Celem uroczystości jest zapoznanie społeczności lokalnej z historią i powstawaniem kolęd i pastorałek polskich począwszy od czasów najwcześniejszych ,czyli tradycji średniowiecznej, po przez kolejne wieki, aż do współczesności.
Ukazanie zmian na przestrzeni wieków tj. powstawanie odmiennych nurtów pieśni kolędniczych np. od wzniosłych o charakterze bardzo poważnym, dostojnym wzorowanych na średniowiecznym chorale ,po przez bardziej swobodne, nie krępowane powagą kościoła(XVI w.) do zróżnicowanego repertuaru XVIII-wiecznego ,aż po wiek XIX ,kiedy to możemy usłyszeć rytm mazurka ,krakowiaka ,dumki i ciekawe o popularnym charakterze ,a nawet rozrywkowym powstałe w XX w. pastorałki Celem programu jest również zachowanie chronologii w czasie przedstawienia informacji historycznych gdzie i kiedy powstała kolęda ,kto jest jej autorem. Chór umieszczono na tle pięknej dekoracji; gwieździstego nieba, migających światełek, tradycyjnej choinki i żłobka zrobionego na bazie konstrukcji drewnianej wyłożonej sianem ,przy którym siedzą postacie : Maryja i Józef
PRZEBIEG UROCZYSTOŚCI
1. Powitanie zaproszonych gości (władze gminy, radni, przedstawiciele zakładów pracy, policji ,kościoła, nauczyciele emeryci, nauczyciele, rodzice, uczniowie, młodzież z innych szkół i mieszkańcy Wodzisławia. 2. Wprowadzenie dzieci przez nauczycielkę ucharakteryzowanych na postacie Marii i Józefa- dzieci zajmują miejsce przy żłobku (środek sceny) 3. Zabranie głosu przez nauczyciela przygotowującego program- nawiązanie do charakteru i nastroju uroczystości:
„Czas spokoju, czas radości, czas nadziei i miłości..... Czas „dziwny”, inny niż pozostałe dni w roku- czas Świąt Bożego Narodzenia. Za oknami biało ,cicho ,niebo rozświetlone gwiazdami, a tu u nas błyszczą kolorowe światełka ,stoi symboliczna choinka ,żłobek i płonie lampka z BETLEJEMSKIM OGNIEM, który ma nam przynieść ciepło i rozgrzać nasze serca. Zbliża się „Cicha noc, święta noc” ,a wokół rozbrzmiewają kolędy.”
4. Cztery uczennice rozpoczynają wieczór kolęd następującymi tekstami: Tekst nr 1. Prawie wszyscy o tym wiedzą że polskie kolędy są najpiękniejsze pod względem treści i melodii. Nadto w porównaniu z innymi narodami tych kolęd mamy najwięcej.
Tekst nr 2. Kolędy stanowią cenny skarb w naszym dziedzictwie kulturowym. W okresie Bożego Narodzenia ,a szczególnie w wieczór wigilijny radują serca Polaków ,pogłębiają więź rodzinną i narodową. Tekst nr 3. Gdy wielu naszych przodków z powodów politycznych, lub biedy musiało opuścić rodzinny kraj ,zabierali ze sobą pieśń kolędową. Podnosiła ich ona na duchu, żywiła nadzieję. Tak było na rozległych równinach Sybiru i w każdym zakątku świata.
Tekst nr 4. By tak nadal było, mamy obowiązek dbać o ten skarb narodowy, by go nie zgubić. Musimy śpiewać kolędy w naszych mieszkaniach, wspólnie w rodzinach i na różnych spotkaniach. Nie możemy zadowalać się słuchaniem tylko kolęd, nadawanych przez telewizję lub w radio.
5. Na scenę wchodzi pięćdziesięcioosobowy chór w rytm pastorałki „Cicha noc nad Palestyną” 6. Dwie uczennice zapoznają publiczność-skąd się wzięły kolędy Tradycje kolędnicze, jako obyczaj ludowy, wywodzą się z obchodów rzymskich kalend styczniowych związanych ze świętami ku czci odradzającego się słońca i wydłużania się dnia . Kolęda –pieśń związana ze Świętami Bożego Narodzenia pojawiła się w Polsce w początkach XVIIIw. wraz z przybyciem na te tereny zakonu OO Franciszkanów
7. „Anioł pasterzom mówił”- to najstarsza polska kolęda, powstała w okresie średniowiecza. Siedem jej strof przekazuje rękopis kórnicki z 1555r..Melodię zamieszcza „Śpiewnik kościelny” ks. Michała Mioduszewskiego, i tę wersję do dziś śpiewaną –podajemy. 8. Odśpiewanie kolędy „Anioł pasterzom mówił”. 9. Uczeń przedstawia tekst na temat kolędy „Bóg się rodzi” „Autorem słów jest Franciszek Karpiński. Kolęda powstała w okresie polskiego oświecenie (XVIII w.).Umieszczona została ona w zbiorze „Pieśni nabożne” w 1792 r. 10. Kolęda „Bóg się rodzi”- śpiewa chór 11. Kolęda „Gdy się Chrystus rodzi”- śpiewa chór 12. Uczennica zapoznaje z historią kolędy „Gdy się Chrystus rodzi” To symboliczny dialog aniołów ,pouczających pasterzy: Idźcie do Betlejem, gdzie Dziecię zrodzone. Kolędę notuje ks. Michał Mioduszeski w zbiorze „Pastorałki i kolędy z melodyjami czyli piosenki wesołe ludu w czasie Świąt Bożego Narodzenia” 13. Wysłuchanie kolęd: „Pójdźmy wszyscy do stajęki”- solista , „Lulajże Jezuniu”- chór
14. Uczennica przedstawia wiadomości o kolędzie „Cicha noc Najsłynniejsza kolęda świata jest dziełem austryiackiego nauczyciela i organisty. Oryginał miał sześć zwrotek. Dziś śpiewa się tylko trzy. Po raz pierwszy wykonano ją na koncercie w Lipsku w 1832r. jako autentyczną pieśń tyrolską. Nie wiadomo kiedy przeniknęła do Polski. Dziś śpiewa się ją w stu językach świata. 15. Śpiewanie kolęd: „Cicha noc”- trzech solistów, każdy po jednej zwrotce, „Patrzcie bracia”- chór 16. Uczennica informuje o tradycjach śpiewania kolęd i pastorałek w czasach współczesnych. W prastarej polskiej tradycji leży śpiewanie kolęd i pastorałek po uroczystej kolacji wigilijnej. Rokrocznie o północy odprawiana jest pasterka. Msza ta ma niezwykły urok, który tworzą właśnie melodie starych polskich kolęd. Współczesność przyniosła bardzo dużą ilość kompozycji. Każdy prawie kompozytor muzyki kościelnej chóralnej tworzy nowe kolędy i pastorałki. Forma muzyczna kolęd jest bardzo różnorodna :jedne są uroczystymi hymnami czy też chorałami, inne marszami lub tanecznymi polonezami ,często mają rytmy mazurka lub krakowiaka. 17. Odśpiewanie pastorałek: „Mizerna cicha”- trzech solistów ,każdy po jednej zwrotce ,refren- chór. „Gdyby nie gwiazda z Betlejem”- chór, „W grudniowe noce”- chór , „Kolęda nadziei”- czterech solistów. 18. Wysłuchanie wiersza Ernesta Brylla pt. „Ktoś pukał” w wykonaniu dwóch uczennic. 19. Przedstawiciele drużyny harcerskiej i samorządu uczniowskiego przenoszą na środek sceny lampkę z Ogniem Betlejemskim. Przewodnicząca samorządu uczniowskiego przekazuje informację na temat Betlejemskiego Światła Pokoju.
Przekazywanie Betlejemskiego Światła Pokoju- rozpoczęte przed jedenastoma laty tuż przed Bożym Narodzeniem –stało się już piękną harcerską tradycją. Ogień przywieziony przez skautów austriackich z Betlejem- miejsca narodzin Jezusa Chrystusa- polscy harcerze otrzymują go od skautów słowackich na przejściu granicznym na Łysej Polanie. Niesiony harcerskimi dłońmi płomyk trafi wszędzie tam ,gdzie ludzie czekają na symbol ciepła, pokoju i nadziei: do rodzin ,szkół ,kościołów ,urzędów ,szpitali i domów opieki społecznej. Dziś jest wśród nas. Harcerze i przedstawiciele samorządu uczniowskiego naszej szkoły przywieźli światełko z Katedry Kieleckiej. Otrzymaliśmy go z rąk ks. biskupa. Pieczołowicie podtrzymywaliśmy Betlejemskie Światełko Pokoju, by dziś otrzymali go wszyscy tutaj zebrani. 20. Na tle pastorałki „Przekażcie sobie znak pokoju” dzieci wraz z nauczycielami rozdają Światło Pokoju.
Scenariusz opracowany przy wykorzystaniu wiadomości z pozycji A. Skoczek, „Bóg się rodzi”. Wydawnictwo Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza Bochnia 1999
Opracowały mgr Małgorzata Pyrek i mgr Magdalena Sękiewicz |