Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Przemoc w rodzinie

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2382 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 PRZESTĘPSTWA PRZECIW RODZINIE

Współczesna cywilizacja nacechowana jest obrazami agresji i przemocy. Sytuacje dnia codziennego, których jesteśmy obserwatorami oraz informacje przekazywane przez środki masowego przekazu, potwierdzają tę opinię. Obraz życia naszego społeczeństwa jest bardzo niepokojący. Wszechogarniająca fala zła wciąż zwiększa swój zasięg i natężenie. Nie ma dnia, w którym nic nie usłyszelibyśmy o kolejnym przestępstwie. Staje się to „ chlebem powszednim ”.
Przestępstwa dotyczą wszystkich sfer naszego życia. Coraz częściej przybierają formę zorganizowaną.
Najbardziej jednak bulwersujące są te, które dotyczą rodziny. To tutaj bowiem każdy z nas szuka miłości, bezpieczeństwa i pomocy w trudnych sytuacjach. Dlatego tak trudno zrozumieć nam, że najbliżsi sobie ludzie potrafią zachowywać się wobec siebie w tak podły, szokujący i uwłaczający ludzkiej godności sposób.
Pojęcie rodziny nie doczekało się zdefiniowania w polskich przepisach prawa. Przez socjologów, jak i w dokumentach międzynarodowych określana jest jako podstawowa komórka społeczna.
Europejski komitet ds. Problemów Przestępczości w ramach prac nad przemocą fizyczną w rodzinie, zinterpretował słowo rodzina następująco „ para osób, będących małżeństwem lub nie, ich potomstwo, przodkowie, potomstwo lub krewni każdego lub któregokolwiek z dzieci, jeśli tylko mieszkają razem lub podtrzymują związki wynikające z uprzedniego pozostawania we wspólnocie ”.
Funkcjonowanie rodziny regulują akty prawne.
Głównym źródłem prawa rodzinnego jest ustawa z 25 lutego 1964r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Kodeks, który zaczął obowiązywać od 1 stycznia 1965 r., był od tego czasu wielokrotnie nowelizowany. Poza KR i O istnieje szereg innych ustaw zawierających zagadnienie prawnej ochrony rodziny np. ustawa o pomocy społecznej z 29 listopada 1990 r., ustawa o funduszu alimentacyjnym z 18 lipca 1974 r., ustawa z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, fragmenty Kodeksu karnego, Kodeksu cywilnego i szereg innych.
Do polskiego systemu prawnego należą też ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe.
Do najbardziej znanych dokumentów międzynarodowych należą : Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1966r., Konwencja Praw Dziecka oraz Karta Praw Rodziny ustanowiona przez Stolicę Apostolską w 1982r.
Spośród ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych dotyczących problematyki prawnej ochrony rodziny, wymienić należy : Konwencję o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą sporządzoną w Nowym Jorku w 1956 r.; Konwencję o uregulowaniu opieki nad małoletnimi podpisaną w Hadze w 1902 r.; Konwencję w sprawie zgody na zawarcie małżeństwa, najniższego wieku małżeńskiego i rejestracji małżeństw, Nowy Jork – 1962 r.; Europejską Konwencję o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem oraz jej przywracaniu z 1980r.
Rozrzucone w rozmaitych aktach prawnych, normy regulujące funkcjonowanie rodziny nie są wobec siebie autonomiczne. Wszystkie te normy, które w taki lub inny sposób dotyczą czyichś obowiązków w zakresie ról w grupie rodzinnej, obowiązków wobec określonych osób, jako członków pewnej grupy rodzinnej oraz normy, które bezpośrednio nie dotyczą obowiązków członków rodziny, lecz mają wyraźny wpływ na funkcjonowanie instytucji rodziny w danym społeczeństwie, określa się mianem prawa dotyczącego rodziny.
Nie jest to gałąź prawna w tradycyjnym znaczeniu, czyli spójny kompleks norm regulujących określone kategorie stosunków społecznych, według pewnych założeń ogólnych, jak na przykład prawo karne. Prawo dotyczące rodziny to niejednorodna pod względem charakteru prawnego grupa norm, należących do różnych gałęzi prawa, wyodrębniona według kryterium funkcji – jaka jest ochrona rodziny.
Analizując problem przestępstw wobec rodziny ważne jest podanie definicji samego przestępstwa. Marek Andrzejewski w swojej książce „ Prawna ochrona rodziny ”tak definiuje to pojęcie „ przestępstwem jest czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w momencie jego dokonania. Musi to być czyn przez sprawcę zawiniony, o większej niż znikomej, społecznej szkodliwości. Może on polegać zarówno na działaniu jak i na zaniechaniu działania.”
Ogólnie można powiedzieć, że przestępstwa są naruszeniem kodeksów prawnych.
Do przestępstw przeciwko rodzinie w przepisach prawa karnego należą :
- wielożeństwo – art. 206 KK
- rozpijanie małoletniego – art. 208 KK
- znęcanie się – art. 207 KK
- uchylanie się od alimentacji – art. 209 KK
- porzucenie małoletniego poniżej 15 lat lub osoby nieporadnej – art. 210 KK
- uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej lat 15 lub osoby nieporadnej – art. 211 KK
§ Do innych przestępstw szczególnie często popełnianych przeciwko osobom bliskim należą :
- przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
- zabójstwo
- dzieciobójstwo
- przestępstwa przeciwko wolności
- przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości
Podjęcie problemu przemocy o charakterze przestępczym w rodzinie, można uznać za jedno z głównych dokonań nauk społecznych w ostatnim dwudziestoleciu.
Według definicji przyjętej przez Radę Europy (1986 ) za przemoc fizyczną uważa się „jakikolwiek czyn lub zaniedbanie ze strony jednego członka rodziny wobec innych jej członków, które zagrażają życiu, cielesnej bądź psychicznej integralności lub wolności innego członka danej rodziny albo poważnie szkodzą rozwojowi jego osobowości ”.
Przemoc w rodzinie widziana z szerokiej perspektywy, obejmuje dwa typy przemocy ze strony osób dorosłych ( nadużycia wobec małżonka oraz nadużycia wobec dzieci ), dwa typy przemocy ze strony dzieci ( nadużycia wobec rodziców oraz nadużycia wobec rodzeństwa ) oraz jeden typ przemocy ze strony dzieci i dorosłych ( nadużycia wobec osób starszych ).
Przemoc wewnątrzrodzinna może przybierać formy czynne lub bierne.
Przemoc czynna ma miejsce wtedy, gdy gniew agresora jest skierowany wprost na ofiarę i podejmuje on działania krzywdzące psychicznie, fizycznie lub seksualnie.
Przemoc bierna oznacza zaniedbywanie psychiczne, fizyczne lub seksualne – gniew manifestuje się brakiem zainteresowania ofiarą lub unikaniem interakcji prowokujących wybuchy złości. Zaniedbywanie może być uważane za formę przemocy jedynie w sensie przenośnym, nie wiąże się bowiem z użyciem siły fizycznej. Niemniej może ono powodować zarówno szkodę psychiczną, jak i uszczerbek na zdrowiu.
Krzywdzenie psychiczne oznacza „spowodowanie uszczerbku w zakresie intelektualnej lub psychicznej wydajności jednostki, skutkiem którego jest widoczne obniżenie jej zdolności do funkcjonowania w sposób zgodny z kulturowo wyznaczonymi wymaganiami oraz wzorami zachowań” ( Landau i in., 1980 ).
Ocena, która z form przemocy należy do najdotkliwszych, jest w zasadzie niemożliwa. Problem polega na tym, że ofiary niezwykle rzadko doznają jednej tylko formy maltretowania. Najczęściej występują one jednocześnie i nawzajem się przenikają.
Ofiary przemocy domowej doświadczają lęku, cierpienia, bezsilności, przygnębienia i rozpaczy. Ich ciało i psychika doznają zarówno ostrych urazów, jak i podlegają procesowi niszczącego i rozciągniętego w czasie stresu i zagrożenia.
Biorąc pod uwagę zasięg i rozpowszechnienie, na plan pierwszy wysuwają się przestępstwa związane z nadużyciami wobec małżonka, nazywanych także przemocą w domu. Mają one ścisły związek z maltretowaniem dzieci, które wzrastając wśród przemocy w domu, są często jej ofiarami, gdyż doznają jej nie tylko wtedy, gdy są bezpośrednio maltretowane lub drastycznie zaniedbywane, przez rodziców lub opiekunów. Cierpią i są krzywdzone także wtedy, gdy są świadkami przemocy dorosłych.
Trudno stwierdzić w jakiej naprawdę skali, występuje to zjawisko w naszym kraju. Osoby krzywdzone często bowiem kryją przed otoczeniem swoją tragedię i przejawiają niechęć lub lęk wobec sięgania po środki prawne. Wynika to z silnej pomimo wszystko psychicznej więzi ze sprawcą. Ofiara domyśla się, z reguły trafnie, że sięganie po te instrumenty nie scali rodziny lecz być może definitywnie przesądzi o jej rozpadzie. Na to nie jest jednak gotowa. Często rezerwa ta bierze się też z poczucia osaczenia, czasami swoistego psychicznego uzależnienia ofiary od agresora oraz jej niewiary w skuteczność działań prawnych.
Do najczęściej popełnianych przestępstw wobec małżonka należą powtarzające się regularnie akty agresji fizycznej ( bicie, zabójstwa ) oraz seksualnej (gwałty ).
Szczególny jednak ładunek szkodliwości społecznej mają te przestępstwa, których ofiarami są dzieci. Problem zawsze istniał, jednak dopiero w ostatnim dziesięcioleciu mówimy o nim głośno.
Analiza zasięgu tego zjawiska jest bardzo trudna. W sądzie karnym bowiem nie wyszczególniane są przestępstwa popełniane przeciw dzieciom. Kwalifikuje się je, jako znęcanie się nad rodziną i bez zaglądania do akt, trudno stwierdzić czy dotyczą małoletniego czy osoby dorosłej.
Obserwowane ostatnio zmiany w strukturze zachorowalności i śmiertelności wśród niemowląt i małych dzieci, wyraźnie wskazują na stosowanie przemocy.
Wśród przyczyn urazów, jakich doznają dzieci, coraz częściej występuje zespół maltretowanego lub bitego dziecka. Według współczesnej definicji za maltretowanie uważa się
„ każde zamierzone lub nie działanie dorosłych, społeczeństwa lub państwa, które ujemnie wpływa na zdrowie lub rozwój dziecka”. Typowe dla tego zespołu objawów są : znaczna rozbieżność pomiędzy obrazem klinicznym występującym u dziecka a podawanymi przez rodziców lub opiekunów okolicznościami ich zaistnienia – przy jednoczesnym zaprzeczeniu znęcania się nad dzieckiem oraz odwlekaniu w szukaniu pomocy, a także stadia gojenia się ran. Trudności w wykrywaniu i rozpoznawaniu zespołu maltretowanego dziecka uwarunkowane są z jednej strony wspomnianymi oporami rodziców przed ujawnieniem znęcania się nad dzieckiem, z drugiej oporami lekarzy związanymi ze zgłaszaniem przypadków organom ścigania czy innym organom państwowym, w obawie przed stratą czasu, brakiem skuteczności jak i narażaniem własnej reputacji. Nie leczony ZMD upośledza przebieg prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego. Stwarza to jednocześnie istotne zagrożenie dla społeczeństwa. Jednostki wychowywane w atmosferze gwałtu, przemocy i brutalności, które przyjęły wzory zachowań od własnych rodziców, w przyszłości stają się sprawcami maltretowania w myśl powszechnie uznanej prawidłowości przemoc rodzi przemoc.
Dawniej zjawisko znęcania się nad dzieckiem przypisywano wyłącznie środowiskom z tzw. marginesu społecznego, z towarzyszącym mu ubóstwem. Obecnie obserwuje się ZMD we wszystkich środowiskach, na całym świecie, bez względu na status socjoekonomiczny, zarówno na wsi jak i w mieście.
Istnieje pogląd, że jeśli utrzyma się narastający trend występowania ZMD, może stać się on częstszą przyczyną śmierci dzieci niż wypadki komunikacyjne. Kluczowym zagadnieniem staje się umiejętność wczesnego rozpoznania ZMD, czynników jego ryzyka oraz wszelkich okoliczności towarzyszących zjawisku, które określa się mianem „ epidemii ”- choroby społecznej.
Najbardziej jednak bulwersującym wszystkie społeczeństwa, we wszystkich kulturach jest fakt seksualnego wykorzystywania dzieci.
Przez „ nadużycie seksualne” rozumiemy bardzo wiele różnych zachowań – poczynając od kazirodztwa i gwałtu, poprzez dotykanie dziecka w sposób erotyczny, skończywszy na masturbowaniu się i obnażaniu w jego obecności. Nadużywaniem seksualnym jest również pokazywanie dziecku pornografii.
Dzieci zazwyczaj nie zwierzają się z tego rodzaju przygód dorosłemu. Czują się winne, wstydzą się, nie wiedzą jak o tym mówić.
Psychologowie przypuszczają, że co najmniej 10% dzieci w wieku szkolnym ( 6-12 lat ), zostało kiedyś wykorzystane seksualnie. Efekty dają o sobie znać po latach.
Według oficjalnych danych w Polsce problemu seksualnego wykorzystywania dzieci nie ma. Czy tak jest rzeczywiście ? Fakty temu niestety przeczą.
Do równie częstych przestępstw popełnianych wobec rodziny, należą nadużycia w stosunku do rodzeństwa.
Pojęcie „ przemoc wobec rodzeństwa” obejmuje akty agresji lub przemocy wobec brata lub siostry. Im większa różnica wieku pomiędzy ofiarą a sprawcą czynu, tym większe prawdopodobieństwo, że przemoc przybierze formy podobne do spotykanych w nadużyciach dorosłych wobec dzieci. Najczęściej zjawisko to ma miejsce w rodzinach, w których stwierdzono różne formy maltretowania dzieci przez rodziców lub nadużycia seksualne popełniane przez brata lub siostrę. Na pojawienie się, dotkliwość i rozmiar przemocy tego typu wpływa wiele czynników – sytuacja rodzinna, niepełnosprawność, płeć, wiek, temperament i poziom empatii. Tym, co ze względu na natężenie i częstość w pełni zasługuje na miano przemocy, jest znęcanie się nad słabszymi lub młodszymi, powtarzające się zazwyczaj regularnie. Polega na krzywdzeniu fizycznym oraz psychicznym osoby stanowiącej obiekt agresji przez jednego lub kilku napastników.
Również i w tym przypadku trudno zdobyć dokładne dane na temat rozpowszechnienia zjawiska. Większość dzieci bowiem cierpi w domu w milczeniu, nie informując nikogo o swoim nieszczęściu.
Innym bardzo często występującym rodzajem przestępstwa są nadużycia wobec rodziców.
Zdecydowana większość ofiar tego typu przemocy wstydzi się swojej sytuacji tak bardzo, że zgadza się rozmawiać jedynie o najpoważniejszych incydentach. Ogromną rolę odgrywa tu presja społeczna nakazująca w milczeniu znoszenie upokorzeń. Dlatego tak trudno zbadać jest zasięg tego zjawiska.
Badania wskazują, że częstotliwość nadużyć wobec rodziców, związana jest z częstotliwością występowania innych form przemocy w domu. Im więcej przemocy dzieci doświadczają lub oglądają, tym większe jest prawdopodobieństwo, że zaatakują rodziców.
Pierwszym symptom tego zjawiska to okazywanie braku szacunku a nawet potępienia. Następnie dzieci starają się narzucić swoje wymagania i wolę, stosując przemoc fizyczną. Wraz z wiekiem negatywne relacje rodzica z dzieckiem ulegają pogorszeniu. Starzejący się i coraz mniej niezależny rodzic staje się obiektem nadużyć i zaniedbania ze strony dziecka – już dorosłego i mającego władzę.
Krzywdzenie i zaniedbywanie osób starszych, uznano za powszechny problem dopiero w ostatnich latach. Zjawisko to pozostaje nadal najsłabiej zbadanym obszarem przemocy w rodzinie, co znajduje odzwierciedlenie w niewielkiej literaturze na ten temat.
Krzywdzenie i zaniedbywanie osób w podeszłym wieku, wiążą się silnie ze stresem i frustracją opiekuna, które wynikają przede wszystkim ze starzenia się podopiecznego i ciągłej jego obecności w domu. Całkowite uzależnienie osoby starszej wywołuje wtedy sprzeciw i agresję opiekuna. Często jednak ma również miejsce maltretowanie samodzielnych, niezależnych osób starszych, które po prostu zaczynają przeszkadzać.
Przedstawiona w mojej pracy dość ogólna analiza przestępstw wobec rodziny, skłania do głębokiej refleksji. Co sprawia bowiem, że są ludzie ,którym obce jest pojęcie norm społecznych? Gdzie na drodze swojego życia zgubili zwykłe człowieczeństwo, zwyczajną ludzka godność?
Według informacji zawartych w analizowanej przeze mnie literaturze, głębszych przyczyn należy szukać w słabnięciu więzi rodzinnych, co przejawia się we wzroście konfliktów małżeńskich, relatywnym zmniejszaniu wartości dzieci dla rodziców, dyferencjacji norm i wartości u poszczególnych członków rodziny. Wymienia się tu również indywidualizm form aktywności, stylu życia i wzorców kultury.
Z kontekstu tych słów wyraźnie wynika, że ograniczenie liczby przestępstw wobec rodziny, w dużej mierze zależy od nas samych. Dlatego powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby kultywować tradycje rodzinne i wciąż umacniać więzi między jej członkami. Atmosfera miłości, zrozumienia i wzajemnego zaufania będzie bowiem fundamentem do rozwiązywania pojawiających się problemów, których nie sposób uniknąć, na drodze negocjacji i kompromisu.

Materiały źródłowe
1. K.Browne, M.Herbert : Zapobieganie przemocy w rodzinie. WSiP, Warszawa 1999.
2. M.Andrzejewski : Prawna ochrona rodziny. WSiP, Warszawa 1999.
3. Dzieci krzywdzone – zbiór artykułów dla pedagogów przedszkolnych. Warszawa 1999.


Opracowała
mgr Iwona Fabiszewska


Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie