Zachowanie w „Graffitti”
Praca nauczyciela w szkole podstawowej to nie tylko nauczanie dzieci, ale również kształtowanie w nich pozytywnych cech osobowości. Nauczyciele – wychowawcy od wielu lat borykają się z trudnościami wychowawczymi, których intensyfikacja mobilizuje do głębszego zastanowienia się nad celowością naszych poczynań i do poszukiwania skutecznych rozwiązań. Jednym z trudniejszych momentów procesu dydaktycznego jest koniec semestru lub roku szkolnego, gdy trzeba dokonać oceny zachowania każdego ucznia. .
Trzy lata temu miałam pod opieką wychowawczą klasę, w której grupa uczniów często sprawiała problemy złym zachowaniem na lekcjach, w czasie przerw, utrudniając naukę
i pobyt w szkole innym dzieciom. Na godzinach wychowawczych szukaliśmy sposobu na porozumienie i wyeliminowanie negatywnych zachowań. Wtedy właśnie pojawił się pomysł graficznego odnotowywania zachowania każdego ucznia. . Omówiłam pomysł na zebraniu z rodzicami, którzy zaakceptowali go.
Wspólnie z klasą ułożyliśmy zasady przyznawania kolorowych kwadratów na zakończenie każdego tygodnia. Nanosiliśmy je na przygotowaną przez rodziców na arkuszu brystolu tabelę.
Skrót z regulaminu zasad oceny graficznej.
Kolor czerwony – zachowanie dobre, bez negatywnych uwag, ewentualnie dopuszcza się jedną, dwie uwagi w tygodniu dotyczące zachowania ucznia na lekcjach, ale nie w stosunku do kolegów i koleżanek.
Kolor zielony – zachowanie poprawne, jedna uwaga negatywna dotycząca złego zachowania
w stosunku do innych uczniów lub trzy do pięciu uwag odnoszących się do zachowania ucznia.
Kolor czarny – zachowanie nieodpowiednie, dotyczące poważnych przewinień np. pobicie, zniszczenie mienia szkolnego lub inne negatywne zachowania, za które uczeń otrzymał naganę wychowawcy lub dyrektora szkoły.
Kwadraty żółte – naklejane na czerwony kolor za:
- udział w konkursach i zawodach międzyszkolnych
- organizację imprez klasowych
- zbiórkę makulatury, puszek aluminiowych i baterii (ilość za którą
przyznaje się kwadrat zależy od umowy z klasą)
Jeżeli uczniowi przysługuje żółty kwadrat, ale za zachowanie ma otrzymać zielony kolor,
to zamiast kwadratu podnosimy mu za ten tydzień zachowanie do dobrego (kolor czerwony).
Pomysł okazał się bardzo trafiony. Pozwolił on każdemu uczniowi na samoocenę swojego zachowania dokonaną przy współudziale klasy i wychowawcy, który analizował uwagi
i spostrzeżenia wpisywane przez innych nauczycieli uczących w tej klasie.
”Graffitti zachowania”, bo tak uczniowie nazwali powstający zapis, wisiało w klasie. Każdy uczeń miał możliwość na co dzień kontrolowania swojego zachowania, wiedział, że na końcu tygodnia przy jego imieniu (nie stosowaliśmy nazwisk) pojawi się kolejny kwadrat i to od niego samego będzie zależało, jakiego on będzie koloru.
Już po pierwszych tygodniach okazało się, że uczniowie wyraźnie poprawili swoje zachowanie. Za udział w konkursach, zawodach, aktywne zaangażowanie w życie klasy można było otrzymać premię – czyli żółty kwadracik naklejany na czerwone ( zachowanie dobre) tło. Im więcej takich kwadracików, tym większa szansa na ocenę wzorową z zachowania. Ilość żółtych kwadratów, które uczeń musi otrzymać w ciągu semestru, aby mieć ocenę wzorowa ustalają uczniowie wraz z wychowawcą tworząc regulamin.
Pod koniec roku szkolnego wiedzieliśmy już wszyscy, że nasze „Graffitti zachowania” spełniło swój cel. Uczniowie wyraźnie poprawili swoje zachowanie, uaktywnili swój udział w życiu klasy i szkoły. Rodzice przychodzący na spotkania z wychowawcą śledzili na bieżąco zachowanie swoich pociech w szkole. Tablica stała się też dużym ułatwieniem przy wystawianiu końcowej oceny z zachowania – praktycznie odczytywaliśmy je z niej. W następnym roku szkolnym uczniowie tej klasy sami przynieśli w pierwszym tygodniu tabele do „Graffitti”. Kontynuowaliśmy ją również w klasie VI.
W bieżącym roku gdy przyjęłam wychowawstwo kolejnej IV klasy, zastanawiałam się, jak pomysł zostanie przyjęty przez nowych uczniów i ich rodziców. Moje obawy okazały się niepotrzebne. „Graffitti zachowania” zostało również chętnie zaakceptowane przez ten zespół. Już kilka koleżanek - wychowawców, skorzystało z tego pomysłu, potwierdzając, że jest on bardzo przydatny w pracy wychowawczej z klasą.
Wymaga on od wychowawcy i klasy zaangażowania przy tworzeniu regulaminu przyznawania kolorów. Należy również przeznaczyć na każdej godzinie wychowawczej 10 minut, aby dokonać oceny zachowania każdego ucznia. Początkowo trwa to trochę dłużej, później, gdy uczniowie poznają dobrze zasady i przeanalizują kilka różnych sytuacji zachowania, tyle czasu w zupełności wystarcza. Regulamin przyznawania odpowiednich kolorów wypracowujemy z klasą na jednej z pierwszych godzin wychowawczych. Oczywiście każdy zespół klasowy może przyjąć swój system oceniania – cenne jest to, że uczniowie sami ustalają te zasady. W mojej klasie przyjęte jest, że na każdej godzinie wychowawcze uczniowie dyżurni nanoszą na kwadraty odpowiednie kolory. Robią to bardzo chętnie, każdy z nich pilnuje swojej kolejki. Dużą satysfakcją dla mnie jako wychowawcy był moment, gdy pod moją nieobecność w szkole, uczniowie sami dokonali oceny swojego zachowania zaskakując sprawnością jej przeprowadzenia nauczyciela, który mnie tego dnia zastępował.
Za niecałe dwa miesiące zakończymy kolejny rok szkolny, a ja z satysfakcją przysłuchuję się wypowiedziom uczniów, którzy już dzisiaj patrząc na „Graffitti zachowania” podsumowują swoje zachowanie za mijający rok szkolny. I mogę powiedzieć, że ta samoocena jest bardzo trafna.
Maria Sommertag |
