Macie przed sobą osiem zadań, które pomogą Wam powtórzyć wiadomości o związkach chemicznych w żywieniu i życiu codziennym.
Za rozwiązanie każdego zadania otrzymacie pewną liczbę punktów podaną przy zadaniu.
Poprawność rozwiązania sprawdzimy na końcu lekcji. Pracujcie spokojnie, przemyślane i uzgodnione w grupie odpowiedzi, wpiszcie do karty odpowiedzi
Dieta cud (0 – 4p)
Któż to się dzisiaj nie odchudza! Zwłaszcza panie w poszukiwaniu skutecznej diety prześcigają się wzajemnie.
Wiadomo, że najmniej tuczą pokarmy białkowe, natomiast spożywanie nadmiernych ilości tłuszczów i węglowodanów nie jest wskazane.
Poniżej podane są nazwy produktów wchodzących w skład naszego pożywienia. Podzielcie je według przynależności do wspomnianych trzech grup pokarmów.
Wskażcie, które z nich do żadnej z wymienionych nie należą.
Produkty: cukier, ryż, twaróg, chude mięso, ryby, jaja, pieczywo, wino, smalec, mleko, margaryna, olej sojowy, miód, jarzyny, woda.
Etykietki (0 – 3p)
Pewnego razu Paweł, zapalony chemik, postanowił wprowadzić w domu naukowy sposób myślenia i na wszystkich pudełkach i puszkach poumieszczał etykietki z chemicznymi wzorami produktów. Dobierz odpowiednie nazwy potoczne produktów do etykietek Pawła.
Etykietki Pawła1.H2CO32.NaCl3.(C6H10O5)n4.C12H22O115.CH3 COOH6.C2H5OH Nazwy potoczne produktówA. ocetB. cukierC. mąka kartoflanaD. sól kuchennaE. spirytusF. woda sodowa
Dowód rzeczowy (0 –3p)
- Wcale nie brałem kwasu i nawet nie byłem dziś w pracowni. Do czego miałby mi być potrzebny kwas azotowy?! I to, jak mówisz, stężony?!
Tak bronił się licealista Jacek przed zarzutami swego kolegi Piotra, który akurat dziś miał dyżur w pracowni. Dyżurny odkrył, że ktoś niepowołany sięgnął po ten niebezpieczny kwas, rozlał go i jeszcze zostawił otwartą butelkę.
Piotr bardzo nie lubił nieporządku, dlatego bez przekonania słuchał kolegi.- Pokaż łapy, bracie – powiedział. Jeśli one cię nie zdradzą gotów jestem uwierzyć.
Odpowiedz, co spodziewał się Piotr zobaczyć na rękach Jacka i dlaczego miało to stanowić dowód ?
Małgorzata i chemia (0 – 3p)
Małgosia lubiła chodzić na targ, toteż ucieszyła się, gdy letniego dnia mama posłała ją po zakupy.
Wkrótce jarzyny, owoce, jajka i słoiczek śmietany znalazły się
na stole w kuchni. Mama sięgnęła po słoiczek ze śmietaną.
- Małgosiu, jaką ty kupiłaś śmietanę!? Na pewno jest zaprawiona mąką...
Córka z przykrością słuchała narzekań mamy. Zapewniano ją, że śmietana jest wspaniała, gęsta - prawdziwy krem. A tu mama twierdzi, że zaprawiona jest mąką...Małgorzata postanowiła to sprawdzić. Otworzyła domową apteczkę, wyjęła małą buteleczkę z ciemnym płynem. Po czym dwie krople wymieszała na spodeczku z odrobiną śmietany. Zobaczyła, że zabarwiła się na niebiesko.
Odpowiedz, co było w buteleczce, czy mama Małgosi miała rację?
Kolorowa zgadywanka (0 – 4p)
W czterech ponumerowanych od 1do 4 probówkach znajdowały się: etanol, roztwór glukozy, skrobia, roztwór białka. Ustalcie zawartość probówek wiedząc, że:
- po dodaniu jodyny tylko w probówce nr 3 nastąpiła zmiana barwy na niebieską
- po dodaniu świeżo wytrąconego Cu(OH)2 i ogrzaniu zawartość probówki nr 1 przyjęła barwę ceglastoczerwoną, a probówki
nr 4 – fioletową.
W probówkach 1 – 4 znajdowały się kolejno:
A. etanol, glukoza, roztwór białka, skrobia
B. glukoza, etanol, skrobia, roztwór białka
C. skrobia, etanol, glukoza, roztwór białka
D. glukoza, etanol, roztwór białka, skrobia.
Co za dużo to niezdrowo...(0 – 4p)
Z następującego tekstu wykreślcie niepotrzebne wyrazy:
Błonnik, czyli celuloza / sacharoza jest to węglowodan znajdujący się we wszystkich /
w niektórych pokarmach roślinnych. Ulega / nie ulega trawieniu w organizmie człowieka. Ma wpływ na ruchy robaczkowe jelit: osłabia je / pobudza je.
Sprzeczka (0 – 4p)
Na lekcji chemii Majka i Ewa dostały do zidentyfikowania nitki bawełniane i wełniane.
- Musimy je spalić- powiedziała Ewa.
- No co ty! Przecież trzeba je zalać kwasem azotowym –powiedziała oburzona Majka.
- Przestańcie się kłócić –usiłowała pogodzić koleżanki Ala –przecież oba sposoby są dobre , a na dodatek jest jeszcze trzeci sposób odróżnienia tych nitek.
Kto ma rację w tym sporze? O jakim sposobie mówiła Ala?
To i owo o trawieniu ...(0 – 4p)
Jola rzetelnie przygotowała się do klasówki z biologii. Wiedziała na czym polega obróbka chemiczna pokarmu i znała funkcje układu pokarmowego. Dostała poniższy tekst do uzupełnienia:
Obróbka chemiczna pokarmu polega na rozłożeniu dużych cząsteczek białek ,tłuszczów ,węglowodanów na związki _____1_______ ,które mogą być wchłaniane z jelit do krwi i tą drogą docierać do wszystkich ______2_____ ciała. Procesy te zachodzą dzięki tz. _______3______,czyli katalizatorom reakcji chemicznych zawartych w sokach trawiennych.
Amylaza „atakuje” skrobię zawartą w chlebie, ziemniakach, warzywach rozkładając ją do _______4_____.
Pepsyna „atakuje” ___5___ zawarte w mięsie ,rybach ,jajkach. Trypsyna doprowadza rozkład białka do ____6_____. Lipaza rozkłada ____7____ do postaci glicerolu i kwasów tłuszczowych.
Czy Tobie też udało się uzupełnić tekst na piątkę?
KARTA ODPOWIEDZI GR-------
Dieta cud
Produkty białkowe Węglowodany Tłuszcze
-------------------------- -------------------- ---------------------
-------------------------- -------------------- ---------------------
-------------------------- -------------------- ---------------------
-------------------------- -------------------- ---------------------
-------------------------- -------------------- ---------------------
-------------------------- -------------------- ---------------------
Do żadnej z wymienionych grup nie należą:
-----------------------------------------
Etykietki
1--------------- 3----------------- 5----------------
2--------------- 4----------------- 6----------------
Dowód rzeczowy
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
Małgorzata i chemia
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
Kolorowa zgadywanka
Poprawną odpowiedzią jest
Co za dużo to niezdrowo...
Wykreślonymi wyrazami są :
Sprzeczka
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
To i owo o trawieniu...
1._______________ 2.________________ 3.________________ 4._______________
5._______________ 6.________________ 7.________________
Suma punktów:
ODPOWIEDZI
Dieta cud
Produkty białkowe Węglowodany Tłuszcze
Twaróg cukier smalec
Chude mięso ryż margaryna
Ryby pieczywo olej sojowy
Jaja jarzyny(błonnik)
Mleko miód
Do żadnej z wymienionych grup nie należą:
Wino, woda
Etykietki
1 F 3 C 5 A
2 D 4 B 6 E
Dowód rzeczowy
Piotr spodziewał się zobaczyć na rękach Jacka żółte plamy. Powstanie takich plam na skórze jest charakterystyczną reakcją rozpoznawczą, wskazującą na obecność białka i kwasu azotowego. Nasza skóra zbudowana jest właśnie z substancji białkowych.
Małgorzata i chemia
W buteleczce była jodyna (alkoholowy roztwór jodu). Jod barwi mąkę (skrobię) na niebiesko. Mama miała rację, śmietana była zaprawiona mąką.
Kolorowa zgadywanka
Poprawną odpowiedzią jest B
Co za dużo to niezdrowo...
Wykreślonymi wyrazami są : sacharoza, w niektórych, ulega, osłabia je.
Sprzeczka
W tym sporze rację miała Ala. Włókna bawełniane od wełnianych można rozpoznać trzema sposobami: 1)zbadać palność 2) wykryć białko w wełnie za pomocą kwasu azotowego(V) 3) ogrzać je ze stężonym NaOH – wełna rozpuści się a bawełna nie reaguje.
To i owo o trawieniu...
1. prostsze 2. komórek 3. enzymom 4. glukozy
5. białka 6. aminokwasów 7. tłuszcze.
Opracowanie Irena Jastrząb
|
