Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Charakterystyka wybranych wad wymowy

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 18817 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

     "O wadach wymowy mówimy wtedy, gdy odbiega ona od normy fonetycznej przyjętej ogólnie w danym języku. Wady te obejmują odchylenia od normy począwszy od niewielkich nieprawidłowości w wymowie poszczególnych głosek , aż po ciężkie wady, które utrudniają kontakt z otoczeniem i powodują złe przystosowanie jednostki do życia społecznego".
     Do wad wymowy nie zaliczamy cech wymowy dziecięcej, wynikającej z nieukończonego rozwoju mowy. Wymowę poszczególnych głosek dziecko przyswaja sobie stopniowo i zanim opanuje wszystkie głoski przechodzi okres, w którym opuszcza niektóre z nich, zastępując je łatwiejszymi.
     Wadliwą wymowę rozpoznajemy wówczas, gdy mowę dziecka (czynność mówienia lub/i rozumienia) wykształca się później niż u rówieśników. Do najczęściej występujących wad wymowy wymagających interwencji logopedy zaliczamy te o charakterze zniekształcenia głosek oraz wszelkie deformacje lub zastępowanie głosek trudniejszych do wymówienia głoskami łatwiejszymi. Wszelkie zaniedbane wady wymowy u dziecka mają konsekwencje w jego komunikacji, oraz bywają przyczyną niepowodzeń szkolnych w postaci trudności w czytaniu, pisaniu i opanowywaniu materiału programowego.
     W literaturze spotykamy wiele propozycji klasyfikacji zaburzeń artykulacji określanych mianem dyslalii. Wielość podziałów dyslalii spowodowana jest różnymi kryteriami branymi pod uwagę przy określaniu jej rodzaju. W podziałach dyslalii uwzględnia się następujące kryteria :

  1. Ze względu na liczbę nieprawidłowo realizowanych cech dystynktywnych głoski wyróżnia się dyslalię prostą i złożoną.
    • Dyslalia prosta to rodzaj dyslalii polegającej na nieprawidłowej realizacji jednej cechy dystynktywnej fonemu.
    • Dyslalia złożona polega na nieprawidłowej realizacji kilku cech dystynktywnych.
  2. Ze względu na liczbę głosek nieprawidłowo artykułowanych dyslalię dzieli się na: jednoraką, częściową, wieloraką i całkowitą.
    • Dyslalia jednoraka polega na nieprawidłowej artykulacji jednej głoski.
    • Dyslalia częściowa polega na wadliwej artykulacji kilku głosek.
    • Dyslalia wieloraka charakteryzuje się wadliwą artykulacją wielu głosek.
    • Dyslalia całkowita polega na wadliwej artykulacji samogłosek i spółgłosek kilku stref artykulacyjnych.
  3. Ze względu na nazwę głoski (głosek) nieprawidłowo artykułowanej dyslalie dzieli się na: sygmatyzm, rotacyzm, kappacyzm, gammacyzm, kiganie, giganie, lambdacyzm, betacyzm, wymowę bezdźwięczną, rynolalię, palatolalię.
    • Sygmatyzm (łac. sigmatismus) – polega na nieprawidłowej artykulacji spółgłosek dentalizowanych: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź. Seplenienie jest najczęściej spotykanym zaburzeniem artykulacji u dzieci. Wyróżnia się następujące rodzaje sygmatyzmu:
    • Mogisygmatyzm (łac. mogisigmatismus) to rodzaj sygmatyzmu charakteryzujący się opuszczaniem dźwięku lub dźwięków.
    • Parasygmatyzm (łac. parasigmatismus) to rodzaj sygmatyzmu polegający na zastępowaniu jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi prawidłowo. Najczęściej spotyka się:
      • Zastępowanie szeregu szumiącego (głoski sz, ż, cz, dż) szeregiem syczącym (głoski s, z, c, dz).
      • Zastępowanie szeregów syczącego (głoski s, z, c, dz) i szumiącego (głoski sz, ż, cz, dż) szeregiem ciszącym (głoski ś, ź, ć, dź).
      • Zastępowanie spółgłosek dentalizowanych dźwięcznych bezdźwięcznymi.
      • Pewne głoski dentalizowane mogą być mylone z innymi, zazwyczaj tymi, przez które były zastępowane wcześniej.
    • Sygmatyzm właściwy polega na deformacji spółgłosek dentalizowanych (s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź). Wyróżnia się tu następujące rodzaje deformacji:
      • Sygmatyzm przyzębowy (łac. sigmatismus addentalis) charakteryzuje się nieprawidłową artykulacją głosek dentalizowanych wskutek płaskiego ułożenia przodu języka, który zbyt mocno przylega do wewnętrznej strony siekaczy. Podczas artykulacji nie tworzy się rowek, a powietrze wychodzi szerokim strumieniem. Brzmienie głosek jest przytępione.
      • Sygmatyzm wargowy (łac. sigmatismus labialis) powstaje w wyniku tworzenia się szczeliny między wargami, przy biernym położeniu języka podczas artykulacji głosek dentalizownuch.
      • Sygmatyzm wargowo-zębowy (łac. sigmatismus labio-dentalis polega na tworzeniu się bardzo wąskiej szczeliny między dolną wargą, a górnymi siekaczami (układ podobny jak przy wymowie głoski f). Język jest bierny nie bierze udziału w artykulacji.
      • Sygmatyzm międzyzębowy (łac. sigmatismus interdentalis) charakteryzuje się tym, że przy artykulacji spółgłosek trzech szeregów (wszystkich, dwóch lub jednego) czubek języka wsuwa się między zęby w linii środkowej lub bocznej. Szczęka dolna jest opuszczona co powoduje brak zwarcia zębów. Brzmienie głosek jest tępe.
      • Sygmatyzm boczny (łac. sigmatismus lateralis) artykulacja polega na niesymetrycznym ułożeniu całego języka. Szczelina nie tworzy się wzdłuż linii środkowej języka, lecz z boku. Układ warg jest nieprawidłowy, rozchylają się one w miejscu przechodzenia powietrza (z prawej, lewej bądź obu stron naraz).
    • Rotacyzm (łac. rhotacismus) to drugi po sygmatyzmie często występujący rodzaj dyslalii, polegający na zaburzonej artykulacji głoski r. Bezpośrednią przyczyną rerania jest niedostateczna sprawność ruchowa języka. Wyróżnia się następujące rodzaje rotacyzmu:
    • Mogirotacyzm to rodzaj rotacyzmu charakteryzujący się opuszczaniem głoski r, jako jednego ze składników wyrazu.
    • Pararotacyzm polega na zastępowaniu głoski r innymi głoskami wymawianymi prawidłowo, (najczęściej l, rzadziej j). Pararotacyzm znacznie utrudnia porozumiewanie się, ponieważ powoduje powstawanie wielu homonimów (rak – lak, bór – bój)
    • Rotacyzm właściwy to rodzaj rotacyzmu polegający na tworzeniu zamiast głoski r dźwięku nie występującego w systemie fonetycznym języka polskiego.
      • r języczkowe – artykulacja polega na wibracji języczka przy uniesionym podniebieniu miękkim, język pozostaje bierny,
      • r policzkowe, boczne – drga jeden policzek pod wpływem strumienia powietrza skierowanego w bok,
      • r wargowe – drgają obie wargi lub warga górna,
      • r międzyzębowe – przy artykulacji czubek języka jest wsunięty między zęby),
      • r podniebienne – następuje zbliżenie podniebienia miękkiego do tylnej części języka,
      • r gardłowe – nasada języka zbliża się do tylnej ściany gardła,
      • r bywa także zastępowane przez zredukowany dźwięk samogłoskowy pośredni między y-e.
      Przyczynami rotacyzmu mogą być: § Nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych. § Niska sprawność języka. § Naśladowanie nieprawidłowych wzorców. § Zaburzenia słuchu fonemowego.
    • Kappacyzm (łac. kappacismus) to rodzaj dyslalii polegający na nieprawidłowej artykulacji głoski k. Wyróżnia się następujące rodzaje kappacyzmu:
    • Mogikappacyzm (łac. mogikappacismus) charakteryzuje się opuszczaniem głoski k. Najczęściej głoska ta opuszczana jest w nagłosie wyrazów.
    • Parakappacyzm (łac. parakappacismus) polega na zamianie głoski k na inne, najczęściej na t lub g.
    • Kappacyzm właściwy polega na przemieszczeniu miejsca artykulacji, najczęściej do krtani (zwarcie krtaniowe).
    • Gammacyzm (łac. gammacismus) to rodzaj dyslalii polegający na nieprawidłowej artykulacji głoski g. Wyróżnia się następujące rodzaje gammacyzmu:
    • Mogigammacyzm (łac. mogigammacismus) charakteryzuje się opuszczaniem głoski g. Mogigammacyzm najczęściej występuje w nagłosie wyrazów.
    • Paragammacyzm (łac. paragammacismus) to rodzaj gammacyzmu, który charakteryzuje się zastępowaniem głoski g przez inną głoskę. Najczęstsze substytucje to zamiana g przez d lub k.
    • Gammacyzm właściwy, podobnie jak kappacyzm właściwy występuje niezwykle rzadko i polega na zwarciu wytwarzanym w krtani.
    • Kiganie to rzadko występujaca postać dyslalii polegająca na zaburzonej artykulacji głoski k’.
    • Giganie to postać dyslalii polegająca na zaburzonej artykulacji głoski g’.
    • Lambdacyzm (łac. lambdacismus) jest rodzajem dyslalii polegającym na nieprawidłowej artykulacji głoski l. Można wyróżnić następujące rodzaje lambdacyzmu:
    • Mogilambdacyzm (łac. mogilambdacismus) to opuszczanie głoski l w wyrazie.
    • Paralambdacyzm (łac. paralambdacismus) polega na zastępowaniu l przez inną głoskę. Głoska l zastępowana jest przez: j, w, ł, dźwięk podobny do y oraz najczęściej przez li.
    • Lambdacyzm właściwy polega na deformowaniu głoski l. Najczęściej l wymawiane jest miedzyzębowo, gdzie przy artykulacji czubek języka wsunięty jest między zęby.
    • Wymowa bezdźwięczna stanowi rodzaj dyslalii polegający na braku realizacji spółgłosek dźwięcznych i zastępowaniu ich odpowiednikami bezdźwięcznymi lub realizowaniu głosek dźwięcznych jako głoski półdźwięczne. Wymowa bezdźwięczna dotyczy trzynastu głosek polskich , występujących w opozycji dźwięczna : bezdźwięczna: : b - p, bi - pi, d - t, g - k, gi - ki, dz - c, dż - cz, dź - ć, w - f, wi - fi, z - s, ż - sz, ź - ś. Ubezdźwięcznianiu nie ulegają samogłoski i spółgłoski dźwięczne, które nie mają odpowiedników w głoskach bezdźwięcznych, czyli półotwarte. Wymowie bezdźwięcznej zwykle towarzyszy obniżenie tonusu mięśni warg i policzków, które są wiotkie oraz cichy, monotonny i bezbarwny głos. Wyróżniamy tutaj:
    • Wymowę bezdźwięczną całkowitą, w której zaburzeniu ulegają wszystkie głoski dźwięczne mające odpowiedniki w głoskach bezdźwięcznych.
    • Wymowę bezdźwięczną częściową, gdzie zaburzeniu ulega tylko część spółgłosek dźwięcznych.
      Przyczyny mowy bezdźwięcznej to:
      • Zaburzenia słuchu fonemowego.
      • Upośledzenie słuchu, niedosłuch lub głuchota.
      • Brak koordynacji miedzy pracą wiązadeł głosowych, a pracą narządów jamy ustnej.
      • Zaburzenia kinestezji artykulacyjnej.
      • Uszkodzenie centralnego systemu nerwowego.
    • Rynolalia to zaburzenie artykulacji (łac. rhinolalia) oraz zaburzenia barwy głosu (łac. rhinophonia). Wyróżnia się trzy postacie nosowania:
    • Rynolalia otwarta (łac. rhinolalia aperta) charakteryzuje się tym, że artykulacji głosek ustnych towarzyszy nadmierny rezonans nosowy. Podczas artykulacji głosek ustnych nie dochodzi do zamknięcia przejścia między jamą ustną a nosogardzielą i jamami nosowymi. Powoduje to nadmierny rezonans nosowy, który zniekształca barwę przede wszystkim samogłosek i tych spółgłosek, które wymagają ścisłego zamknięcia przejścia do jam nosowych np. spółgłosek szczelinowych.
    • Rynolalia zamknięta (łac. rhinolalia clausa) to postać rynolalii charakteryzująca się zmniejszeniem rezonansu nosowego podczas artykulacji głosek nosowych.
    • Rynolalia mieszana (łac. rhinolalia mixta) polega na braku lub osłabieniu rezonansu nosowego z jednoczesną nazalizacją głosek ustnych.
           Nieprawidłowy rezonans nosowy może mieć charakter organiczny lub funkcjonalny. Może zostać wywołany czynnikami wrodzonymi lub nabytymi.
    • Palatolalia – (łac. palatolalia) mowa podniebienna - to sprzężone zaburzenia artykulacyjne, polegające na nieprawidłowej artykulacji głosek (najczęściej dyslalia wieloraka, złożona), której towarzyszy poszum nosowy (rynolalia).
      Do najczęstszych przyczyn dyslalii zalicza się:
      • zmiany anatomiczne aparatu artykulacyjnego.
      • nieprawidłowe funkcjonowanie narządów artykulacyjnych.
      • nieprawidłowa budowa i funkcjonowanie narządu słuchu.
      • nieprawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego.
      • czynniki społeczne.
      • czynniki psychiczne.
    Agnieszka Szymkowicz
    SP 9 Słupsk

    Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie