Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Między rewolucją a ewolucją. Przesłanki i zakres reform polityczno-ustrojowych z 1989 roku

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1624 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

W rozwoju polityczno ustrojowym współczesnej Polski przełomowym wydarzeniem były reformy ustrojowe z roku 1989. Ich zakres i kształt zostały ustalone w ramach "politycznego kontraktu", spisanego w formie porozumień "okrągłego stołu" 5 kwietnia 1989r. Termin "porozumienia okrągłego stołu" używamy na określenie debat politycznych nad kształtem reform ustrojowych w Polsce końca lat osiemdziesiątych. To właśnie te obrady "ruszyły z posad bryłę Polski". Uruchomiły lawinę, która zmieniła wszystko: naszą politykę i gospodarkę, nasze życie narodowe i społeczne. Przyspieszyły ostateczny demontaż realnego socjalizmu, sytemu przypieczętowanego w Jałcie. Okrągły Stół okazał się kołem zamachowym polskiej demokracji.

Historyczne i polityczne znaczenie tej konferencji polega na tym, że:
1. spisane tam porozumienia określiły kształt reform ustrojowych, które przesądziły o procesie tworzenia demokratycznego ustroju politycznego III Rzeczypospolitej,
2. stanowiła ona początek pokojowej transformacji systemu polityczno ustrojowego realnego socjalizmu w kierunku stworzenia ładu ustrojowego państwa demokratycznego
3. określiła polityczną procedurę przekształceń ustrojowych
4. w wyniku negocjacji politycznych zawarto tam kontrakt, w ramach którego określono pakiet polskich reform polityczno-ustrojowych.

Uwarunkowania reform ustrojowych z roku 1989 miały bezpośrednie źródło w procesach społeczno-politycznych lat osiemdziesiątych, ale przesłanki tych reform tkwiły również w uwarunkowaniach ideologicznych, społecznych i ekonomicznych systemu państwa realnego socjalizmu.

System ustrojowy PRL-u charakteryzował się cyklicznością konfliktów społecznych i kryzysów politycznych. Ich początek stanowiły wydarzenia poznańskie z czerwca 1956 roku. Następne protesty społeczne (marzec 1968,grudzień 1970,czerwiec 1976 i sierpień 1980 roku) stanowiły wyraz istniejącego i stale się pogłębiającego kryzysu, wynikającego z błędów w metodach kierowania państwem i gospodarką oraz odchodzeniem w praktyce ustrojowej od konstytucyjnie określonych zasad demokracji socjalistycznej(suwerenności ludu pracującego miast i wsi oraz praworządności).

Kryzys polityczny państwa z roku 1980 ujawnił w jednoznaczny sposób, ówczesny sposób sprawowania władzy opierał się na wadliwie skonstruowanym systemie przedstawicielstwa socjalistycznego, nie odzwierciedlającym pełnej reprezentacji politycznej społeczeństwa.

Przyjęte w Konstytucji PRL zasady ustrojowe - przewodnia rola partii oraz fikcyjny charakter systemu przedstawicielskiego i fasadowa rola Sejmu podważały demokratyczny charakter ustroju państwa. Rozmiary kryzysu politycznego pogłębiał kryzys gospodarczy, wynikający ze złych metod zarządzania gospodarką narodową. Niewydolność ekonomiczna niosła za sobą przesilenie społeczne i polityczne.

W roku 1980 pojawiły się postulaty wprowadzenia głębokich reform społecznych, politycznych i ekonomicznych. Promotorem tych zmian był NSZZ "Solidarność", uzyskując dla swych postulatów szerokie poparcie społeczne. Wkrótce ten związek zawodowy przejął rolę opozycji demokratycznej wobec sił politycznych sprawujących władzę państwową w Polsce.

Program polityczny "Solidarności", akcentujący konieczność wprowadzenia demokratycznych reform w systemie politycznym państwa, upodmiotowienie polityczne społeczeństwa oraz wprowadzenie zmian systemowych w gospodarce był nie do zaakceptowania przez ówczesne siły polityczne w Polsce.

Jednakże sytuacja społeczna na przełomie lat 1980/81 zmierzała do rewolucyjnej zmiany ustroju politycznego. W celu obrony ówczesnej formacji politycznej wprowadzono stan wojenny. Mimo to, kryzys społeczno-polityczny wymusił na władzach podjęcie prób reform gospodarki i systemu politycznego państwa. Nie wychodziły one jednak poza założenia doktrynalno-polityczne. Okazały się zatem połowiczne i nieskuteczne, bowiem nie były w stanie spowodować zasadniczych zmian w istniejącym ustroju politycznym, zwłaszcza w zakresie koncepcji rządzenia państwem. Nie było to bowiem możliwe bez rezygnacji z koncepcji monopolu władzy jednej partii na rzecz pluralizmu politycznego i społecznego.

W praktyce ustrojowej skutki tego kryzysu dały o sobie znać z całą jaskrawością w roku 1988.Był to ogromny przełom, który przesądził o podjęciu radykalnych reform ustrojowych. Dwie fale strajków - w maju i we wrześniu - spowodowały daleko idące skutki w postaci politycznej blokady systemu ustrojowego państwa. W elitach ówczesnej władzy państwowej dojrzewała świadomość niereformowalności systemu socjalistycznego. W zakresie funkcjonowania systemu politycznego państwa doszło po raz pierwszy w historii PRL do impasu politycznego - blokady systemu. Ten stan rzeczy polegał na tym, że partia rządząca - PZPR - straciła zdolność efektywnego rządzenia państwem, natomiast opozycja polityczna nie była włączona do systemu politycznego i nie była gotowa do przejęcia władzy w państwie.

Dynamika przemian w postawach politycznych społeczeństwa i brak zdolności aparatu władzy do skutecznego rozwiązania kryzysu społeczno-politycznego i gospodarczego państwa musiały doprowadzić do istotnego przewartościowania poglądów ówczesnych elit rządzących. Władza znalazła się w układzie politycznym, który wymusił na niej rezygnację z systemu państwa totalitarnego, z czym wiązała się potrzeba ustrojowego uznania nowego układu sił politycznych w strukturze społeczeństwa oraz dokonania gruntownych przemian w systemie ustrojowym państwa. Podstawową kwestią była przebudowa systemu partyjnego oraz pozycji i roli ustrojowej PZPR. Najistotniejszym elementem procesu przemian politycznych prowadzących do zwołania "okrągłego stołu" było otwarcie na pluralizm polityczny i społeczny. Proces ten charakteryzował się ewolucją koncepcji pluralizmu - od rozumianego jako urzeczywistnienie koalicyjności rządzenia w ramach istniejącego układu partyjnego do formuły działalności opozycji konstruktywnej, będącej nieodzownym elementem demokratyzacji systemu ustrojowego państwa.

(...)

Beata Zuber

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie