Metoda "punktowania" nazwana również "wzrokową oceną wybranych elementów postawy" mówi o ułożeniu poszczególnych odcinków i punktów ciała a nie o sposobie trzymania się. Na podstawie opinii o zarysie sylwetki otrzymuje się analityczny opis elementów składowych postawy, a w ten sposób wymienia się występujące wady postawy, ich lokalizację, charakter i wielkość. Najczęściej położenie jednego elementu ciała określa się w stosunku do elementu sąsiadującego, dlatego dla każdego ocenianego elementu postawy powinno istnieć kryterium wskazujące kiedy można go uznać za normę, a kiedy występuje odchylenie od normy i jak wielkie jest to odchylenie. W tej metodzie autor dokonał bezpośredniej obserwacji wybranych elementów budowy i postawy ciała. Badaniu podlegały następujące elementy:
- w płaszczyźnie czołowej : 1. głowa, 2. barki, 3. łopatki, 4. klatka piersiowa, 5. brzuch,
6, plecy;
- w płaszczyźnie czołowej (w ustawieniu przodem): 1. barki, 2. klatka piersiowa,3. kolana
- w płaszczyźnie czołowej (w ustawieniu tyłm): 1. barki, 2. łopatki,3. kręgosłup
Za każdy element przypisywano określoną liczbę punktów. Skala punktów przedstawia się następująco:
0 pkt -prawidłowy układ ocenianego elementu
1 pkt - niewielkie odchylenie od stanu prawidłowego
2 lub 3 pkt - znaczne odchylenie od stanu prawidłowego
3 lub 5 pkt - zniekształcenia dużego stopnia, zmiany o charakterze strukturalnym (stan
patologiczny)
Nie wszystkie elementy oceniono pełną skalą punktów. Decydowało o tym znaczenie elementu dla całości postway ciała ( skoliozy, które powodują duże zmiany w postawie, należy ocenić wyższą skalą np. 0-1-3-5.
Badaną grupę stanowili uczniowie Publicznego Gimnazjum w Opolu, skierowani na zajęcia gimnastyki korekcyjnej. Przedmiotem oceny postawy były niżej wymienione elementy:
I. Ustawienie głowy.
0 pkt - ustawienie prawidłowe
1 pkt - wysunięta do przodu: twarz nie jest wysunięta poza pion przechodzący przez rękojeść mostka
2 pkt - silnie wysunięta do przodu
II. Ustawienie barków
0 pkt - stan prawidłowy: barki ustawione symetrycznie w płaszczyźnie czołowej, a w płaszczyźnie strzałkowej ich szczyt znajduje się na tylnej części szyi
1 pkt - asymetryczne lub wysunięte lekko do przodu
2 pkt - silnie wysunięte do przodu, szczyt barków znajduje się przed konturem szyi.
III. Ustawienie łopatek
0 pkt - łopatki tworzą jednolitą płaszczyznę pleców
1 pkt - łopatki odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż jeden palec
2 pkt - łopatki odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż dwa palce
IV. Ustawienie o kształt klatki piersiowej
0 pkt - klatka piersiowa dobrze wysklepiona: najdalej wysunięta ku przodowi częścią ciała jest przednia ściana klatki piersiowej
A) klatka piersiowa szewska:
1 pkt - spłaszczona
2 pkt - płaska ze śladami krzywizny
3 pkt - szewsko-lejkowata
B) klatka piersiowa kurza
1 pkt - niewielkie zmiany kształtu o charakterze kurzym
2 pkt - kurza ze śladami krzywizny
3 pkt - kurza z dużymi zniekształceniami w postaci różańca pokrzywicznego i bruzdy Harrisona.
V. Ustawienie brzucha
0 pkt - płaski brzuch
1 pkt - brzuch wypukły, nie wysunięty poza linię klatki piersiowej
2 pkt - brzuch wypukły,wysunięty poza linię klatki piersiowej
3 pkt - brzuch obwisły
VI.Ukształtowanie kifozy piersiowej
0 pkt - łagodnie zarysowany kształt kifozy piersiowej
A) kifoza piersiowa zwiększona
1 pkt - kifoza piersiowa powiększona
2 pkt - kifoza piersiowa silnie powiększona
3 pkt - utrwalona hiperkifoza
B) kifoza piersiowa zmniejszona
1 pkt - kifoza piersiowa spłaszczona
2 pkt - kręgosłup prosty, plecy płaskie
VII. Ukształtowanie lordozy lędźwiowej
0 pkt -łagodnie zarysowany kształt lordozy lędźwiowej
1 pkt - lordoza lędźwiowa nieznacznie pogłębiona
2 pkt - lordoza lędźwiowa silnie pogłębiona
3 pkt - utrwalona hiperlordoza
VIII. Boczne skrzywienia kręgosłupa (skolioza)
0 pkt - kręgosłup prosty
1 pkt - skolioza niewielkiego stopnia
2 lub 3 pkt - skolioza znacznego stopnia
3 lub 5 pkt - skrzywienie dużego stopnia z garbem żebrowym
IX. Ustawienie kolan
0 pkt - kończyny proste, kolana i pięty przylegają do siebie
A) kolana szpotawe
1 pkt - kolana nie przylegają do siebie (odstęp wynosi ponad 1 cm)
2 pkt - silnie szpotawe kolana nie przylegają do siebie (odstęp ponad 3 cm)
B) kolana koślawe
1 pkt- przyśrodkowe kostki oddalone od siebie o ponad 1 cm
2 pkt - kolana silnie koślawe, odstęp wynosi ponad 3 cm
X. wysklepienie stopy
0 pkt - stopa dobrze wysklepiona
1 pkt - stopa spłaszczona
2 pkt - stopa płaska
3 pkt - stopa płasko-koślawa
O jakości postawy decyduje suma uzyskanych punktów. Im większa liczba punktów, tym gorsza postawa.
Analizując i podsumowując przeprowadzone badania można wyciągnąć następujące wnioski:
Po przeprowadzeniu badania na grupie uczniów kl. I i II gimnazjum można zauważyć, że młodzeż naszej szkoły, która została skierowana na zajęcia gimnastyki korekcyjnej powinna systematycznie brać udział w zajęciach.
1. W badanej grupie 13 uczniów - 11 uczniów (84,6%) ma prawidłowo ułożoną głowę, 2
uczniów (15,4%) ma głowę wysuniętą lekko do przodu. Może to być związane z nawykiem złej postawy podczas długiego przesiadywania w ławkach szkolnych. Probelm ten mogą stanowić źle dopasowane ławki do wzrostu uczniów
2. Połowa uczniów - 7 (53,9%) ma barki ustawione symetrycznie, 8 uczniów (46,1%)ma barki ustawione asymetrycznie, co może być wynikiem przyjmowania niedbałej sylwetki podczas odrabiania lekcji , bądź złego noszenia plecaka ( przeważnie na jednym ramieniu)
3. Większość uczniów bo aż 8 (61,5%) ma wadliwe ułożonie łopatek (lekko odstają od płaszczyzny pleców). W dwoch przypadkach ma to również ścisły związek z ułożeniem barków - asymetria
4. Ustawienie i kształt klatki piersiowej u 11 uczniów (84,6%)jest prawidłowe a, tylko u 2 uczniów (15,4%) zauważono niewielkie zmiany kształtu o charakterze kurzym, z obserwacji na zajęciach wychowania fizycznego można dodać że ci uczniowie są raczej mało ruchliwi
5. Wśród badanej grupy tylko 2 uczniów (15,4%) ma lekko uwypuklony brzuch, nie wysunięty poza linię klatki piersiowej.
6. W badanej grupie, aż 76,9% ( 10 uczniów) ma łagodnie zarysowany kształt kifozy piersiowej. Tylko 3 ucznów (23,1%) ma kifozę powiększoną, zbadań wynika również,że czniowie ci mają głowę i barki wysunięte do przodu, oznaki te są typowe dla wady -plecy okrągłe i uczniowie są skierowani na zajęcia gimnastyki korekcyjnej
7. W badanej grupie tylko 3 uczniów (23,1%) ma nieznacznie pogłębioną lordozę lędźwiową, ale jedna uczennica ma silnie pogłębioną lordozę lędźwiową,prawdobodobnie przyczyną jest taniec towarzyski,który to może pogłębiać powstawanie tej wady kręgosłupa
8. W związku z przyjmowaniem wadliwej postawy przez uczniów w różnych sytuacjach życiowych, a także z powodu wadliwego ustawienie barków stwierdzono u 4 uczniów (31%) skoliozę niewielkiego stopnia, a u 4 uczniów (31%) stwierdzono znaczne boczne skrzywieniekręgosłupa z możlwością występienia rotacji kręgu i garbu żebrowego (2 uczniów), pozostali uczniowie 5 (38,5%) mają prosty kręgosłup.
9. W badanej grupie 8 uczniów ma kończyny proste, kolana i pięty przylegają do siebie .U 3 uczniów (23,1%) zauważono koślawośćkolan, a u 2 (15,4%) kolana szpotawe.
Należy zauważyć, że są to już wady silnie zarysowane, które w tym wieku uczniów trudno bedzie skorygować (wady zaniedbane)
10. Wysklepienie stopy u 9 uczniów (69,2%) jest prawidłowe, u 4 uczniów (31%) zauważono stopy spłaszczone, w tym wypadku zalecane jest noszenie odpowiedniego obuwia, oraz wzmacnianie mięśni wysklepiających stopę.
11. Analizując powyższe wyniki uzyskane przez badaną grupę uczniów gimnazjum, można stwierdzić że najczęstszą wadą są odstające łopatki, asymetryczne barki, skoliozy, oraz koślawość i płaskostopie.
12. Wśród badanej grupy największą ilość punktów uzyskały (Marta, Ania, Kasia, Magda), uczennice te od początku tego roku szkolnego uczęszczają na zajęcia z gimnastyki korekcyjnej.
WNIOSKI
Podsumowując przeprowadzone badania można stwierdzić, że młodzież gimnazjalna niestety nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji przyjmowania nieprawidłowej postawy przez nich w życiu codziennym. W większości są to uczniowie, którzy spędzają zbyt dużo czasu przed telewizorem czy komputerem, co powoduje,że rozwijają się nieprawidłowo. Mała aktywność ruchowa sprawia, że mięśnie są słabsze, a układ oddechowy i układ krążenia mniej wydolne. organizm staje się przez to bardziej podatny na niekorzystne zmiany.Dlatego troska o prawidłowy rozwój fizyczny młodzieży, a przede wszystkim zapewnienie jej odpowiedniej ilości wszechstronnego ruchu, jest działaniem na rzecz szeroko pojętego zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego.
Aby dobrze można było zapobiegać wadom postawy ważna jest również współpraca z rodzicami, ponieważ przebywają oni z dzieckiem najdłużej, przekazują wiadomości i umiejętności.Powinni oni zwracać szczególną uwagę na prawidłową postawę swojego dziecka i dopingować do uczestniczenia w zajęciach gimnastyki korekcyjnej, wiedząc jakim zagrożeniem dla dziecka jest zaniechanie udziału w tych zajęciach.
Małgorzata Kuszkiewicz
nauczyciel wychowania fizycznego i gimnastyki korekcyjnej
|
