Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Żywe słowo nauczyciela jako metoda kształcenia języka dziecka

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 11718 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 
Pedagodzy i psychologowie zajmujący się zagadnieniem oddziaływania środowiska na mowę dzieci są zgodni co do tego, że żywe słowo wywołuje przeżycia emocjonalne, kształci czynności umysłowe dziecka oraz jest jednym ze sposobów zdobywania wiedzy i kształcenia umiejętności językowych. Elementem techniki żywego słowa jest forma dźwiękowa. W formie dźwiękowej główną rolę odgrywa: artykulacja, dykcja, akcent, pauzy, barwa, ton i siła głosu oraz tempo wypowiedzi. Elementy te są bardzo ściśle powiązane w mowie żywej i w dużej mierze są od siebie zależne (np. zmiana siły głosu wywiera wpływ na artykulację).
Żywe słowo jest jednym ze sposobów wychowawczych i dydaktycznych w kształceniu mowy i myślenia dziecka. Odgrywa ono rolę zarówno w podawaniu gotowych wiadomości, jak i podczas obserwowania przez dzieci zjawisk, przedmiotów, ustalania warunków podejmowania pracy, zabawy, gry dydaktycznej, podczas rozmowy, zachęcania do samodzielnych poszukiwań itp.
Forma dźwiękowa uplastycznia wypowiedzi oraz przeżycia mówiącego. Wywiera wpływ na globalne rozumienie i zapamiętywanie słyszanego tekstu oraz na stan emocjonalny słuchacza.
Technika żywego słowa, jako jeden z czynników komunikatywności wypowiedzi, odgrywa duża rolę w pedagogice.
Żywe słowo nauczyciela jest jedną z metod kształcenia języka dziecka w młodszym wieku szkolnym. Jego wartość polega na równoczesnym oddziaływaniu na stronę emocjonalną i umysłową dziecka.
Aby żywe słowo nauczyciela spełniało swoją rolę, aby faktycznie było jedną z metod kształcenia języka dziecka, musi być wyraziste, tzn. odpowiadać treści wypowiedzi oraz wyrażać stosunek mówiącego do tej treści.
Pod wpływem żywego słowa dziecko dokonuje wartościowania wypowiedzi, co jest wyrazem jego przeżyć
Emocjonalnych i procesów intelektualnych, takich jak wyobrażanie i operacje myślowe. Barwne przekazanie dzieciom treści utworu literackiego wymaga zastanowienia się nad myślą przewodnią wiersza, czytanki czy książki. Analizy wymagają także
Charakterystyczne cechy bohaterów, rozwój akcji, opis przedmiotów i zjawisk przyrodniczych, styl utworu, konstrukcje składniowe, język. Po dokonaniu analizy myśli i przeżyć emocjonalnych autora ustala się własny stosunek do utworu.
W programach nauczania języka polskiego w klasach I-III zwraca się uwagę na wzorowe, głośne czytanie przez nauczyciela omawianych na lekcjach wierszy, czytanek oraz książek z wykazu lektur. Program nauczania podkreśla
Rolę żywego słowa nauczyciela w kształceniu poprawnej wymowy dziecka oraz wzbogacaniu jego zasobu słownikowego i pojęciowego.
Posłużmy się przykładem opowiadania A. A. Milne pt. „Kubuś Puchatek”. Intencją autora jest tutaj: rozwijanie uczuć przyjaźni do zwierząt, kształcenie poczucia humoru. Opowiadanie to wymaga odmiennego potraktowania postaci zabawnego misia i pozostałych zwierzątek, podkreślenia ich ról tonem, siłą głosu, tempem wypowiedzi. Dialogi między Puchatkiem i innymi bohaterami trzeba odróżniać od potocznej mowy narratora. Wskazane jest, aby jego monolog wypowiadać jako tekst własny, podkreślając komizm i dowcip, budząc tym samym u dzieci poczucie humoru.
Istotą w przekazywaniu dzieciom myśli autora czytanki, wiersza, książki jest to, aby w wyobraźni dziecka
7-11 – letniego powstały plastyczne obrazy treści, by wytwory wyobraźni dziecięcej pod wpływem żywego słowa nauczyciela stanowiły podstawę ekspresji słownej, muzycznej i plastycznej.
Czytając dzieciom opowiadanie A. A. Milne`a, nie tylko przekazuje jego treść, ale oddziałuje na stronę emocjonalną i umysłową małego odbiorcy. Dziecko słuchając tekstu opowiadania w swojej wyobraźni rysuje obraz nieporadnego i zabawnego misia. Doznaje także najrozmaitszych wzruszeń, których nie potrafi przekazać za pomocą słowa.
Ten złożony świat doznań i wzruszeń dzieci w młodszym wieku szkolnym znajduje odbicie w ich ekspresji plastycznej. Dzieci trudzą się, aby w formie plastycznej wyrazić myśli i uczucia i jednocześnie uświadamiają sobie własne przeżycia.
Ta świadomość własnych przeżyć przyczynia się do porządkowania pojęć i do stałego poszerzania umysłowych zainteresowań dzieci. Dlatego rysunek i każda technika plastyczna przygotowuje do swobodnego posługiwania się mową monologową i dialogową, która będzie o tyle bogatsza, o ile opierać się będzie na wcześniejszej pracy umysłowej.
W związku z tym metodyka nauczania dzieci najmłodszych zwraca uwagę na wykorzystanie treści języka polskiego na innych zajęciach. Rola opowiadań w przyswajaniu i wyjaśnianiu faktów oraz budzeniu i kształceniu zainteresowań poznawczych jest nie do przecenienia. Opowiadanie dzieciom fragmentów utworów popularnonaukowych przyczynia się do wzbogacania ich wiadomości o świecie, o rzeczywistości przyrodniczej, społecznej, kulturalnej i technicznej.
W pracy nad kształceniem języka dziecka w klasach I-III stosuje się różne ćwiczenia słownikowe w formie zabawowej. Przykładem może być następujące ćwiczenie słownikowe, mające na celu podawanie wiadomości o stosowaniu różnych nazw czynności (czasowników) oraz budowaniu pełnych zdań.
Mówimy dzieciom, że zabawimy się w słowa: idzie, biegnie, leci. Jedno dziecko najpierw pokazuje, jak to się idzie, jak biegnie, jak leci. Następnie dzieci oglądają obrazki, na których widać, że ktoś idzie, ktoś biegnie, coś leci. Dzieci opowiadają, co się dzieje na każdym obrazku dzięki dodatkowym pytaniom nauczyciela, który czuwa nad tym, by odpowiedzi miały charakter pełnego zdania. Z kolei każde dziecko układa zdania z wyrazami: idzie, biegnie, leci. Następnie dzieci otrzymują rozsypanki wyrazowe, z których układają trzy zdania z podanymi uprzednio wyrazami. Po prawidłowym ułożeniu zdań z wyrazami oznaczającymi różne czynności, dzieci przystępują do zapisania ich w zeszycie. Tak więc ćwiczenia słownikowe w klasach I-III mogą mieć charakter zabawowy, a ćwiczenia w mówieniu muszą przeplatać się z ćwiczeniami w pisaniu.
Zrozumienie, zapamiętanie i odtworzenie treści opiera się na powstawaniu wyobrażeń, pojęć, związków między nimi. Ważną rolę odgrywa również zasób wiadomości odbiorcy, jego wrażliwość na piękno. Dobry nauczyciel-wychowawca posiada umiejętność wywoływania u uczniów różnorodnych uczuć. Dziecko nie umiejące jeszcze czytać jest „skazane” na żywą mowę nauczyciela, gdyż nauka języka opiera się przede wszystkim na zapamiętywaniu i naśladowaniu żywej mowy dorosłych. Żywe słowo nauczyciela pomaga dziecku oderwać się od konkretu i przenosi je w świat symboli, co jest niezmiernie ważne w procesie czytania i pisania. Kształcąc język dziecka rozwija się także jego myślenie poprzez spostrzeganie, wyobrażanie i porównywanie, aż do uogólnień. Uogólnianie w klasach I-III bardzo wyraźnie przejawia się w przewidywaniu zdarzeń. W związku z tym często w pracy dydaktycznej z dziećmi 7-11- letnimi wykorzystuje się wszelkie historyjki obrazkowe, które są bardzo pomocne w kształceniu tzw. mowy wiązanej.
Rozmowa z dziećmi na temat historyjki obrazkowej może być prowadzona bardzo różnie, w zależności od celu, jaki został postawiony. I tak, na przykład, pokazuje się dzieciom pierwszy i ostatni obrazek, pozostawiając ich twórczej inwencji przewidywanie rozwoju akcji. Innym sposobem może być zespołowe układanie historyjki bez uprzedniego wysłuchania opowiadania. Przeróżne sposoby omawiania historyjek obrazkowych mogą służyć nie tylko wzbogacaniu słownictwa, ale także kształceniu umiejętności wyrażania stosunków między elementami treści, między faktami i zdarzeniami, co prowadzi do zdobywania umiejętności budowania komunikatywnych konstrukcji składniowych, a więc zdań pojedynczych i złożonych.
Jednym z ważnych celów nauczania wczesnoszkolnego jest rozwijanie procesów poznawczych dziecka i jego orientacji w otoczeniu. Podstawą tej orientacji, która poszerza się wraz z wiekiem, jest bezpośrednie zetknięcie się dziecka z rzeczywistością przyrodniczą, kulturalną, społeczną i techniczną oraz rozwój języka, który umożliwia dziecku utrwalanie tego doświadczenia w pamięci.
Metodą, która umożliwia realizację powyższych celów nauczania języka polskiego w klasach I-III, jest oddziaływanie poprzez żywe słowo nauczyciela.

Iwona Kapuściak
nauczycielka klasy I-II
w Zespole Szkół Specjalnych Nr 11
w Katowicach

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie