Przyroda otaczająca dzieci odgrywa ogromną rolę w ich wszechstronnym rozwoju.
Każde dziecko styka się z nią na co dzień w sposób pośredni lub bezpośredni, poznaje ją za pomocą wszystkich zmysłów: smaku, węchu, dotyku, zapachu, wzroku.
Bogactwo świata przyrody oddziałuje na każdą sferę rozwojową dziecka: rozwija uczucia estetyczne, kształtuje postawy społeczno-moralne, wpływa na rozwój umysłowy i fizyczny dziecka. Dziecko w wieku przedszkolnym jest szczególnie chłonne na najróżniejsze bodźce płynące z otoczenia, także te docierające ze świata roślin i zwierząt.
Dlatego też nie można pominąć w procesie poznawania świata przez przedszkolaki ich kontaktu z przyrodą.
Spotkania dziecka ze światem przyrody rozpoczynają się bardzo wcześnie.
Nie będąc jeszcze przedszkolakiem, dziecko spostrzega otaczającą je przyrodę, uczy się jej, doświadcza, poznaje z bliska, nawiązuje kontakt z roślinami i zwierzętami, kształtuje swój stosunek do przyrody, od najmłodszych lat uczy się ją szanować i kochać. Treści wychowania przedszkolnego z zakresu edukacji przyrodniczej określają zakres spotkań z przyrodą w poszczególnych grupach wiekowych.
Dostarczając dziecku właściwych wzorów zachowania, wpływamy na ukształtowanie jego postawy, sposobu pojmowania relacji zachodzących w świecie przyrody.
Dziecko w wieku przedszkolnym poznaje środowisko przyrodnicze poprzez bezpośrednią obserwację roślin i zwierząt w kąciku przyrody, w ogrodzie przedszkolnym, poprzez wycieczki, spacery w różnych porach roku.
Znajdujący się każdej Sali przedszkolnej kącik przyrody pomaga zainteresować dzieci życiem roślin czasem też zwierząt. Dzieci uczestniczą w pracach pielęgnacyjnych, sieją rośliny, podlewają, obserwują ich wzrost, pełnią dyżury, uczą się stwarzać odpowiednie warunki dla rozwoju roślin. Kącik przyrody to także miejsce gromadzenia okazów przyrodniczych przywiezionych z dalszych podróży, przyniesionych ze spacerów i wycieczek.
Wiele radości daje dzieciom samodzielne układanie darów przyrody w kąciku, opowiadanie o nich, słuchanie ciekawostek przyrodniczych zaczerpniętych z czasopism i książek przy nadarzających się okazjach.
Kącik przyrody staje się niezmiernie ważnym miejscem kontaktu i poznawania przyrody wówczas, gdy nie dysponuje się ogrodem przedszkolnym.
Ogród przedszkolny niesie ze sobą wiele możliwości dla zapoznawania dzieci z przyrodą.
Podobnie jak w kąciku przedszkolnym, tak i tutaj przedszkolaki sieją i sadzą rośliny na rabatach, pielęgnują je w miarę możliwości, podpatrują pracę ogrodnika, poznają jego narzędzia pracy, dowiadują się do czego służą. Ogród to także miejsce codziennych zabaw i ćwiczeń ruchowych, daje więc możliwość podpatrywania przyrody nawet „przy okazji”. Dzieci zauważają zmianę koloru liści, większą trawę po deszczu, rozwój roślin ozdobnych , obserwują ptaki, słuchają ich śpiewu. Ogród to także miejsce dokarmiania ptaków zimą i obserwowania ich na wiosnę.
Ważną rolę w poznawaniu przyrody przez dzieci przedszkolne odgrywają książki, czasopisma o tematyce przyrodniczej, albumy, literatura dziecięca. Poprzez kontakt pośredni, dziecko uczy się niektórych nazw, zapamiętuje piękne okolice, wzbogaca swoją wiedzę na temat roślin i zwierząt. Zdobyte w ten sposób informacje będzie mogło wykorzystać przy różnych okazjach, będą inspirowały do podejmowania późniejszej działalności.
Zaobserwowana przyroda jest tematem twórczości plastycznej dzieci, daje możliwość wykorzystania materiału przyrodniczego do wielu ciekawych prac artystycznych wykonywanych przez przedszkolaki.
Zapoznawanie dzieci w wieku przedszkolnym z przyrodą to zadanie bardzo ważne, któremu należy poświęcić wiele uwagi i czasu. Dzieci są bacznymi obserwatorami. Mimowolnie przyswajają wiele informacji, dlatego cenne są uwagi i wskazówki nauczycielki kierowane do dzieci przy każdej okazji, podczas rozmów, pogadanek przyrodniczych.
Wiadomości z zakresu świata roślin i zwierząt dostarczają dzieciom także „fachowcy”: ogrodnicy, ekolodzy, leśnicy, pracownicy ogrodów botanicznych i zoologicznych, z którymi dzieci spotykają się podczas organizowanych przez przedszkole wycieczek.
Obcowanie dziecka z przyrodą sprzyja jego harmonijnemu rozwojowi, dostarcza wielu przeżyć, rozwija zainteresowania fauną i florą. Chcąc mieć w społeczeństwie dorosłych otwartych na potrzeby przyrody, wrażliwych na jej piękno, należy proces świadomego zapoznawania z przyrodą rozpocząć już w wieku przedszkolnym.
Opracowała Małgorzata Hebda |
