Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Stosowanie żywego słowa i małych form teatralnych w kształceniu zintegrowanym

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1822 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Motto:
"Dziecko nie odczuwa zmęczenia przy takiej pracy,
która związana jest z jego życiem
i jest niejako funkcjonalna."
(C. Freinet)

Żywe słowo i teatralne formy pracy tak jak każda dziedzina sztuki mają zbliżyć dzieci do piękna, nauczyć widzieć je w naszej mowie ojczystej, literaturze, zarówno w poezji jak i prozie. Jeśli dziecko zacznie spostrzegać piękno wszędzie tam, gdzie ono istnieje, odczuwać je, rozumieć to zapragnie z nim obcować.
Dziecko należy nauczyć spostrzegać, przeżywać, odróżniać prawdę od fałszu, dobro od zła. Musimy kształcić w dziecku zasady moralno - społeczne, a na nich bazując budzić przeżycia estetyczne.
Wychowanie estetyczne spełni zadanie społeczno - kulturalne wtedy, gdy potrafi przygotować każde dziecko do odbioru wartości estetycznych.
Wincenty Okoń definiuje wychowanie estetyczne jako "jeden ze składników wychowania i wielostronnego kształcenia, rozumiany jako ogół świadomych oddziaływań na wychowanka i jego działań własnych, w których wartości estetyczne i artystyczne wykorzystuje się do pogłębienia życia uczuciowego, rozwoju aktywności twórczej i samoekspresji wychowanka oraz do umożliwienia mu kontaktu z różnymi dziedzinami sztuki"
Wychowanie poprzez żywe słowo i teatralne formy pracy powinno iść w kierunku przygotowania człowieka do uczestniczenia w dorobku kultury oraz w umiejętności korzystania z urządzeń kulturalnych, a także spędzania we właściwy sposób wolnego czasu.
Kazimierz Groszyński stwierdza również, że "teatr sprzyja powstawaniu zainteresowań, pobudza do myślenia, analizowania i kojarzenia zjawisk. Może pomagać w zdobywaniu przez człowieka wiedzy o świecie, w kształtowaniu poglądów i uczuć, w doskonaleniu wrażliwości moralnej."
Dziecko nie powinno być tylko konsumentem sztuki. Należy tak z nim postępować, aby potrafiło wypowiadać się o sztuce biorąc żywy w niej udział.
Słowo żywe znaczy mówione i słyszane, a nie pisane i czytane. Chodzi zatem o komunikowanie się środkami głosowymi. Są to słowa przekazywane bezpośrednio, inne od żywego słowa pośredniego (magnetofon, telefon, radio), barwniejsze i znacznie bogatsze.
Nietrudno zauważyć, że słowo żywe jest odbierane nie tylko przez słuch, lecz także przez wzrok. Człowiek jest słuchany i oglądany równocześnie, czyli żywe słowo nie pozostaje bez związku z mimiką i gestykulacją. Trudno sobie wyobrazić osobę wypowiadającą się bez mimiki, czy też bez naturalnych gestów. Wszyscy aktorzy na scenie posługują się żywym słowem przygotowanym wcześniej, bez względu na rodzaj widowni i reakcje widzów. Żywe słowo wypowiadane ze sceny musi wzruszać, angażować emocjonalnie i przemawiać do wyobraźni dziecka.
Żywy i bogaty język przyciąga i zaciekawia odbiorców. Operowanie żywym językiem wymaga oczytania, treningu i doświadczenia. "W celu podniesienia kultury i żywego słowa u dzieci należy stosować różne metody i rodzaje ćwiczeń, które zmuszają dziecko do poprawności, wyrazistości, jasności, zwięzłości i piękna w wypowiadaniu własnych i cudzych myśli."
Będą to: opowiadanie, głośne czytanie, recytacje.

  • Opowiadanie - wiąże się z innymi metodami jak zabawa, metody ekspresyjne i impresyjne. "Opowiadanie powinno być barwne, dynamiczne, powinno ukazywać przyczyny i skutki powiązane w ciągu wydarzeń. Nie może być pozbawione środków artystycznych wyrazu.: przenośne, epitety. Pożądane jest aby w czasie opowiadanie nauczyciel zawieszał na tablicy różne ilustracje, eksponował obraz poprzez przeźrocza, makietę lub inne środki oglądowe."
  • Głośne czytanie - "ma na celu nauczanie poprawności wymowy, czyli dykcji oraz umiejętności interpretowania tekstu. Podczas głośnego czytania podstawowym warunkiem dobrej wymowy jest słyszalność. Zależy ona od siły głosu oraz od prawidłowej artykulacji spółgłosek i samogłosek. Dużą pomocą w pracy nad wymawianiem różnych spółgłosek są wiersze onomatopeiczne, tj. dźwiękonaśladowcze."
    Dopiero po ćwiczeniach w głośnym czytaniu możemy przejść do pracy nad recytacją.
  • Recytacja - "może być indywidualna lub zespołowa. Powinna być poprzedzona gruntowną analizą. Po przeprowadzeniu analizy rozmieszczamy w utworze akcenty logiczne, tzn. szukamy najważniejszych w wierszu wyrazów lub zdań, które chcemy uwypuklić. Właściwe akcentowanie logiczne pomaga zrozumieć dobrze wiersz."
    Jeżeli chcemy realizować nowoczesny program edukacji wczesnoszkolnej powinniśmy wykorzystywać w swojej pracy dydaktycznej małe formy teatralne. Jedną z nich są inscenizacje.
    Metoda inscenizacji polega na "odtworzeniu wydarzeń opisywanych w lekturze tekstów czytanek. Inscenizacja pozwala integrować procesy nauczania i wychowania. Przygotowanie jej wymaga wniknięcia nie tylko w treść, lecz także w formę lektur, w ich podtekst. Pozwala dzieciom rozwijać wyobraźnię przez odgrywanie ról. Wymaga przygotowana strojów, scenografii, rekwizytów. Role mogą dzieci odgrywać osobiście, mogą też przygotować kukiełki, pacynki, teatrzyk cieni i supełki."
    Marzenna Magda uważa, że "Działalność dzieci skupiona wokół inscenizacji kształci wrażliwość estetyczną i wyobraźnię plastyczną, rozwija zdolności konstrukcyjne, wzbogaca sferę ich przeżyć, rozwija zainteresowania czytelnicze, teatralne, kształci procesy poznawcze - jest więc jedną z metod wszechstronnego uaktywniania."
    Wyróżnia się dwa rodzaje inscenizacji strukturalna i niestrukturalna.
    W inscenizacji strukturalnej " wszyscy uczestnicy otrzymują opis sytuacji wejściowej wraz z opisem własnej roli do odegrania. Może ona być organizowana w wariancie inscenizacji jednoczesnej, podczas której uczestnicy podzieleni na zespoły odgrywają wyznaczone role, a potem dyskutują nad jej efektami. Inny wariant nosi nazwę inscenizacji prostej. Tutaj tylko jedna grupa odgrywa role, zaś pozostali obserwują przebieg rozwiązywania problemu w czasie inscenizacji. Istnieją różne formy problemowej metody inscenizacyjnej. Trzy zasługują na uwagę: forma pojedynczych ról, forma grupowych ról z widownią oraz forma grupowych ról bez widowni.
    Praca nad inscenizacją w edukacji wczesnoszkolnej może odbywać się:
    1) Na zajęciach zintegrowanych
    a) Praca nad inscenizacją jako jeden ze sposobów przeprowadzenia ćwiczeń w czytaniu, mówieniu i pisaniu
    b) Praca nad inscenizacją na podstawie lektury w celu rozwijania samodzielnego myślenia i działania
    2) Na zajęciach pozalekcyjnych
    Etapy pracy związane z przygotowaniem inscenizacji:
    - "wybór utworu
    - ćwiczenia w czytaniu ze zrozumieniem w celu wyodrębnienia zadań i postaci
    - ćwiczenia w czytaniu z podziałem na role
    - dobór dzieci do poszczególnych ról
    - pamięciowe opanowanie ról
    - ćwiczenia kształcące poprawną dykcję (wykorzystywanie magnetofonu)
    - wybór przez dzieci techniki wykonywania inscenizacji: żywy plan, teatrzyk lalkowy, teatrzyk cieni
    - przygotowanie i wykonanie dekoracji oraz rekwizytów
    - przygotowanie części muzycznej
    - wykonanie zaproszeń na inscenizację
    - przedstawienie inscenizacji"
    Źródłem inscenizacji mogą być teksty literackie (proza, poezja), treści obrazków, szkolne przeżycia uczniów, wrażenia z filmów, wycieczki, wystawy. Wszystko co jest wokół nas może stać się tworzywem dla teatru małych form. Inscenizacja może być odtworzeniem zapisanych ról albo samodzielnym twórczym działaniem uczniów, którzy układają scenariusze, dialogi i projektują scenografię.
    Etapy pracy nad adaptacją utworu dla potrzeb scenicznych wg J. Awgulowej i W. Świętek: Inscenizacje w klasach 1 - 3.
    1. Przygotowanie dekoracji do każdej odsłony.
    2. Praca nad dialogiem (przerobienie tekstu na scenariusz)
    3. Przydział ról - każda rola czytana jest przez każde dziecko w celu dokonania trafnego wyboru aktora
    4. Przeniesienie prób na scenę - gdy wszystkie dzieci opanowały swoje role.
    5. Wystawienie sztuki - premiera
    Najwdzięczniejszym materiałem do inscenizacji są baśnie, bajki, legendy, obrazki historyczne oraz ballady.
    Dzięki różnorodnym inscenizacjom możemy osiągnąć lepsze wyniki w wychowaniu poprzez:
  • " kształcenie uczuć i przyswajanie właściwych postaw
  • kształcenie wrażliwości estetycznej
  • kształcenie świadomej dyscypliny
    oraz lepsze wyniki w nauczaniu poprzez:
  • rozwijanie mowy
  • rozwijanie fantazji i wyobraźni
  • ćwiczenie pamięci
  • rozwijanie zainteresowań czytelniczych i teatralnych"
    Inscenizacje dają możliwości kształtowania świadomej dyscypliny, poczucie odpowiedzialności zbiorowej i indywidualnej, więzi koleżeńskiej. Obok dzieci pewnych siebie, z inicjatywą są również dzieci nieśmiałe, ze złą wymową, małomówne. Wszystkie dzieci podlegają ogólnym prawom życia zbiorowego, muszą się im podporządkować. Dlatego wykorzystywanie walorów inscenizacji może obudzić wiarę we własne siły u dzieci zalęknionych.
    Dzięki inscenizacji realizujemy również następujące zagadnienia programowe:
    1. Z zakresu umiejętności językowych
    - różne formy ćwiczeń w czytaniu
    - recytacja wierszy na pamięć
    - kształtowanie umiejętności wyrażania własnego sądu na temat postaci i wydarzeń
    - układanie i pisanie zaproszeń i zawiadomień
    - redagowanie różnych form wypowiedzi np. opowiadanie, opis, sprawozdanie
    2. Z zakresu umiejętności artystycznych.
    - przedstawienie scen i sytuacji uwzględniających nastrój inspirowanych przez przeżycia, utwory literackie
    - kukiełki jako forma kształtowania umiejętności plastycznych - projektowanie
    - scenografia jako dekoracja teatralna i kostium aktora
    - akompaniowanie do piosenek i zabaw ruchowych
    - zabawy ze śpiewem, inscenizacje
    - opanowanie kilku regionalnych tańców ludowych
    Przygotowanie inscenizacji wymaga wielostronnej aktywności uczniów. Wykonanie jej w sposób poprawny daje satysfakcję, poczucie sukcesu. Jeśli inscenizacja odbywa się w imprezach szkolnych czy po za szkołą staje się elementem integrującym zespół klasowy.
    Drama jako edukacyjna i wychowawcza metoda aktywizacji ucznia zdobywa we współczesnej szkole coraz więcej zwolenników. Jest metodą kreatywną, dostępną do każdego ucznia bez względu na jego predyspozycje intelektualne czy literackie.
    Według Wincentego Okonia psychodrama z języka greckiego oznacza (psyché - dusza, dráma - czynność, akcja) jest to "metoda diagnostyczno - terapeutyczna, w której celem jest poznanie i przezwyciężenie konfliktów przeżywanych przez pacjenta"
    Norbert Sillany w "Słowniku psychologii" podaje, iż "psychodrama to technika psychoterapeutyczna stworzona przez J. L. Moreno stosującą swobodną grę dramatyczną i stawiającą sobie za cel aktywny rozwój spontaniczności pacjentów. Eksterioryzacja osobistych myśli w trakcie improwizacji scenicznych oraz ich analiza dokonana przez psychoterapeutę - animatora przedstawienia stanowią zasadniczą część tej formy terapii stosowanej zarówno do dzieci, jak i dorosłych
    Seanse psychodramy dzielą się na trzy części:
    1. Wstępny etap - w czasie którego animator - terapeuta stara się oswoić "aktorów" z nową sytuacją, sprawić by się wyzbyli skrępowania
    2. Przedstawienie dramatyczne - improwizacja na uprzednio wybrany temat
    3. Dyskusja końcowa - w czasie której komentuje się grę każdego z uczestników i interakcje psychiczne zaistniałe w czasie spektaklu"
    Pedagog francuski Celestyn Freinet proponuje takie kontakty nauczyciela z uczniami, aby pobudzać zdolności kreatywne dzieci. Również podobną szansę na przyswajanie wiedzy w sposób niekonwencjonalny daje drama (bliska frenetowskiemu teatrowi). "Jest to rodzaj improwizowanej inscenizacji, ale służącej nauce, a nie popisowi. Drama jest chętnie stosowaną metodą nauczania, bliska jest dzieciom z powodu szczególnego jej związku z naturalnymi skłonnościami dzieci do zabawy.
    Według Andrzeja Kołodziejczyka psychodrama polega na odgrywaniu scenek na wybrane tematy. Uważa on, że scenki są doskonałą metodą, kiedy się chce, aby uczniowie:
    - " postawili się na miejscu innej osoby aby spróbować zrozumieć myśli i uczucia, jakie dana sytuacja w tym kimś wywołuje
    - wypróbowali nowe sposoby zachowania się bądź po to, żeby sprawdzić, czy osiągną zamierzone rezultaty, bądź też po prostu zobaczyć jakie to uczucie
    - dowiedzieli się jak inni reagują na różne postawy i zachowania w konkretnych sytuacjach
    - podjęli ryzyko nowych sposobów działań w bezpiecznej sytuacji, bez obawy przed popełnieniem błędu lub przed realnymi negatywnymi skutkami."
    Drama posługuje się następującymi technikami: "rola, czyli "byciem w roli", rozmową na określony temat, wywiadem, etiudą pantomimiczną, improwizacją, inscenizacją, rzeźbą i jej wariantami, obrazem żywym, obrazem bez ruchu, stop klatką, filmem i jego rodzajami, ćwiczeniami głosowymi, rysunkiem, przedmiotem - znakiem, listem, dziennikiem, pamiętnikiem, zabawami wykorzystującymi zmysły do rozwijania wyobraźni."
    Ogólnie techniki te można podzielić na: "typowe role, konwencje rzeźby, obrazu i filmu, techniki plastyczno - manualne, ćwiczenia głosowe i pisemne."
    Halina Machulska na łamach poradnika "Drama" przedstawia klasyfikację dramy wg Gawina Baltona, który wyróżnia 4 zasadnicze grupy zajęć z dziećmi. Są to:
    1. "Proste doświadczenia przydatne w edukacji wczesnoszkolnej
    - ćwiczenia rozwijące wrażliwość słuchową (słuchanie dźwięków przyrody, dźwięków muzycznych)
    - ćwiczenia rozwijające wrażliwość wzrokową (obserwacje)
    - ćwiczenia rozwijące wrażliwość smakową i węchową (rozpoznawanie pokarmów za pomocą smaku i węchu)
    2. Wprawki dramatyczne - polegają na przypominaniu sobie wrażeń wzrokowych, słuchowych, smakowych, węchowych (ćw. intonacyjne, językowe, ruchowe, mimiczne)
    3. Ćwiczenia dramowe - ćwiczenia typu dokończ opowiadanie, zmień zakończenie opowiadania, praca w parach np. wywiad wzajemny, scenki sytuacyjne - improwizowane, inscenizacje improwizowane.
    4. Gry - to gry i zabawy sprzyjające integracji i aktywności dzieci (np. gry z wyobrażonymi przedmiotami, gry w wyobrażonych sytuacjach, gry w wyobrażonej przestrzeni, powstawanie czegoś z niczego).
    5. Inne formy aktywności - układanie opowiadań, tworzenie melodii do tekstu, tworzenie tekstów do melodii, ilustrowanie wiersza wytworami plastycznymi, malowanie obrazu słowami."
    Zajęcia prowadzone metodami dramy stanowią jakby przedłużenie zabaw z rówieśnikami i w sposób dla uczniów czasem niezauważalny pozwalający im uzyskać odpowiedzi na wiele nurtujących pytań poprzez bezpośrednie doświadczenie.
    Pracę z dramą należy rozpoczynać od technik najprostszych. Należy ustalić reguły gry, słowa, klucze i inne znaki. Temat powinien być ciekawy i bliski dzieciom. Nauczyciel powinien pełnić funkcję doradcy, czasami inicjować improwizację i kierować się w pracy z dramą zasadą kontrastu i różnorodności, tajemniczości i niespodzianki. Powyższe zasady i stosowanie ich pozwoli na utrzymanie zainteresowania i pobudzi uczniów do aktywności i wywołania pożądanych przeżyć emocjonalnych.
    Drama łącząc proces nauczania i wychowania umożliwia rozwój osobowości uczniów oraz doskonalenie komunikacji interpersonalnej. Gry dramowe rozwijają wyobraźnię, wrażliwość emocjonalną dziecka, uczą wczuwania się w różne sytuacje i role przygotowują do "możliwie pełnego odegrania roli swego własnego życia." "Gry dramowe możemy potraktować jako próbę wprowadzenia dziecka w świat teatralny, dramatycznych gier, a równocześnie są one zabawami, w których wyraża się działanie spontaniczne związane z odtwarzaniem tego, z czym dziecko spotyka się poznając świat, poznając własne ciało, jego rytm, wypowiadanie się gestem, ruchem, głosem. Działania te wywołują odprężenie i dobre samopoczucie, co stanowi niezbędny warunek wszelkiej ekspresji dramatycznej"
    Drama ma duże walory wychowawcze. Może być wykorzystywana do swoistego "wyciszenia" wewnętrznego dzieci i skupienia uwagi na treściach opracowanych w procesie edukacji wczesnoszkolnej. Tego typu technika rozwija nie tylko zdolności percepcyjne dzieci, ale nade wszystko ich wyobraźnię, rozwija także ich emocje i pomysłowość.
    Moim zdaniem drama, jako metoda wszechstronnego rozwoju osobowości powinna zajmować szczególne miejsce w wychowaniu dzieci i młodzieży. Im młodsze dzieci, tym łatwiej im podjąć formy pracy inspirowane dramą, natomiast uczniowie starsi mogą mieć więcej oporów przed tego rodzaju aktywnością.
    Kiedy uczniowie mają kłopoty z odgrywaniem ról w psychodramach, można je zastąpić przedstawieniem kukiełkowym. Zabawki dla dzieci, takie jak lalki, misie są najmilszymi i najwierniejszymi towarzyszami w ich życiu. Teatr lalek ożywił te martwe przedmioty, pozwolił manipulować nimi, a tym samym rozbudzać fantazję dziecka, kształcić je i wychowywać.
    Teatr lalek służy wszystkim dzieciom nie tylko tym odważnym, śmiałym i uzdolnionym, ale i tym nieśmiałym i skrytym w sobie. Chroni je parawan, za którym trema spada do minimum. Zaoszczędza to dzieciom przykrych przeżyć oraz ośmiela wobec widowni.
    Widowisko kukiełkowe można zrealizować w każdych warunkach, wystarczy mieć ruchomy, przenośny parawan.
    Aktorem w tym teatrze jest lalka, którą ożywia, porusza oraz mówi za nią człowiek - animator. Lalki w teatrze lalek różnią się między sobą konstrukcją.
    Pacynka jest lalką rękawiczką, dłoń animatora stanowi jej korpus. Głowa osadzona jest na palcu wskazującym, który jest zarazem szyją. Palec środkowy i kciuk stanowią ręce. Dłoń animatora porusza i ożywia lalkę.
    Kukła jest tradycyjną polską lalką, stosowaną od dawna w szopce jasełkowej, łatwą w konstrukcji, choć nie tak giętką i ruchliwą jak pacynka. Kukły nadają się znakomicie do repertuaru satyrycznego i groteskowego.
    Jawajka jest lalką poruszaną od dołu za pomocą uchwytu oraz drutów poruszających kończyny lalki.
    W teatrze lalek uwzględnia się również zwierzęta jako postacie sceniczne. Czasem również w sztukach lalkowych mogą występować jako osoby przedmioty codziennego użytku np. miotła, garnek. Najlepiej, aby dzieci same wykonały kukiełki.
    Ważną rolę w teatrze lalek odgrywa reżyser. Może nim być wychowawca lub sam uczeń, któremu wychowawca będzie służyć radą i pomocą.
    Pierwszym etapem pracy jest wybór repertuaru, który zależeć będzie od:
    - "potrzeb środowiska, dla którego program będzie przedstawiony
    - możliwości artystycznych dzieci
    - zadań społeczno - wychowawczych stawianych przed zespołem"
    Tematami przedstawień powinne być przeżycia dzieci w różnych sytuacjach. Choć mogą to być również przeżycia osób z najbliższego otoczenia, postacie z książek lub filmów.
    Po dokonaniu odpowiedniego wyboru sztuki reżyser przystępuje do pracy nad egzemplarzem reżyserskim, czyli nad partyturą. Zapoznaje się z treścią sztuki, przeprowadza analizę treści, ustala charaktery postaci i ich wzajemny stosunek. Następnym etapem będzie obsadzenie ról. Pierwsze próby odbywają się przy stole. Reżyser zwraca uwagę na odpowiednią interpretację roli, właściwą dykcję, opanowanie pamięciowe tekstu. W następnych próbach tekst łączy się z ruchem lalek.
    W czasie przedstawienia reżyser powinien czuwać nad atmosferą zakulisową. Kiedy jedna kukiełka mówi inne milczą. Po przedstawieniu omawia pracę aktorów. Reżyser do pomocy powinien mieć asystenta, który będzie odpowiedzialny za techniczną sprawność przedstawienia. Da sygnał dla obsługi technicznej, efektów scenicznych i akustycznych.
    1. Efekty sceniczne - są to sztuczne zjawiska optyczne czy akustyczne, jak np. grzmoty, błyskawice, strzały, bicie dzwonów.
    2. Efekty słuchowe - można wywoływać w różny sposób:
    - "potrząsając arkuszem - oddalające się grzmoty
    - potrząsając palcami na arkuszu - galop na koniu
    - szum deszczu wywołamy za pomocą sita z metalową siatką, na której będziemy potrząsać małe kamyczki
    - dźwięk dzwonu - uzyskamy przez uderzenie pałeczką owiniętą filcem w gong
    - śpiew ptaków - naśladujemy za pomocą glinianych zabawek ludowych."
    Dla najmłodszych widzów najlepiej nadają się utwory drobne, o skąpej treści fabularnej, za to pełne prostej akcji i żywego ruchu, jak np. bajki i legendy.
    W teatrze lalek teksty wierszowane ułatwią grę lalki. Bardzo wzbogacają widowisko lalkowe tańce. Trudno sobie wyobrazić przedstawienie lalkowe bez piosenki. Wspaniałym tłem może być muzyka, która wprowadza w nastrój oraz wzbogaca przeżycia estetyczne dziecka.
    Teatr lalek spełnia nie tylko zadanie wychowania artystycznego, ale w większym stopniu zadania wychowawcze. Pomaga orientować się w świecie, kształtuje pogląd na świat. Pobudza pracę wyobraźni i myślenie. Ma ogromny wpływ na moralny rozwój dziecka, czyli kształtuje pojęcia, przekonania, nawyki, uczucia, wolę i charakter.
    Szczególną rolę w wychowaniu moralnym odgrywa baśń. W baśniach odbija się przyroda kraju, jego obyczaje. W wielu baśniach występują ludzie różnych ras i narodowości. Budzi się w dziecku szczere uczucie do ludzi innej narodowości.
    Teatr lalek spełnia również postulaty wychowania estetycznego, kształtuje w dziecku wrażliwość przyszłego odbiorcy sztuki.
    Aktywny udział w zespole teatralnym pobudza wielostronne zainteresowania i wyrabia smak estetyczny.
    Teatr szkolny jak podaje "Słownik pedagogiczny" jest "jedną z form pozalekcyjnych lub pozaszkolnych zajęć dzieci i młodzieży, polegająca na wystawianiu sztuk teatralnych z udziałem uczniów w charakterze aktorów, scenarzystów, reżyserów, charakteryzatorów i organizatorów widowni. Teatr szkolny ma duże znaczenie wychowawcze. Granie roli scenicznej umożliwia młodzieży szkolnej przeżycie cudzych doznań i uczuć, spojrzenie na świat ze stanowiska innych osób, a przez to wzbogacenie własnej osobowości i przezwyciężenie własnych niedostatków charakteru."
    Teatr klasowy traktuję jako element pracy dydaktycznej i wychowawczej, umożliwiający mi realizowanie programu szkolnego przy bardzo zróżnicowanym poziomie rozwoju uczniów. Trzy letni okres edukacji wczesnoszkolnej połączony z pracą z teatrem klasowym ma co najmniej dwie pozytywne strony:
    - "pozwala na stymulowanie aktywności pojedynczego dziecka poprzez wzmacnianie w nim poczucia własnej wartości (permamentne osiąganie etapowych sukcesów rodzi potrzebę wytyczenia coraz to nowych celów i przyzwyczajania do ich osiągania, pokonywania przeszkód)
    - ułatwia wyrównywania dysproporcji rozwojowych poprzez "równanie w górę"."
    Reasumując teatr umożliwia zrealizowanie następujących celów i zadań:
  • zaznajomienia ucznia z wartościowymi utworami literackimi
  • kształtowanie i wzbogacanie osobowości dziecka
  • doskonalenie dykcji
  • korygowanie wad wymowy
  • wzbogacanie słownictwa czynnego i biernego dziecka
  • rozbudzanie wrażliwości i wyobraźni uczniów
  • doskonalenie pamięci mechanicznej i logicznej
  • integracja zespołu klasowego i zacieśnianie więzi koleżeńskich
  • kształtowanie poczucia odpowiedzialności i dyscypliny
  • dostarczanie radosnych przeżyć emocjonalnych i estetycznych
  • zaspokajanie potrzeby twórczej aktywności dziecka
  • eliminowanie nieśmiałości
  • kształtowanie umiejętności samokontroli zachowania
  • wzmacnianie poczucia własnej wartości i poczucia wartości wynikającej z przynależności do zespołu
  • stwarzanie klimatu do swobodnej ekspresji plastycznej
  • przygotowanie do odbioru dzieł sztuki teatralnej, filmowej i telewizyjnej
  • rozwijanie uzdolnień aktorskich, plastycznych i innych predyspozycji indywidualnych.
    Jolanta Lipińska w swoim artykule przedstawia klasowy plan edukacji teatralnej w kl.1 - 3. Założyła, że uczniowie mogą pewne techniki opanować szybciej i w związku tym nie należy zbyt długo zatrzymywać się na ich doskonaleniu, ale przejść do następnego etapu.
    Plan edukacji teatralnej jest elastyczny, ale nie pozwala na pominięcie żadnego elementu.
    Klasa 1
    1. "Elementy dramy:
    - ćwiczenia rozwijające wrażliwość słuchową i wzrokową
    - ćwiczenia intonacyjne, językowe, mimiczne
    - ćwiczenia dramowe typu "dokończ opowiadanie"
    2. Inscenizowanie krótkich scenek z wykorzystaniem znanego tekstu
    3. Percepcję przedstawienia teatralnego pod kątem:
    - znaczenia głównych postaci
    - własnych uczuć i emocji wywołanych spektaklem
    Klasa 2
    1. Drama:
    - ćwiczenia dramowe typu "zmień zakończenie opowiadania"
    - gry dramowe
    - żywe obrazy
    2. Inscenizowanie znanego utworu literackiego
    3. Improwizowanie na zadany temat
    4. Percepcję przedstawienia teatralnego pod kątem:
    - scenografii
    - umiejętności korzystania z informacji zawartych w programie spektaklu
    Klasa 3
    Z powodzeniem możemy wykorzystać wszystkie techniki teatralne, ponieważ dzieci nabyły umiejętności swobodnego i twórczego podejścia do zadania.
    1. Bez problemu "wejdą w rolę", wykorzystując techniki dramy do wyrażania uczuć i emocji.
    2. Etiudy pantomimiczne są dynamiczne i pełne ekspresji. Uczniowie chętnie improwizują niż inscenizują tworząc własne dialogi.
    3. W percepcji przedstawienia teatralnego nie koncentrują się tylko na głównych bohaterach, ale i na tym, co tworzy cały spektakl: światło, kostiumy, a nawet rozwiązania techniczne.
    4. Tworząc własne przedstawienie teatralne poszukują najlepszych rozwiązań."
    Z psychologicznego punktu widzenia spontaniczne przedstawienie teatralne to teatroterapia - "stosowana jest w celach terapeutycznych przy udziale dzieci i dorosłych z zaburzeniami charakteru. Nieskrępowane wyrażanie konfliktów sprzyja odreagowaniu stłumionych uczuć, pozwala częściowo (w ramach przedstawienia) stać się osobą, którą chciałoby się być. Prowadzi także do zmiany zachowania w kierunku lepszego przystosowania się do rzeczywistości."
    W swojej pracy dydaktyczno - wychowawczej zaczęłam stosować edukację teatralną w klasach 1 - 3 wg. wyżej wymienionego planu. Na zajęciach dydaktycznych stosowałam wybrane formy pracy małych form teatralnych dostosowując je do tematyki lekcji.
    Zauważyłam, że dzieci bardzo lubią tego typu zajęcia i zabawy. Są bardziej otwarte, aktywne w swoich działaniach i zamierzeniach. Każde dziecko osiąga jakiś swój własny sukces, który stymuluje do większego wysiłku i staje się motywacją do nowych zadań.
    Małe formy teatralne wykorzystywałam również na zajęciach pozalekcyjnych, na których pracowaliśmy nad wystawieniem inscenizacji bajek dla zaproszonych gości, czyli dla rodziców i dziadków również i innych dzieci.
    Moim zdaniem praca w klasowych przedstawieniach teatralnych dała dzieciom poczucie własnej wartości, godności i nadała sens własnej aktywności. Nauczyła czerpanie zadowolenia i dumy z przynależności do zespołu klasowego i zespołowego wysiłku.
    Zachęcam wszystkich nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w swojej pracy dydaktycznej do wykorzystywania małych form teatralnych, które na pewno przyniosą same korzyści wychowawcze oraz dydaktyczne w pracy z małymi dziećmi.
    Dołączam przykładowy scenariusz spotkania rodziców z dziećmi pod hasłem "Jesienny koncert".

    scenariusz w formie spakowanej: ściągnij (ZIP - 7 KB)

    Bibliografia:
    1. Podręcznik "Wesoła Szkoła" klasa 2
    2. Wiersz Danuty Gellnerowej pt. "Jesień u fryzjera"
    3. Wiersz Józefa Czechowicza pt. "Jesień"
    4. Wiersz Jerzego Kiersta pt. "Skrzypce"
    5. Zagadki o jesieni z książki Joanny Stec pt. "Zagadki dla najmłodszych"
    6. Wiersze o szkole napisane przez 3 uczennice - Karolinę K., Gabrielę R. oraz Martynę P.
    7. Przedstawienie jesiennego teatrzyku pt. "Co słychać w lesie? Z podręcznika "Wesoła Szkoła".
    8. Piosenka pt. "Jesień" z kasety "Wesoła Szkoła" klasa 2
    9. Vivaldi - Cztery pory roku "Jesień"
    10. Piosenka pt. "Każdy miesiąc kolor ma" z kasety "Wesoła Szkoła" klasa 2

    Mariola Piela
    Szkoła Podstawowa nr 1 w Rydułtowach

  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie