Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Ścieżki edukacyjne w gimnazjum

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3411 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 (referat przygotowany na posiedzenie zespołu samokształceniowego przedmiotów humanistycznych Publicznego Gimnazjum nr 9 w Białymstoku)


Dlaczego ścieżki?

Celem nadrzędnym kształcenia i pracy edukacyjnej nauczyciela jest dążenie do wszechstronnego rozwoju ucznia, a więc realizacja zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i pracy wychowawczej, które się wzajemnie uzupełniają. Nauczyciele, mając na uwadze osobowy rozwój ucznia, powinni współdziałać na rzecz tworzenia w świadomości uczniów zintegrowanego systemu wiedzy, umiejętności i postaw
Ważną cechą nowej zreformowanej szkoły powinno być, więc nauczanie zintegrowane, ukazujące uczniom świat całościowo, a nie poprzez fragmentaryczną wiedzę przedmiotową, oraz takie nauczaniem, które lepiej przygotowuje uczniów do funkcjonowania we współczesnym świecie. Reforma programowa bardzo ważną rolę przypisuje integracji miedzyprzedmiotowej,a jako główną formę jej realizowania wprowadza ścieżki edukacyjne czyli zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach różnych przedmiotów, lub w postaci odrębnych zajęć .

Ścieżki edukacyjne posiadają walory dydaktyczne i wychowawcze, a objęte nimi dziedziny są ważne ze względu na osobowość dziecka, jego funkcjonowanie w grupie rówieśniczej i środowisku społecznym. Jednak nie są zupełną nowością w tradycji szkolnej, raczej innowacją, wcześniej ich rolę pełniła korelacja międzyprzedmiotowa i cele wychowawcze. Za wprowadzeniem ścieżek edukacyjnych ze ściśle określoną tematyką
i celami, przemawiają następujące argumenty:
1. Kształcenie tradycyjne nie wystarcza, ponieważ największy postęp dokonuje się na pograniczu nauk, przedmioty nie budują spójnej wiedzy o świecie, każdy z nich posługuje się specjalistycznym językiem i systemem wartości, trudniej wyjaśnić zjawiska i procesy zachodzące w świecie, ucząc jedynie poszczególnych przedmiotów .
2. Tradycyjne realizowanie przez szkołę celów wychowawczych oraz współpracy
międzyprzedmiotowej odbywało się w różnym stopniu i zakresie, nie spełniając
oczekiwań jakie niesie współczesne życie.
3. Wprowadzenie ścieżek edukacyjnych do podstawy programowej i obowiązku ich realizowania przez nauczycieli ma być sposobem na pobudzenie stałej współpracy
kadry pedagogicznej w procesie nauczania i wychowania szkolnego.
4. Podjęta przez nauczycieli współpraca w ramach zespołu międzyprzedmiotowego w celu realizacji ścieżek, może stanowić ważny element wewnątrzszkolnego systemu
doskonalenia nauczycieli.
5. Konsekwentne realizowanie ścieżek edukacyjnych przyczyni się do stworzenia
w uczniach poczucia spójności procesu dydaktyczno-wychowawczego.
6. Tematyka ścieżek doskonale wpisuje się w działania na rzecz rozwoju osobowego ucznia i wspiera proces wychowania.
7. Liczba ścieżek i ich treści wskazują na istotne elementy, które nie mieszczą się
w tradycyjnie pojmowanym zakresie poszczególnych przedmiotów .


Znaczenie ścieżek edukacyjnych

Wprowadzenie ścieżek edukacyjnych do naszego systemu szkolnego budzi wiele uwag i wątpliwości, przede wszystkim, dlatego, że nie wszyscy nauczyciele w pełni rozumieją, czym są i co jest ich istotą. Ścieżka, zwłaszcza w wykonaniu kilku współpracujących nauczycieli, jest o wiele trudniejszą formą kształcenia i wychowania niż uprawianie jednej specjalności. Tę sztukę nauczyciel powinien wynieść z uczelni, lub samodzielnie dochodzić w drodze doskonalenia i samokształcenia.
Podstawa programowa, autorzy programów oraz publikacje przypisują różne znaczenie ścieżkom edukacyjnym:
1.Podstawową i wiodącą rolę w integrowaniu wiedzy, umiejętności i postaw.
2. Ważną funkcję wychowawczą w systemie szkolnym, a więc ich treści powinny być
włączone do planów wychowawczych.
3. Uzupełniają wiele dziedzin wiedzy o nową tematykę, aktualną dla współczesnych czasów, której nie ujęto w programach szkolnych.
4. Zawierają treści ważne ze względu funkcjonowanie dziecka w środowisku społecznym.
5. Możliwość prezentacji wiedzy ciekawej, potrzebnej, rozszerzonej, interesującej dla ucznia.
6. Nadają ciągłość i wszechstronność opanowywania treści oraz głębszy i całościowy charakter,
7. Ich realizacja jest niezbędna, ponieważ standardy wymagań badane podczas egzaminu gimnazjalnego zawierają również wiedzę i umiejętności z zakresu ścieżek edukacyjnych (poza obroną cywilną).

Realizacja ścieżek prowadzi do kształcenia niezwykle ważnych umiejętności uczniów:
1. Współdziałania w zespole, rozwiązywania sporów.
2. Sprawnego posługiwania się językiem.
3. Przygotowania do publicznych wystąpień.
4. Rozwiązywania problemów w twórczy sposób.
5. Rozwijania sprawności umysłowej, kreatywności, twórczego działania.
6. Podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji.
7. Poszukiwania, segregowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł,
8. Planowania, organizowania i oceniania własnej nauki.

Ścieżki edukacyjne są rodzajem zajęć międzyprzedmiotowych o charakterze wychowawczym, które powinny przede wszystkim wspomagać edukację ucznia, ułatwiać jemu integrowanie wiedzy i umiejętności zdobywanych na różnych lekcjach, ale podporządkowanym różnym wspólnym celom edukacyjnym, formowanym z wyraźnym nachyleniem wychowawczym . Podstawową funkcją ścieżek edukacyjnych jest wspomaganie wychowania uczniów. Dziś chodzi o nowe, lepsze- nowoczesne wychowani , które ma odbywać się między innymi przez realizację ścieżek dydaktycznych. Na przykład edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie ma służyć poznawaniu przez uczniów własnej tożsamości i kształtowaniu postaw tolerancyjnych, otwartych nastawionych na pluralizm, na rozumienie i akceptację różnych kultur .


Jak realizować ścieżki edukacyjne?

III etap edukacji (gimnazjum) charakteryzuje się przedmiotowym ujęciem treści nauczania, a ścieżki edukacyjne mają odegrać wiodącą rolę w integracji międzyprzedmiotowej. Na tym etapie kształcenia obowiązuje osiem ścieżek edukacyjnych:
filozoficzna, prozdrowotna, ekologiczna, czytelnicza i medialna, regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie, obrona cywilna, europejska, kultura polska na tle cywilizacji (tradycji) śródziemnomorskiej.
W ramowym planie nauczania ścieżki edukacyjne nie uzyskały formy lekcyjnej i w związku z tym nie wydzielono godzin z przeznaczeniem na ich realizację. Natomiast dyrektor szkoły posiada ,,godziny do swojej dyspozycji” i może je przydzielić na realizację ścieżek.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych wskazuje trzy sposoby realizacji ścieżek edukacyjnych:
1. Jako odrębne zajęcia, których organizacja może przybierać formy: spotkań, wycieczek, dyskusji, kół zainteresowań itp.
2. Jako częściowo realizowana w czasie odrębnych, kilkugodzinnych, modułowych zajęć; Pozostałe treści ścieżki wchłania jeden, lub kilka przedmiotów. Konieczny jest wówczas moduł wprowadzający do tematyki ścieżki i moduł podsumowujący jej tematykę. Główna rola przypadnie kilkugodzinnemu modułowi realizowanemu np. w formie projektu międzyprzedmiotowego.
3. Włączona do programów nauczania:
a. jednego przedmiotu,
b. kilku przedmiotów .

Przy tym sposobie realizacji ścieżek, gdy włącza się treści edukacyjne ścieżki do programu nauczania własnego przedmiotu, należy:
- porównać treść danej ścieżki edukacyjnej z programem przedmiotu,
- dokonać wyboru odpowiednich treści ścieżki edukacyjnej,
- włączyć wybrane treści ścieżki do określonych tematów lekcji.
W ten sposób określone treści wszystkich ścieżek zostaną przypisane poszczególnym przedmiotom. Podstawa programowa, dla każdej ze ścieżek, formułuje cele edukacyjne, zadania szkoły, treści, przewidywane osiągnięcia ucznia. Nie ma natomiast wskazań dotyczących przedmiotów, na których mogą być realizowane ścieżki edukacyjne Konieczna jest decyzja rady pedagogicznej dotycząca: podziału treści między różne przedmioty, określenie kiedy, w trzyletnim cyklu kształcenia, zrealizujemy poszczególne zagadnienia.

Za uwzględnienie problematyki ścieżek edukacyjnych w szkolnym zestawie programów nauczania odpowiedzialny jest dyrektor szkoły, za realizację treści odpowiadają nauczyciele poszczególnych przedmiotów, którzy do własnych programów włączają odpowiednio treści danej ścieżki .To nauczyciel porównuje treści ścieżek z treściami nauczanego przedmiotu, dokonuje wyboru zagadnień do realizacji z programu ścieżki i odpowiada za ich zrealizowanie i udokumentowanie.

Jeżeli na poszczególnych przedmiotach realizowane są wybrane treści ścieżek edukacyjnych to, kto powinien czuwać nad całością zagadnienia, realizacją programów poszczególnych ścieżek, dokumentować ich realizację, dokonywać ewaluacji po trzyletnim cyklu kształcenia? Bardzo ważną rolę przypisuje się tu szkolnym zespołom międzyprzedmiotowym, które powinny proponować sposoby realizacji ścieżek edukacyjnych, pracować nad ich wdrażaniem, dokumentować i koordynować realizację .
Duża odpowiedzialność spoczywa również na wychowawcy danego oddziału – klasy, który będzie kontrolował spójność i zakres realizacji treści ścieżek umieszczonych w planach wynikowych poszczególnych przedmiotów nauczania. Może tak dobierać tematykę godzin do swojej dyspozycji, aby stanowiły one uzupełnienie realizowanych w jego klasie zadań ze ścieżek edukacyjnych. Wychowawca, więc powinien być koordynatorem, czuwać nad sprawną realizacją i pozostawać w stałym kontakcie z nauczycielami poszczególnych przedmiotów. Obecność ścieżek edukacyjnych w kształceniu i wychowaniu szkolnym wyzwala potrzebę współdziałania wychowawców i nauczycieli różnych przedmiotów . Szczególnie atrakcyjną formą realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych szkoły wynikających z konieczności realizacji ścieżek edukacyjnych i rozwijania współpracy jest projekt.
Proces wdrażania i realizowania ścieżek edukacyjnych powinien być dokumentowany
i poddany ewaluacji zarówno bieżącej (formatywnej) jak i sumatywnej, na koniec trzyletniego cyklu realizacji programu ścieżki.


Podsumowanie

Ścieżka edukacyjna - to rodzaj zajęć o charakterze miedzyprzedmiotowym, ich treści koncentrują się wokół tematyki, która nie mieści się w całości w żadnym z przedmiotów nauczania, ma szczególne znaczenie poznawcze i wychowawcze oraz służy całościowemu postrzeganiu przez ucznia otaczającej rzeczywistości. Realizacja ścieżek edukacyjnych odbywa się w ramach poszczególnych przedmiotów i wymaga ścisłej współpracy nauczycieli, można dokonywać się również w czasie odrębnych zajęć modułowych .
Podstawa programowa kształcenia ogólnego wyznacza ogólne zadania szkoły w zakresie nauczania i wychowania, których nie jesteśmy w stanie zrealizować bez współdziałania wszystkich nauczycieli. Oszałamiające tempo zmian zachodzących w otaczającym nas świecie przyczyniło się do narodzin koncepcji odchodzenia od jedynie przedmiotowego kształcenia i wprowadzenia na II i III etapie nauczania ścieżek edukacyjnych. Do ich realizacji nie wyodrębniono godzin lekcyjnych, nie ma również wskazań dotyczących przedmiotów, na których mogą być zrealizowane ścieżki edukacyjne. Konieczna jest decyzja rady pedagogicznej dotycząca: podziału treści ścieżki między różne przedmioty i określenie kiedy, w trzyletnim cyklu kształcenia, zrealizujemy poszczególne ścieżki.

Opracowała - Halina Sztachelska
nauczycielka historii
PublicznegoGimnazjum nr 9
w Białymstoku




Literetura:
1. Biblioteczka reformy nr 24, E. Repach: MEN o edukacji regionalnej, MEN Warszawa 2000.
2. Biblioteczka reformy nr 37. J. Dobrzyński: O programie wychowawczym szkoły, MEN, Warszawa 2001
3. Chmielniak J.: Realizacja ścieżek metodą projektów, Nowa Szkoła nr 4/2003.
4. Dziennik Ustaw nr 14 z 15 lutego 1999r. Podstawa kształcenia ogólnego dla sześcioletniej szkoły podstawowej i gimnazjum.
5. Iwicka-Okońska A. i Walenta B.: Ścieaki międzyprzedmiotowe. Poradnik dla dyrektora szkoły, Toruń 2000.
6. Koralewska G.: Ścieżki edukacyjne dla klas I – III gimnazjum. Poradnik dla nauczycieli pracujących z podręcznikami ARKI cz. 1, Poznań 2001.
7. Misztal M.: Jak planować pracę zespołu międzyprzedmiotowego?, Nowa Szkoła nr
6/2000 s. 38-39.
8. Owczarz M.: Ścieżki edukacyjne w szkolnym zestawie programów nauczania. Poradnik dla nauczyciela, RABE 2002.
9. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla sześcioletniej szkoły podstawowej i gimnazjum . Warszawa: MEN, WSiP, 1999.
10. Skawiński J.P.: Co to jest ścieżka edukacyjna? Nauczycielska edukacja nr 5/2001 s.4-5.
11. Sawiński J. P.: Dokąd prowadzą ścieżki edukacyjne?, Nowe w szkole nr 2/2000, s. 6-7.
12. Suchońska M.- red.: ścieżki edukacyjne, teoria i praktyka, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2001
13. Walkiewicz M. Ewaluacja ścieżek edukacyjnych. Opis i analiza przypadku rozpoznawania i rozwiązywania problemu organizacyjnego. Nowa Szkoła nr 4/2002.
14. Walkiewicz M. Jak realizować ścieżki edukacyjne w gimnazjum? Nowa Szkoła nr 3/2002.
15. Ścieżki edukacyjne dla klas I – III gimnazjum. Poradnik dla nauczycieli pracujących z podręcznikami ARKI cz. 1.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie