Napisała: Elżbieta Herbst
" Wpływ rozwoju i wychowania na przygotowanie dziecka do pisania "
Proces przygotowania dziecka do nauki pisania jest procesem długofalowym i złożonym z wielu etapów.
Zaczyna się już w wieku trzech lat i obejmuje okres przedszkolny wyprzedzając graficzne ćwiczenia, które stosowane są jako przygotowanie do nauki pisania. Rozwijanie sprawności dziecka w tym zakresie, przygotowanie jego ręki i umysłu do przyszłej pracy i nauki pisania dotyczy na początku ruchowego rozwoju dziecka i orientacji w przestrzeni niż jego sprawności intelektualnych i możliwości graficznego odtwarzania.
W tym wieku dziecko cechuje globalność ruchów rąk, słaba kontrola oka nad ruchami rąk, brak ich różnicowania i precyzji, brakuje jeszcze wyuczonych umiejętności i nawyków w tym kierunku, a często jeszcze jego przewaga stronna jest niezdecydowana. Wymienione cechy są bardzo ważne przy przygotowaniu dziecka do pisania.
Jeśli dziecko chodziło do przedszkola to zabawy i ćwiczenia ruchowe kształtujące swobodne działanie rozluźnionych mięśni ( takie jak hamowanie i pobudzanie ruchów, rytmiczne i harmonijne ) bylo stosowane poprzez treści zawarte w programie ćwiczeń ruchowych.
Jednak nie wszystkie przedszkola i nauczyciele nie doceniają przygotowawczej i profilaktycznej roli tych ćwiczeń w funkcji przygotowawczej do pisania.
Nauczanie pisania w początkowej fazie polega na odwzorowywaniu ( wiernym i dokładnym odtwarzaniu ) graficznym liter i wyrazów z modelu przedstawionego dziecku przez dorosłego.
To zadanie jest trudne i skomplikowane, ponieważ możliwości dziecka w tym wieku ( przedszkolnym ) są ograniczone pod względem percepcji o motoryki. Graficzne odwzorowywanie narzuca dziecku jednoczesne wiązanie czynności analizy i syntezy w operacji wzrokowej i ruchowej.
Natychmiastowe przekształcenie obrazu wizulanego na obraz ruchu jest podstawą dojrzałości do pisania. Trudności i opóźnienia w osiągnięciu tej dojrzałości spowodowane są różnymi przyczynami, wśród których wymienić należy:
- słabą koordynacje ruchową ( współpraca między poszczególnymi partiami mięśni i odpowiednimi stawami ramienia, przedramienia, nadgarstka, dłoni, palców ) i kontrole wzrokową.
- rozumienie a następnie łączenie znaczenia dźwięku ( głoski, sylaby, słowa ) z odpowiadającym mu znakiem graficznym ( litery, zespoły liter, wyrazy ).
- ujmowanie kształtu graficznego ( litery, wyrazu ) jako całości zawierającej kilka elementów składowych.
- rozumienie stosunku między elementami całości pod względem takich cech jak kierunek, proporcje, wymiary, miejsce elementów w całości. Rodzice przygotowując rękę i umysł dziecka do nauki pisania powinni się oprzeć na rozwojowych możliwościach i potrzebach dzieci takich jak: aktywność, działanie, ciekawość, naśladownictwo.
Myślę, że najważniejszą metodą w nabywaniu przez dziecko sprawności potrzebnych do nauki pisania jest zabawa spontaniczna i indywidualna. W zabawie wymienionego typu dziecko operując różnorodnymi materiałami manipuluje, poszukuje, doświadcza i naśladuje z własnej nicjatywy, powtarza różne czynności nabierając w nich wprawe.
Rodzice powinni równocześnie z zabawami ruchowymi i konstrukcyjnymi umożliwić dziecku podejmowanie działań plastycznych, a te służą przygotowaniu do pisania.
Mam nadzieje, że omówione sposoby przygotowujące dziecko do nauki pisania mogą rodzice zawsze wykorzystać z korzyścią dla swoich pociech. Szczególnie warto zachęcić dzieci do ćwiczenia ruchów rąk sprzyjających nauce pisania poprzez wspólną zabawę, wspólne lepienie, malowanie farbami czy wycinanie.
Literatura:
M. Dmochowska "Zanim dziecko zacznie pisać". |
