Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Klasyka literacka w kanonie lektur szkolnych

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2600 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

KLASYKA LITERACKA W KANONIE LEKTUR SZKOLNYCH


Referat

Ewa Żmijewska


Kilka miesięcy temu byłam świadkiem bardzo dziwnej sytuacji w księgarni. Otóż pewna pani poprosiła sprzedawcę o książkę dla dziecka, którą mogłoby szybko podrzeć. Sprzedawca najpierw bardzo się zdziwił, po czym odpowiedział jej podniesionym głosem, że ma tylko książki do czytania. To wydarzenie bardzo mnie poruszyło. Zastanawiałam się, jak powinien wyglądać kontakt dziecka z książką. Sadzę, że ktoś, kto myśli tak jak ta pani, która kupuje książki i od razu pozwala ja niszczyć, nie rozbudzi zainteresowań czytelniczych. Wiadomo, że „ Człowiek nie rodzi się czytelnikiem. Staje się dopiero nim na skutek wzrastania w konkretną kulturę. Książka w życiu człowieka jest jak cień. Związek ten powstaje już we wczesnym dzieciństwie i trwa przez całe życie. Dzięki książce poznaje świąt, rozwija umysł. Korelacja zainteresowań czytelniczych z fazami rozwoju młodego czytelnika została szeroko opisana przez Irenę Słońską w książce pt.: Dzieci i książki. Podobny problem poruszyła Joanna Papuzińska w Inicjacjach literackich. Powyższe pozycję są bardzo potrzebne nauczycielom. Pomagają znaleźć klucz do zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieży.
Przy wyborze lektury kierujemy się kilkoma kryteriami. Książka musi być przede wszystkim dostosowana do wieku dziecka i zgodna z jego zainteresowaniami. Warto podkreślić, że młody czytelnik ma wobec literatury ustalony i dość sztywny kanon żądań. Chciałby, aby jego oczekiwania zostały spełnione .”
„ Jeśli chcemy dać dziecku słowa wielkiej literatury, nie możemy zamykać go w specjalizowanych gatunkach przeznaczonych tylko dla dzieci .” Krytycy i pedagodzy są zdania, że należy dawać dziecku po prostu dobra literaturę. Mottem przy jej wyborze powinny być słowa Ireny Słońskiej: „ Nie wystarczy dawanie dziecku odpowiedniej lektury. Trzeba orientować się w tym jak ono ja rozumie, jak przeżywa i jak urabiać grunt, aby mogła być właściwie przyjęta i zrozumiana .”
Wprowadzając młodego czytelnika w krąg literatury pięknej, musimy wziąć pod uwagę to, że jest to proces długotrwały i wymagający stosowania odpowiednich metod nauczania. Należy stworzyć odpowiedni pomost do przekroczenia taj granicy. W tym tkwi cała sztuka pedagogiczna. A jeżeli jest taka potrzeba, wielką literaturę można dzieciom przekazać jak bajkę.
Klasę czwartą skłonna jestem uznać za klasę przełomową, gdyż oddziela ona dwa światy. Uczeń niepostrzeżenie przechodzi w szerszy krąg wielkiej literatury. Właśnie od tego momentu „ zaczyna się wędrówka po świecie słowa artystycznego .” Ten świat to magia poezji i prozy.
Według Wincentego Okonia zainteresowania pełnia ważną rolą w rozwoju każdego człowieka. Ich brak powoduje, że życie każdego z nas jest jałowym, sprowadza je niemal do rozmiarów produkcyjno – konsumpcyjnych. W pedagogice i psychologii istnieje różnorodność definicji zainteresowań.
„ O rozwijanie zainteresowań czytelniczych wśród dzieci i młodzieży troszczy się szkoła, gdyż dostrzega w dziełach narzędzie wychowania moralnego, społecznego i estetycznego, widzi w nich szansę kształcenia wyobrażeń zapewniających więź między pokoleniami i ciągłość kultury, tzn. kształcenia kultury literackiej i rozwijania motywacji do trwałego kontaktu z literaturą .” Kształcenie literackie w szkole podstawowej opiera się na bogatym i różnorodnym materiale lekturowym. Na listach lektur możemy odnaleźć utwory adresowane do młodego czytelnika i uwzględniające jego zainteresowania czytelnicze, zdolności percepcyjne oraz takie, które tworzą kontakt z literaturą klasyczną. Czym właściwie jest klasyka, dzieła klasyczne ? Tym mianem określa się określa się „ dzieła literatury pochodzące z różnych okresów historycznych , które uznawane są za doskonałe .”
Utworom z kręgu klasyki zawartym w programie szkoły podstawowej przypisano ważne zadania. Ich obecność zapewnia młodym czytelnikom „Pełny kontakt z całym dziedzictwem tradycji narodowej i z całym dorobkiem kultury .” Znawcy tematu podkreślają, że „ wielkie nazwiska twórców kultury, tytuły najważniejszych dzieł zakodowane w świadomości ucznia umożliwiają już w najmłodszych latach orientację w kulturze i historii .”
W związku z tym wskazana jest obecność utworów Adama Mickiewicza, Henryka Sienkiewicza, Ignacego Krasickiego w Kanonie lektur szkolnych.
„ Najistotniejsze będzie zatem pytanie dotyczące nie treści nauczania, co przekazać z bogatego dorobku naszej klasyki – ale jak przekazać, aby poznawanie świata wielkiej literatury było istotnie odkryciem i ciekawą niespodzianką. W polu widzenia stają się więc metody .”
Przygotowanie do odbioru dzieła klasycznego, stosowanie odpowiednich metod stanowi podstawę w kształceniu literackim. Choć zdaniem Anny Kamieńskiej „ Dzieci nasze powinny karmić się w dzieciństwie wielką poezją, słuchać nie tylko wierszy pisanych dla dzieci, ale wierszy Kochanowskiego, Mickiewicza, Lenartowicza, Syrokomli, Konopnickiej. Dawniej matki śpiewały pieśni, czytały wiersze, poematy romantyków, nie troszcząc się zanadto o to, czy będą w pełni zrozumiane .” Nasi pradziadowie polecali swoim dzieciom wielkie dzieła Daniela Defoe, Johana Wolfanga Goethego, Henryka Sienkiewicza czy Bolesława Prusa „ ku pouczeniu i rozrywce .”
Jednak w dzisiejszych czasach zagadnienie odbioru dzieła literackiego w świetle edukacji w szkole podstawowej wymaga głębszego zastanowienia.
„ Kształcąc umiejętności odbioru utworu poetyckiego nie adresowanego do dzieci, często odległych od ich oczekiwań czytelniczych, musimy pokonać liczne bariery hamujące dostęp dzieci do zawartości tych utworów, a przede wszystkim rozszerzyć kontekst interpretacyjny, uczyć odczytywania symboliki kulturowej i aluzji literackich . ” Uczniowie sami dokonują podziału na łatwe i trudne. „ Młodzież potępia literaturę nudną. Niezrozumienie utworu powoduje, jest on automatycznie zaliczany do nudnych i odrzucany .”
Nie możemy mówić, że skoro utwór jest trudny w odbiorze, to winę ponosi za to autor. Może w zawiłości dzieła należy szukać ukrytych wartości.
„ Czasem trudne i nudne jest równoznaczne z pojęciem nużące. Młodzi oświadczają, ze chętnie czytaliby taki książki, których autorzy, oszczędnie operują słowem, umieliby pokazać czytelnikowi swoje myśli w sposób dostępny i prosty, wyjaśnić zawiłe problemy. Chcieliby, ażeby książki pisane były w sposób zrozumiały dla wszystkich .”
Czy należy zatem usunąć ze spisu lektur szkolnych te utwory, które są zbyt trudne w odbiorze dla młodego czytelnika ? Każdy uczeń chciałby czytać książki „ na poczekaniu, bez wysiłku i powtórnego wracania do tekstu .” Młody czytelnik niechętnie sięga po książkę, w której się nic nie dzieje, w której dominują smętne opisy. „ Ideałem lektury jest pozycja, którą czyta się lekko, płynnie .”
Właściwy dobór lektury do zainteresowań młodego czytelnika jest podstawowym fundamentem w kształceniu literackim. „ brak zainteresowania zmusza ucznia do tego, że musi przeczytać lekturę tak, jak odrabiało się pańszczyznę .”Aby tego uniknąc należy odpowiednio pokierowac kształceniem literackim.
Powyższe hasła „ wskazują na konieczność kształcenia pożądanych sprawności analizy utworu .” Bożena Chrząstowska uważa również, że „ Sens dydaktyczny analizowanego utworu tkwi w jego atrakcyjności, w poruszeniu jakie wywoła u odbiorcy .”
Zdaniem Marii Nagajowej w odbiorze literatury klasycznej zalecane jest tzw. czytanie utworu z odpowiednim nastawieniem.„ Przecież nie możemy pozwolić, aby dzieci przebiegały przez dzieło, by wszystko czytały bez różnicy .”
Kontakt z literaturą klasyczną będzie wtedy pozytywny, gdy zostanie odpowiednio pokierowany Obcowanie z wielkim dziełem klasyki ma wiązać się przyjemnością, a nie czynnością z nakazu nauczyciela. Pozytywne nastawienie do lektury przynosi radość płynącą z osobistego rozumienia i odczuwania, prowadzących do własnej interpretacji treści utworu.
Podstawową i najważniejszą funkcją lektury w szkole jest przygotowanie czytelnika do dalszego obcowania z dziełami literackimi i kształtowanie związanych z tym jego potrzeb. Książka ma dawać zadowolenie, ma dostarczyć emocji i odpowiedzi na nurtujące problemy.
„ Dobre nawyki wykształcone u podstaw kształcenia zaowocują później i umożliwią pełne oddziaływanie wartości humanistycznych arcydzieł narodowych .”
Pozostaje tylko kwestia doboru odpowiednich lektur. Szukając książki dla młodego czytelnika należy pamiętać o stwierdzeniu Ewarysta Estkowskiego: „ Poznasz dobrą książkę dla młodzieży po tym, jeżeli ją dziecko z przyjemnością przeczyta , a starszy nią nie pogardzi .”
Obecność utworów z kręgu klasyki nie podlega jakiekolwiek dyskusji. Dość jasno tłumaczy to B. Chrząstowska : „ Musimy młodzież nasycić pięknymi i czystymi ideami naszych przodków, by nie zgubiła się w chaosie współczesnych wydarzeń .”


Ewa Żmijewska

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie