Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo potrzebują zabaw, stwarzających okazję do przeżycia i nauczenia się kontrolowanych sposobów odreagowania napięcia emocjonalnego i fizycznego...
Scenariusze opracowane przez Małgorzatę Głowala – pedagoga Pogotowia Opiekuńczego w Izdebnie, woj. mazowieckie.
Propozycje scenariuszy zajęć dla grupy (6-8) dzieci z objawami nadpobudliwości psychoruchowej w warunkach placówki opiekuńczo-wychowawczej.
SCENARIUSZ I.
C e l e:
- integracja grupy,
- rozładowanie napięcia ruchowego i emocjonalnego,
- wstęp do ćwiczeń oddechowych.
1) „Powitanie” - każde dziecko otrzymuje przed zajęciami od prowadzącego, kolorowy kartonik lub kwiatek z napisanym swoim imieniem. Przypinamy kartki przed wejściem do sali.
W sali bierzemy się za ręce, prowadzący przedstawia się, wita dzieci, wprowadza do zajęć.
Następnie wszyscy podnoszą ręce do góry i każdy głośno mówi lub krzyczy swoje imię.
Chodzi o to, aby zgrać moment podniesienia rąk ze wspólnym wypowiedzeniem imion.
2) „Wszyscy którzy”. Prowadzący podaje hasło zaczynające się od słów
„wszyscy którzy..... mają zielone oczy,
..... mają ciemne włosy,
..... mają brata,
..... chodzą do piątej klasy, itp.
zmieniają się miejscami. Na hasło dzieci, których to dotyczy, wstają i szybko szukają dla siebie miejsca, jakie uwolniło inne dziecko. Zawsze jedna osoba zostaje na środku, ponieważ krzeseł jest o jedno mniej niż osób uczestniczących w zabawie. To dziecko wymyśla hasło, jeśli ma trudności, prowadzący pomaga.
3) „Czyja to rzecz?”. Jedno dziecko wychodzi, pozostałe kładą na środku kręgu po jednej rzeczy, która należy do każdego z uczestników. Dziecko, które wchodzi do sali ma za zadanie odgadnąć, do kogo należy każda rzecz. Prowadzący siedzą między dziećmi i tonują ich ewentualne pobudzenie posługując się dotykiem (np. biorąc za rękę, przytulając).
4) „Dziwne kroki”. Prowadzący podaje instrukcje sugerujące dzieciom różnego typu poruszanie się po sali.
Przykładowe instrukcje:
- chodzimy po sali tak jak chcemy,
- chodzimy po sali trzymając się z tyłu za jedna nogę,
- chodzimy po sali zbierając kasztany, które spadły,
- chodzimy po sali zrywając jabłka z drzewa,
- chodzimy po sali znajdując się w tym momencie na wąskiej kładce nad przepaścią,
- chodzimy po sali niosąc filiżankę z herbatą,
- chodzimy po sali niosąc dzban z wodą na głowie, itp.
5) „Ćwiczenia oddechowe” - dzieci siadają na podłodze. Podajemy instrukcję mającą na celu naukę rozluźniania ciała. Prowadzący prosi dzieci aby opuściły ręce wzdłuż barków, plecy wyprostowane, głowa prosto, a następnie podaje instrukcje do prostych ćwiczeń oddechowych.
Przykładowa instrukcja:
„Siedzimy na polanie w lesie. Jest ciepła, słoneczna pogoda. Wieje lekki wiatr. Słyszymy jak szumią drzewa dookoła nas.
Bierzemy głęboki wdech nosem i czujemy zapach lasu. Wpuszczamy leśne powietrze do brzucha, który napełnia się nim, jak nadmuchiwana piłka.
(Współprowadzący podchodzi do dzieci i pokazuje jak nabrać powietrza do brzucha).
Zatrzymujemy powietrze licząc do czterech.
Powoli wydychamy powietrze przez nos. Brzuch opróżnia się, z piłki w naszym brzuchu wolno wypuszczamy powietrze i liczymy znów do czterech.
Zatrzymujemy powietrze licząc znów do czterech.
Ćwiczenie to można powtórzyć, jeżeli dzieci nie będą znudzone.
6) Pożegnanie - „prąd”. Dzieci stoją razem z prowadzącymi w kółku, wszyscy trzymają się za ręce. Prowadzący puszcza „iskierkę”, tzn. uścisk dłoni, ma on dotrzeć z powrotem do osoby, która go puściła. Prosimy o koncentrację i uwagę, aby prąd mógł przejść przez cały krąg.
„Iskierkę” można powtórzyć, zaczynając od innej osoby.
Żegnamy się do następnego spotkania.
SCENARIUSZ II.
C e l e:
- c.d. integracja grupy, budowanie poczucia bezpieczeństwa w grupie,
- rozładowanie napięć,
- ćwiczenia koncentracji uwagi.
1) Powitanie - „prąd”.
Kontynuujemy zabawę, która była zakończeniem poprzednich zajęć. Proponujemy jednocześnie by zabawa ta stała się rytuałem powitalnym i pożegnalnym. Nagradzamy dzieci chwaląc je, gdy uda się „iskierkę” przekazać do końca.
2) „Imiona”. Siadamy w kręgu na krzesłach lub na podłodze. Prowadzący zaczyna zabawę z imionami mówiąc swoje imię, a każda następna osoba ma za zadanie powtórzyć imię poprzednika oraz dodać swoje. Osoba współprowadząca pomaga dzieciom, powtórzyć prawidłowo wszystkie poprzednie imiona, stojąc za nimi lub obok nich.
Podczas kolejnych dalszych już zajęć ćwiczenie to możemy utrudnić zamykając oczy.
3) „Szpaler”. Dzieci tworzą szpaler, z twarzami zwróconymi do siebie, trzymają się za ręce, które podnoszą do góry. Po kolei każda osoba ma za zadanie przejść przez szpaler, tak by nie dotknąć ciała ani rąk kolegów tworzących szpaler.
Musi iść powoli w pozycji wyprostowanej. Gdy kogoś dotknie, wraca i ponawia próbę.
Druga część zabawy polega na utworzeniu korytarza z dzieci stojących twarzami do siebie, a jedna osoba przechodząca przez korytarz, musi spojrzeć w oczy każdemu stojącemu w szpalerze dziecku.
Prowadzący pilnuje, by nie odbywało się to zbyt szybko, by dzieci nie rozmawiały.
Na zakończenie uczestnicy dzielą się wrażeniami - jak się czuli podczas pierwszej i drugiej części zabawy.
4) „Turlanie”. Wszystkie dzieci kładą się ciasno obok siebie, na podłodze, twarzą do dołu. Jedna osoba kładzie się na ich plecach i sama lub przy pomocy prowadzącego turla się przez cały „dywan” ułożony z dzieci. Następnie kładzie się na końcu, a zaczyna turlać się kolejne dziecko.
Na koniec pytamy dzieci, jak czuły się w obu rolach.
5) „Wspólne wstawanie”. Dzieci dzielą się na pary, odwracają się plecami do siebie, kucają trzymając się tyłem pod ręce. Na hasło razem wstają. Mogą to powtórzyć dwa lub trzy razy zmieniając parę.
6) „Masaż pleców”. Dzieci siadają w kręgu, jedno za drugim. Prowadzący siada w kręgu z jednym dzieckiem i demonstruje masaż pleców. Drugi prowadzący siedzi wśród dzieci lub chodzi pomagając w masażu.
Dzieci przez około 2 minuty masują barki i górną część pleców. Następnie odwracają się i to samo ćwiczenie wykonują w drugą stronę.
7) „Wspólny krzyk”. Dzieci pozostają nadal w kole. Na dany sygnał wszyscy zaczynają cichutko mruczeć.
Prowadzący podnosi ton głosu mrucząc coraz głośniej i prosi, aby dzieci robiły to samo co on - na końcu wszyscy głośno krzyczą, np. hura !
8) Pożegnanie - „prąd”.
SCENARIUSZ III.
C e l e:
- ćwiczenia koncentracji uwagi,
- koordynacja działania w grupie,
- poznawanie możliwości własnego ciała,
- odreagowanie napięć.
1) Powitanie - „prąd”.
2) „Przypływ - odpływ”. Dzieci ustawiają się rzędami po jednej stronie sali. Na hasło prowadzącego „przypływ” - stawiają jeden krok do przodu. Na hasło „odpływ” - jeden krok w tył, na hasło „cisza” - stoją bez ruchu. Prowadzący zaczyna zabawę mówiąc hasła wolno, tak by dzieci nauczyły się reagować zgodnie z poleceniami. Po paru minutach, dzieci mogą zacząć bawić się tak, że odpada ten, kto się pomyli w reakcji na hasła.
Nagradzamy dzieci, które zostały ostatnie (jedno lub dwoje).
3) „Rybacy i rybki”. Dzielimy dzieci na dwie grupy: rybaków i rybki.
Dzieci stają w rzędach naprzeciw siebie i na dany znak idą w swoim kierunku. Rybki mają za zadanie przedostać się przez „sieć” rybaków, którzy z kolei starają się nie przepuścić żadnej rybki na drugą stronę sali.
Rybki, które nie przedostały się na drugą stronę, zostały złowione. Następuje zamiana ról i zabawa toczy się dalej. Osoby prowadzące czuwają nad tym, aby dzieci nie były względem siebie agresywne.
4) „Kto zaczął ruch”. Dzieci stoją w kręgu, jedno z nich opuszcza salę, pozostałe umawiają się kto zacznie wykonywać określone ruchy, np. drapanie po głowie, obroty głową, podskoki na jednej nodze.
Pozostałe dzieci mają za zadanie uważnie lecz dyskretnie obserwować wybraną osobę i natychmiast zacząć naśladować ruch, który on zaproponuje.
Dziecko, które wraca do sali ma za zadanie odgadnąć kto zaczyna ruch. Prowadzący może pomagać w razie wyraźnych trudności, dozwolone są podpowiedzi. Stara się, aby dzieci odnosiły sukcesy przy odgadywaniu, pomaga.
Wszelkie próby, nawet czasem te nieudane nagradzamy oklaskami.
5) „Podaję ci”. Dzieci w kręgu i bawimy się w pantomimiczne przekazywanie różnych rzeczy. Prowadzący podaje hasło, np. :
„podajemy sobie bardzo kruchą filiżankę”,
„ ..... kłębek puszystej wełny”,
„ ..... plecak pełen kamieni”,
„ ..... talerz z zupą”,
„ ..... ściętą różę”,
„ ..... palącą się świecę”.
Te same instrukcje można podawać, gdy dzieci stoją w kręgu lub w parach lub też jedna osoba stojąca w środku może „podawać” innym różne rzeczy. Zależy to od poziomu energii w grupie, zainteresowania zabawą i ogólnej atmosfery.
6) „Tunel”. Dzieci klękają na podłodze, opierając się na rękach, jedno obok drugiego, tworząc tunel. Każde kolejne dziecko ma przeczołgać się przez tunel. Zależnie od wielkości i możliwości ruchowych dzieci, można dodać aby dzieci nie dotykały osób tworzących tunel.
7) „Supeł”. Dzieci biorą się za ręce, jedna z osób prowadzących ustawia się jako pierwsza, druga jako ostatnia. Pierwsza osoba zaczyna chodzić pomiędzy dziećmi (cały czas trzymając się za ręce, tak aby zacieśnić supeł, tworzony ze wszystkich uczestników).
Gdy wszyscy są zasupłani, ostatnia osoba zaczyna „odsupływanie”.
Podczas zabawy, nie wolno puszczać ręki.
8) „Kołyska”. Dzieci stają w kręgu, jedno kładzie się na ziemi na kocu, a pozostałe razem z prowadzącymi podnoszą leżącego bardzo wolno w górę, kołyszą go na boki, w przód, w tył. Kołysząc podnoszą leżącego do góry, a następnie ciągle kołysząc, opuszczają delikatnie na podłogę.
Prowadzący pilnują przebiegu ćwiczenia tak, aby było wykonywane delikatnie i spokojnie.
9) Pożegnanie - „prąd”.
Na zakończenie prowadzący mogą rozdać uczestnikom cukierki, lizaki, drobne prezenciki.
SCENARIUSZ IV.
C e l e:
- odreagowanie napięcia,
- doświadczenie współpracy i współdziałania w parach,
- ćwiczenia rozluźnienia ciała,
- utrwalenie więzi grupowej.
1) Powitanie - „prąd”.
2) „Turlanie się” - ćwiczenie 4 z II scenariusza.
3) „Układający - układani”. Dzielimy dzieci na pary. Jedno dziecko z pary kładzie się na podłodze, drugie klęka obok niego i według instrukcji podawanej przez prowadzącego układa kolegę tak, by było mu wygodnie. Dziecko leżące poddaje się biernie temu, co robi kolega z jego ciałem. Prowadzący uważają na bezpieczeństwo dzieci, pomagają w wykonywaniu ćwiczeń.
Prowadzący podaje instrukcję, np.:
„Wyprostuj ręce kolegi wzdłuż ciała.
Podnieś prawą rękę do góry, delikatnie nią potrząsaj,
jakbyś chciał strzepnąć z niej piasek.
Połóż ją ponownie na podłodze.
Podnieś drugą rękę kolegi do góry i wykonaj to samo ćwiczenie.
Zegnij nogi kolegi w kolanach.
Poruszaj zgiętymi nogami w obie strony.
Poruszaj każdą nogą osobno.
Wyprostuj obie nogi kolegi.
Unieś delikatnie głowę kolegi i pozwól mu chwilę odpocząć nieruchomo”.
Dziecko leżące poddaje się biernie, starając się maksymalnie rozluźnić swoje ciało.
Dziecko leżące w innej wersji, może stawiać opór czyli siłować się z kolegą. Siłowanie się ma trwać tylko chwilę, by uświadomić sobie napięcie swoich mięśni.
Następnie zmiana w parach, powtarzamy te same instrukcje.
Prowadzący cały czas pilnują przebiegu ćwiczeń.
4) „Biorę cię za plecy”. Dzieci stają w parach tyłem i biorąc się pod ręce naciągają partnera nawzajem na swoje plecy.
Ćwiczenie można wykonywać kilka razy, tyle ile dzieci chcą.
5) „Serce dzwonu”. Dzieci ustawiają się w kręgu. Jedno z nich wchodzi do środka, mocno przywiera stopami do podłoża i wyprostowane pochyla się do przodu i do tyłu, podczas gdy inne dzieci podtrzymują go popychając lekko ku sobie (podają sobie usztywnionego kolegę w kręgu).
Ćwiczenie to możemy wykonywać tylko wówczas, gdy mamy pewność, że dzieci nie będą rzucać kolegą w środku zbyt mocno.
6) „Fala”. Dzieci dzielimy na grupki 3-, 4- osobowe, a następnie klękają obok siebie, opierając się na rękach.
Jedno z dzieci kładzie się na plecach kolegów (leżąc na plecach lub na brzuchu), dzieci klęczące próbują go delikatnie kołysać.
Następnie osoba leżąca klęka, a na plecach kolegów kładzie się kolejne dziecko. Prowadzący pilnuje przebiegu ćwiczenia i bezpieczeństwa uczestników.
7) „Masaż”. Dzieci dzielimy na pary. Siadają na podłodze jedno za drugim. Siedzące z tyłu kładzie ręce na ramionach tego pierwszego, a następnie zgodnie z instrukcją prowadzącego, zaczynają lekko masować barki i ramiona początkowo lekko pukając palcami („pada deszczyk”), następnie ugniatając mięśnie barków („ugniatamy ciasto”), na końcu uderzając kantami szybko pocieranych o siebie dłoni („tną nożyce”).
Następnie zmiana w parze. Dzieci kontynuują zabawę dopóki chcą.
8) Pożegnanie - „prąd”.
|
