W przedszkolu wychowanie plastyczne pełni szczególną rolę. Za pośrednictwem twórczej ekspresji plastycznej i percepcji otaczającego świata dziecko gromadzi doświadczenia zarówno poznawcze jak i twórcze.
W procesie tworzenia dziecko doznaje silnych przeżyć, które nie tylko wynikają z samego działania lecz także z możliwości wyrażenia środkami plastycznymi własnych uczuć i myśli.
Przez wychowanie plastyczne rozumiemy czynność pedagogiczną podjętą przez wychowawców w celu:
- uwrażliwiania dzieci na piękno natury i dzieł sztuk plastycznych,
- wzbogacenie przeżyć estetycznych w kontakcie z naturą i wytworami człowieka a zwłaszcza z dziełami sztuk plastycznych,
- rozwijania wyobraźni i aktywności twórczej w dziedzinie plastyki,
- kształtowania umiejętności posługiwania się środkami plastyki,
- dostarczanie dzieciom wiadomości o sztuce.
U dzieci w wieku przedszkolnym ekspresja, pojęta jako indywidualna wypowiedź, wyraża się zarówno w zabawach, jak i w procesie twórczości plastycznej.
Uzewnętrznia podświadome warstwy psychiki dziecka powodują tym samym wyzwalanie się utrwalanych zahamowań i napięć.
Wytwory plastyczne dzieci są mechanizmem obronnym prowadzącym do ujawniania konfliktów i lęków, z których dziecko nie zdaje sobie sprawy i poprzez ten proces następuje wydobywanie i rozładowanie napięć psychicznych.
Prace plastyczne dzieci pozwalają na ujawnienie odrębności każdej jednostki. Udana praca plastyczna może pomóc w przezwyciężeniu niepowodzeń w innej dziedzinie działalności, a więc staje się przez to źródłem nowych sił.
Działalność plastyczna dzieci wiąże się ściśle z wychowaniem moralnym. Wykonywane przez dzieci prace plastyczne, rozmowy z nauczycielką na ich temat uczą je wnikliwej obserwacji otoczenia, która często wiąże się również a jego oceną. Problemy zawarte w dziełach sztuki oddziaływują na uczucia i wyobraźnię dzieci, uwrażliwiają na piękno i dobro w otaczającym świecie.
Podstawowymi zadaniami działalności plastycznej dzieci w przedszkolu są:
1. Rozwijanie swobody w posługiwaniu się linią i plamą, kształtem i barwą na płaszczyźnie i w przestrzeni- w różnych technikach plastycznych.
2. Uwrażliwianie dziecka na zjawiska otaczającej rzeczywistości - na światło, barwę, linię, fakturę, ruch i przestrzeń, zapoczątkowanie pierwszych kontaktów z pięknem przyrody i sztuki.
Te zadania, systematycznie rozwiązywane w warunkach przedszkolnych, spełniają wielorakie funkcje np.
- kształtowanie postawy i inwencji twórczej dziecka,
- rozwijanie różnych form myślenia i postrzegania,
- pobudzanie i pogłębianie uczuć i doznań,
- rozwijanie zdolności emocjonalnego przeżywania wartości estetycznych,
- kształtowanie harmonijnie rozwiniętej osobowości,
- przestrzeganie zasad i norm współżycia w grupie,
- kształtowanie indywidualnych zainteresowań,
- wdrażanie do codziennego stosowania zasad estetyki w swym otoczeniu.
Do wyżej przedstawionych już zadań działalności plastycznej i funkcji jakie spełnia, należałoby dodać funkcję terapeutyczną.
Działalność plastyczna usuwa zahamowania i poczuci niepewności, uczy wiary we własne siły, we własne możliwości twórcze.
Warunkiem koniecznym dla rozwoju twórczości plastycznej jest odpowiedni "styl pedagogiczny", od którego zależy czy dziecko będzie chciało podejmować działalność plastyczną, czy też całkowicie utraci upodobanie do niej.
Konieczna jest otwarta postawa wobec dzieci. Każde oddziaływanie motywujące winno pobudzać wrażliwość, zachęcać do tworzenia i posługiwania się różnymi materiałami. Należy uwzględnić indywidualne potrzeby dzieci, dawać im możliwość korzystania z różnych technik plastycznych.
Dzieci powinny mieć czas na swobodne odkrywanie i eksperymentowanie. Nauczyciel nie powinien narzucać dzieciom swojego sposobu malowania, tonacji kolorystycznej, proporcji przedstawionych postaci czy przedmiotów. Sugerowanie przez dorosłych sposobu przedstawiania świata spowodować może niechęć dziecka do twórczości plastycznej, skłonność do kopiowania i niesamodzielność pracy. Rola nauczyciela powinna sprowadzać się do zachęcania dziecka do wypowiadania się w swój własny sposób i do rozwijania odkrywczości. Każdej działalności dziecka powinna sprzyjać twórcza atmosfera.
Przeżycia występujące w procesie tworzenia mogą stać się motywacją do dalszych wysiłków, do powtórzenia osiągniętego sukcesu lub do doskonalenia czynności po to aby ten sukces osiągnąć. Dziecko tworząc odwołuje się do swoich spostrzeżeń, wyraża swoje sądy- uczy się niezależności myślenia. Postawa twórcza, którą przyjmuje dziecko w czasie zajęć plastycznych, zaowocuje na pewno w przyszłości.
Bożena Seroka
Agnieszka Zięba
Sylwia Zaręba
Przedszkole Integracyjne Nr 4 w Wyszkowie |
