Doświadczenia okresu przedszkolnego dotyczące zamierzonego uczenia się można traktować ze względu na podobieństwa, jako bezpośrednie przygotowanie do czynności wykonywanych przez ucznia w szkole.
Uzasadnione wydaje się więc przypuszczenie, że doświadczenia te ułatwiają dziecku przystosowanie do nowych, szkolnych warunków.
Ze względu jednak na to, że dziecko w wieku przedszkolnym nie interesuje się jeszcze szeroko pojętym uczeniem się konieczne jest zachowanie daleko idącej ostrożności
w organizowaniu sytuacji zamierzonego uczenia się w przedszkolu.
Bezwzględnie należy czuwać nad tym, aby właściwa czynność uczenia się była poprzedzona odpowiednim zainteresowaniem dziecka, a przede wszystkim powinna być dla niego atrakcyjna. Bardzo źle się dzieje, jeśli wykonywana jest jedynie na skutek otrzymanego polecenia.
Podstawowym zadaniem nauczyciela powinno być rozbudzenie zainteresowania spontanicznego, bądź wywołanego celowo, którego konsekwencją lub zamierzonym efektem ma być przyswojenie określonych wiadomości i umiejętności.
Poza tym, stopień trudności zadań powinien być zawsze bardzo starannie dostosowany do rzeczywistych możliwości wychowanka. Jeśli czynność uczenia się ma ułatwić późniejsze przystosowanie się dziecka do sytuacji szkolnej powinna ona prowadzić do bezpośredniego sukcesu i to takiego, który daje zadowolenie.
Nauczycielowi nie wolno dopuścić do niepowodzenia, gdyż wywołuje ono z reguły zniechęcenie, nie tylko chwilowe, ale ujawniające się również później, gdy nakłaniamy dziecko do podobnej działalności.
Czynność uczenia się w przedszkolu musi być bardzo ostrożnie dozowana, ze względu
na czas trwania. „Dziecko w tym wieku szybko się męczy. W przypadku dłużej trwającej czynności, w której nie ma dostatecznej swobody działania, łatwo traci zainteresowanie. Dzieje się tak nawet wtedy , gdy początkowo uważało czynność za atrakcyjną i w zasadzie jest zadowolone z rezultatów swego działania. Występuje wówczas reakcja zwana nasyceniem , a wyrażająca się w niechętnym kontynuowaniu czynności, unikaniu jej powtarzania, osłabieniu zainteresowania.”
Najlepszym sposobem na uniknięcie takiej sytuacji jest przerwanie działania, jeszcze wtedy, gdy istnieje u dziecka gotowość do jego kontynuacji, ponieważ następnym razem chętnie do niego wróci, jego zainteresowanie wzrośnie lub utrzyma się na dotychczasowym poziomie.
Dla dziecka w wieku przedszkolnym czynność związana z uczeniem się będzie atrakcyjna wówczas, gdy dostosowana jest do jego możliwości, niezbyt łatwa, ale i nie za trudna, tak aby mogła kończyć się powodzeniem, które daje satysfakcję i zadowolenie.Nie powinna trwać zbyt długo. Główne źródło doświadczeń związanych z nabywaniem nowych wiadomości i umiejętności w wieku przedszkolnym powinna stanowić bez wątpienia zabawa, ponieważ właśnie dzięki niej kształtują się
u dziecka właściwości uznawane za niezbędne w procesie uczenia się takie jak:
· Planowa realizacja zamierzeń
· Intencjonalne koncentrowanie uwagi na wybranym przedmiocie
· Pełnienie określonych funkcji i ról
· Zdyscyplinowanie społeczne
W zabawie dzieci rozwijają niezbędna sprawność fizyczną, doskonalą ruchy rąk, ćwiczą odwzorowywanie, nabywają wprawy w obserwowaniu i co najważniejsze podejmują własną twórczość słowną, ruchową, plastyczna i muzyczną- niekiedy zainspirowaną przez nauczyciela, ale nierzadko podejmowaną spontanicznie.
To właśnie w przedszkolu dzieci próbują samodzielnie podejmować swoje pierwsze ważne decyzje – z kim się bawić, w co się bawić, jakie zabawki do tego celu wykorzystywać, a może spróbować zabawić się czymś , co zostało wykonane przez dzieci na zajęciach, np. makietą skrzyżowania, czy zabawką z materiału przyrodniczego.
Poprzez zabawę podwyższeniu ulega także poziom analizy i syntezy dokonywanej na podstawie spostrzeżeń zmysłowych, wzbogacony zostaje zasób słownictwa poprzez przyswojenie nowych słów, określeń, dzieci zmuszone są do werbalnego porozumiewania się, relacjonowania różnorodnych zdarzeń, sytuacji z dnia spędzonego w przedszkolu.
Efekt doświadczeń zdobywanych w rozwiniętej zabawie zaczyna funkcjonować później, w zamierzonym uczeniu się w szkole. Oczywistym jest, że jeśli dziecko
w toku zabaw w przedszkolu ich nie nabędzie,napotka w szkole na trudności tak duże, że w konsekwencji będzie mu je trudno przezwyciężyć.
Na tym właśnie najogólniej, polega przygotowawcza rola wieku przedszkolnego, którą mamy na uwadze przy rozpatrywaniu
między innymi zagadnienia dojrzałości szkolnej, powszechnie uznawanego za wyrażający się w określonym poziomie rozwoju fizycznego, umysłowego, emocjonalnego i społecznego.
Literatura
1.M. Przetacznikowa,
Psychologia wychowawcza, Warszawa 1986
Opracowała: Jolanta Nowak
nauczyciel Publicznego Przedszkola Nr1
w Radomsku
|
