Jednym z ważnych problemów współczesnej szkoły jest zagadnienie niepowodzeń szkolnych, które rozpatruje się wieloaspektowo zarówno od strony przyczyn, objawów, jak i możliwości ich przezwyciężenia. W zależności od źródeł niepowodzeń szkolnych, a więc uwarunkowań środowiskowych, wychowawczych czy też tkwiących w samych uczniach, podejmuje się różne sposoby pracy w celu ich likwidacji. W ostatnich latach akcentuje się działalność pedagogiczną skierowaną na rozpoznawanie przyczyn i usuwanie następstw niepowodzeń szkolnych w postaci zaburzeń zachowania i osobowości. Szczególne znaczenie przywiązuje się do działalności korekcyjno-kompensacyjnej, nazywanej także terapią pedagogiczną lub wychowawczą, ukierunkowanej na korygowanie i kompensowanie zaburzeń psychoruchowego rozwoju dziecka jako jednej z istotnych przyczyn niepowodzeń szkolnych. Terapia pedagogiczna jako działalność korekcyjno-kompensacyjna wchodzi w zakres pedagogiki korekcyjnej-nowego kierunku pedagogiki specjalnej.
Plan zajęć korekcyjno- kompensacyjnych w klasie IV ( szkoła specjalna).
W wyniku diagnozy stwierdzono: 1.Zaburzenia napięcia mięśni dłoni. 2.Trudności w zakresie analizy i syntezy wzrokowej. 3.Obniżony poziom percepcji słuchowej: zakłócenie słuchu fonematycznego. 4.Osłabienie pamięci słuchowej – trudności w syntezie i analizie słuchowej. 5.Wolne tempo czytania, synteza fonemowa tylko prostych, krótkich wyrazów.
Praca korekcyjno-kompensacyjna będzie obejmowała: 1.Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej jako ćwiczenia wprowadzające. 2.Ćwiczenia sprawności manualnej. 3.Usprawnianie funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej . 4.Stymulacja i korekta percepcji słuchowej; kształtowanie świadomości fonologicznej. 5.Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.
I. Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej –ćw. wprowadzające
Rodzaje ćwiczeń 1.Ćwiczenia równowagi: chodzenie po narysowanej linii-polepszenie ogólnej koordynacji ruchów. 2.Marsze ze zmianą kierunku na określony sygnał dźwiękowy lub wzrokowy oraz łączenie ruchów z obrazami wzrokowymi i sygnałami dźwiękowymi. 3.Ćwiczenia orientacji kierunkowej- lokalizacji dźwięku: rozpoznawania odgłosów z najbliższego otoczenia -polepszenie orientacji kierunkowej. 4.Zagadki ruchowe (imitowanie i odgadywanie czynności)-usprawnianie wyobraźni ruchowej. 5.Ćwiczenia rozmachowe obu ramion – ruchy płynne, rytmiczne, zmienne; naśladowanie ptaków, samolotów-przyzwyczajanie do kontroli wykonywanych ruchów oraz usprawnianie koordynacji ruchów. 6.Rysowanie w powietrzu „leniwej ósemki” w różnych układach ciała i ręki-rozwijanie koordynacji ciała i precyzji ruchów równoczesnych.
II. Ćwiczenia sprawności manualnej
1.Kreślenie dużych płynnych linii (całą ręką i ramieniem)-na dużych płaszczyznach, w powietrzu, na małych płaszczyznach-rozluźnienie napięcia mięśni ramienia i przedramienia. 2.Zamalowywanie farbami dużych płaszczyzn ruchami pionowymi i poziomymi z zachowaniem kierunku od lewej do prawej, z góry na dół-przyzwyczajanie do kontroli wykonywanego ruchu. 3.Zamalowywanie dużej przestrzeni ograniczonej konturem- kojarzenie doznań kinestetycznych z obrazami graficznymi. 4.Pogrubianie konturów dużych form. 5.Malowanie dużych form kolistych i szlaków- przyzwyczajanie do ciągłej kontroli ruchów graficznych. 6.Montowanie konstrukcji z gotowych elementów-usprawnianie drobnych ruchów dłoni i palców oraz ich współdziałania, usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruch, analizy i syntezy wzrokowej. 7.Układanki płaskie. 8.Modelowanie, łączenie różnych elementów. 9.Nawlekanie sznurka-usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej. 10.Zwijanie sznurka wg wzoru. 11.Wycinanie z papieru: cięcie po linii prostej, falistej. 12.Łamanki papierowe 13.Naśladowanie gry na pianinie, odtwarzanie rytmu deszczu, strząsanie wody-usprawnianie drobnych ruchów palców. 14.Stemplowanie-rozwijanie zdolności rozpoznawania figur geometrycznych w różnych układach przestrzennych. 15.Rysowanie wzorów po śladzie kropkowym-usprawnianie drobnych mięśni ręki ułożonej do pisania. 16.Kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną. 17.Zamalowywanie kredkami małych przestrzeni-przyzwyczajanie do kontrolowania ruchów ręki w określonym kierunku. 18.Rysowanie szlaczków literopodobnych-ćwiczenia koordynacji ruchów ręki, ramienia, przedramienia, nadgarstka i palców. 19.Rysowanie szlaczków literopodobnych w liniaturze.
III. Usprawnianie funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej
1.Układanie obrazków wg instrukcji słownej (na lewo, na prawo, na górze, na dole, za, przed...)-usprawnianie orientacji w kierunkach oraz ćwiczenie rozumienia instrukcji słownych. 2.Układanie obrazków w kolejności, w jakiej były wcześniej pokazywane-usprawnianie pamięci wzrokowej. 3.Układanie obrazków z części-usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej. 4.Układanie figur geometrycznych z części- rozwijanie zdolności rozpoznawania całości na podstawie części. 5.Układanie obrazków i kompozycji z figur geometrycznych-usprawnianie pamięci wzrokowej. 6.Rysowanie kompozycji za pomocą szablonów. 7.Rysowanie kompozycji geometrycznych wg wzoru. 8.Budowanie wg wzoru kompozycji z klocków. 9.Wyszukiwanie różnic między obrazkami. 10. Wyszukiwanie i dobieranie par jednakowych liter-rozwijanie zdolności różnicowania znaków symbolicznych.
IV. Stymulacja i korekta percepcji słuchowej; kształtowanie świadomości fonologicznej
1.Rozpoznawanie rymów-usprawnianie koncentracji na bodźce słuchowe. 2.Tworzenie rymów: rymowanki-tworzenie kolejnego rymu do podanego. 3.Zabawy z rymami-słowa, które się nie rymują, rymujące się pary słów, rymowanie w zabawie z piłką. 4. Analiza i synteza sylabowa - rozwiajnie analizy i synetzy słuchowej. 5.Utrwalanie podstawowych pojęć: sylaba, głoska, litera-usprawnianie analizy słuchowo-wzrokowej. 6.Wyodrębnianie głosek zaczynających i kończących słowa-pary słów z tą samą głoską w nagłosie, pary słów z tą samą głoską w wygłosie-rozwijanie analizy słuchowej. 7.Zabawy z głoskami zaczynającymi i kończącymi słowa- domino fonetyczne. 8.Analiza i synteza fonemowa 9.Dobieranie par jednakowych liter, segregowanie liter, wyszukiwanie w tekście danej litery, różnicowanie liter podobnych kształtem, utrwalanie różnicowania liter bez kojarzenia znaku graficznego z dźwiękiem. 10.Dobieranie par liter małych i wielkich, drukowanych i pisanych. ( klocki "LOGO") 11.Pisanie liter odpowiadających pierwszej głosce nazwy obrazka.
V. Czytanie i pisanie sylab, wyrazów, zdań, tekstów
1.Samodzielne układanie sylab wypowiadanych przez n-la, czytanie sylab, przepisywanie lub pisanie z pamięci- rozpoznawanie wzrokowo-słuchowe, usprawnianie analizy i syntezy wzrokowo-słuchowej. 2.Dobieranie par jednakowych sylab. 3.Pisanie sylab ze słuchu i z pamięci. 4.Czytanie i pisanie wyrazów o różnej liczbie sylab i łączenie ich w określone zestawy tematyczne ( np.: ssaki, ptaki). 5. Wyodrębnianie wyrazów w zdaniu i sylab w wyrazach - układanie zdań z podanych wyrazów, przepisywanie zdań-wdrażanie do czytania ze zrozumieniem i przyspieszanie tempa czytania i pisania. 6.Pisanie z pamięci zdań poprzedzone dzieleniem zdania na wyrazy. 7.Dobieranie całych zdań do obrazków. 8.Czytanie pojedynczych zdań i tworzenie krótkich tekstów.
mgr Joanna Dutkiewicz |