliwości.

Dziecko rozpoczynające naukę w szkole ma w zakresie umiejętności operowania językiem doświadczenia własne. W szkole doskonali swój język i wzbogaca go przez specjalne ćwiczenia słownikowo- frazeologiczne i syntaktyczne, czytanie i opracowywanie tekstów, ćwiczenia w mówieniu i pisaniu oraz ćwiczenia gramatyczno-ortograficzne z elementami wiedzy o języku, które pozwalają poznać środki bardziej świadomego konstruowania różnorodnych wypowiedzi.

Program nauczania języka polskiego w klasach I-III podkreśla celowość i potrzebę rozwoju mowy przez opanowywanie nowego, właściwego dla wieku wczesnoszkolnego systemu społecznej komunikacji językowej. Różne propozycje ćwiczeń językowych stwarzają swoiste możliwości wykorzystania ich na lekcjach, w celu wyzwalania twórczej aktywności językowej w nowych formach wypowiedzi.

Ważną rolę w rozwoju twórczej aktywności ucznia spełnia nauczyciel, który stwarza po temu następujące warunki:

  1. Sprzyja ośmieleniu i werbalnemu "otwarciu się" ucznia przez poczucie bezpieczeństwa, potrzeby bezlękowego zadawania pytań, odpowiedzi , samorzutnych i spontanicznych wypowiedzi.
  2. Wyzwala wewnętrzne racje działania – twórcza ekspresja musi być uruchamiana przez motywy wewnętrzne , a nie nakazy i przymus zewnętrzny.
  3. Zachęca do zdobywania doświadczeń językowych – aby tworzyć uczeń musi posiadać duży zasób słownictwa, jednoznacznie rozumieć słowa, mieć opanowane podstawowe umiejętności, jak czytanie, mówienie , pisanie, co pozwoli na przekaz i odbiór informacji .
  4. Namawia ucznia do podejmowania prób tworzenia w formie różnorodnych wypowiedzi – dzięki zdobytym doświadczeniom językowym uczeń ma możliwość dokonywania twórczych przekształceń i prób tworzenia w wielu z możliwych form wypowiedzi (wierszyk, zagadka, opowiadanie, list, itp.)
  5. Motywuje do eksponowania własnej twórczości językowej – zadaniem nauczyciela jest zapewnienie uczniom takich warunków, w których mogliby i chcieli prezentować swe własne utwory. Radość, satysfakcja twórcy będzie tym większa, z im większą spotka się pochwałą, akceptacją, nagrodą za wysiłek, będzie to motywacją do nowej działalności twórczej.

Metodyczna koncepcja stymulowania twórczej aktywności uczniów w procesie nauczania- uczenia się opiera się na następujących założeniach:

  1. W swoim postępowaniu nauczyciel stosuje zasadę świadomego i aktywnego udziału uczniów.
  2. Nauczyciel z obowiązującego programu nauczania wnikliwie odczytuje treści kształcenia i z każdego działu wyprowadza cele kreatywne oraz wyraża je w postaci problemów lub zadań otwartych.
  3. Zakłada wielostronne rozwijanie aktywności językowej uczniów w zakresie wszystkich podstawowych funkcji języka.
  4. W procesie opanowywania przez uczniów podstawowych umiejętności poprzez różnorodne ćwiczenia uczniowie winni zdobywać doświadczenia językowe równolegle w sposób odtwórczy, modyfikacyjny i twórczy.

  5. Dobierać metody, środki i formy organizacyjne pod kątem realizacji celów kreatywnych.

Oto przykłady realizowania celów i zadań w ramach poszczególnych ćwiczeń zawartych w programie nauczania języka polskiego w klasach I-III.

W ćwiczeniach słownikowych:

  • Z liter jednego wyrazu ułóż jak najwięcej innych wyrazów.
  • Podaj wyrazy, w których znajduje się inny wyraz.
  • Wyszukaj rymy na –lia, nazwy roślin i rzeczy.

W ćwiczeniach frazeologicznych:

  • Ułóż zdanie z użyciem nowo przyswojonego wyrazu.
  • Przekształć zdanie kilkakrotnie tak, abyś za każdym razem zastosował inne wyrażenie lub zwrot .
  • Ułóż kilka zdań ze stałymi związkami frazeologicznymi np. "iść z duchem czasu", "najeść się strachu"
  • Utwórz nowe oryginalne związki frazeologiczne.

W ćwiczeniach orograficznych:

  • Wyszukaj w tekstach lub słownikach ortograficznych wyrazy na określony temat.
  • Wypełnij luki w tekście wymyślonymi wyrazami.
  • Zredaguj tekst do napisania z pamięci lub ze słuchu, zawierający jak największą liczbę wyrazów z określonymi trudnościami.

W ćwiczeniach w czytaniu :

  • Czytanie połączone z inscenizacją, recytacją, śpiewem, muzyką, gestem, tańcem, mimiką, intonacją, modulacją głosu np.:

Przeczytaj zdanie wyrażając swoje uczucia z odpowiednią modulacją głosu.

Czytaj tak, aby inni odczuli np. radość.

W ćwiczeniach w mówieniu i pisaniu:

  • Pomyśl i powiedz, o czym gwiazdy mogą mówić.
  • Przeprowadź rozmowę telefoniczną z koleżanką, która wróciła z wycieczki w kosmos.
  • Wymyśl oryginalną rozmowę żarówki z abażurem, Marsjan którzy wylądowali na wieżowcu.
  • Ułóż ciekawą wypowiedź korzystając z wyrazów np. las, Adaś, echo, zgubił, koledzy, kość.
  • Napisz twórcze opowiadanie na określony temat podany przez nauczyciela lub zaproponowany przez uczniów.
  • Zredaguj ciekawy opis, typu : Opisz kwiat , który przyśnił ci się nocą.
  • Ułóż list , zaproszenie, życzenia o intrygującej treści.

Jak wyżej wymieniłam możliwości twórczego, literackiego rozwoju uczniów w młodszym wieku szkolnym jest dużo i na pewno przez większość nauczycieli stosowana w ich codziennej pracy.

Moim zdaniem twórczość literacka jest istotnym elementem w edukacji polonistycznej. Pełni ważne funkcje w rozwoju języka i mowy, rozwija wyobraźnię, twórcze myślenie, doskonali i bogaci język, utrwala umiejętności pisarskie. Pozwala na wyrażanie wiedzy i emocji , wyzwala ekspresję własną, rozwija zainteresowania i sympatię do literatury. Jest wspaniałą szansą na porozumienie nauczyciela z wrażliwym uczniem.

Sama wdrażam wychowanków do chętnego i odważnego podejmowania problemów, wzbudzam postawę badawczą, twórczą, pozwalam na samodzielne osiąganie nowych umiejętności i wiadomości. Dzieci w ten sposób uczą się chętniej, skuteczniej, efektywniej, bez uczucie nudy, zniechęcenia czy lęku.

Z zaciekawieniem obserwuję pomysłowość uczniów, płynność wyobraźni i myślenia, giętkość ujawniającą się w zdolności wytwarzania jakościowo różnych wyników, oryginalność wypowiedzi.

Na terenie Szkoły Podstawowej nr 1 im. T.Kościuszki w Kutnie, w której pracuję od wielu lat organizuję konkursy twórczości literackiej dla uczniów klas młodszych. Pomysł na ich istnienie zrodził się w czasie obserwacji moich uczniów. Kiedy zaskakiwali mnie swoją pomysłowością, niezwykłą drogą myślenia, nietypowymi rozwiązaniami problemów, różnorodnością i niepowtarzalnością swych myśli.

Połączyłam bogactwo tychże rozwiązań z umiejętnością literackiej, pisemnej wypowiedzi. Okazało się, że "produkowanie" nowych pomysłów w mowie pisanej zaskakuje czytelnika rozwiązaniem, poziomem umiejętności literackiej wypowiedzi. Napisane prace świadczyły o wysokiej umiejętności formułowania myśli, bogactwie języka pod względem słownictwa, gramatyki, zgodnością z budową wypowiedzi wyznaczoną w poleceniu. Dzięki żywemu słowu dziecko pokazało, że jest w stanie obrazowo przedstawić nie tylko treść , ale swój stosunek do wypowiadanej treści. Oceniającym prace pokazało, że kreatywność dzieci nie ma granic.

Takie opinię mogę wygłaszać, ponieważ w oddziałach klas I-III w szkole, w której pracuję uczy się w przybliżeniu 600 dzieci (na konkursy zgłasza się około 30-40 dzieci) .Są to uczniowie klas drugich i trzecich, którzy posiadają pewne umiejętności i wiadomości, dużą wyobraźnię, cechują się oryginalnością myślenia.

Tematycznie konkursy związane są z porami roku, przyrodą, obchodzonymi uroczystościami szkolnymi, okolicznościowymi wydarzeniami, fantastyką itp. .

Zazwyczaj istnieje podział dzieci na grupy wiekowe, gdyż znajomość form wypowiedzi literackiej jest związana z programem przerabianym w poszczególnych klasach. Jednakże nie jest to ścisły podział, jeżeli dziecko czuje lepiej temat dla innej grypy wiekowej może oczywiście pisać ten , który samo wybrało. Głównym celem jest wykonanie zadania przedstawionego na karcie konkursowej. Zawsze wyznaczam temat pracy, podkreślam , że ważna jest oryginalność w podejściu do tematu, poprawność językowa. Ustalam czas wykonania pracy.

Ponieważ dzieci w młodszym szkolnym lubią elementy plastyczne, na karcie umieszczam rysunki-obrazki, pomysły czerpię z czasopisma dla uczniów i nauczycieli "Gazeta" - dwutygodnika publikowanego przez Wydawnictwo "Amtel" w Katowicach.

Zachęcam nauczycieli uczących w klasach I-III do organizacji twórczych zajęć i literackich konkursów. Myślę, że przyniosą one dużo satysfakcji zarówno uczestnikom ( w postaci ich wytworu) i nauczycielom, pokazując im niezwykłe i często zaskakujące możliwości własnych wychowanków.

Dołączam kilka pomysłów, które realizowałam w klasach I-III w szkole Podstawowej nr.1 im. T.Kościuszki w Kutnie.

 

BIBLIOGRAFIA

Frankiewicz W. "Aktywność myślowa uczniów podczas zajęć swobodnych tekstów" "Rocznik Pedagogiczny" 1975, tom III.

Groenwald-Luty E. "Tekst literacki jako stymulator twórczego myślenia i społeczno-moralnego rozwoju uczniów klas I-III. "Oświata i Wychowanie"1984 nr 4, wersja B.

Kujawiński J. "Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych" Warszawa 1990 Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie