Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Jak rozpoznać dziecko zdolne i jak z nim pracować

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2637 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

"Dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości oraz dużym talentem społecznym. Trzeba stworzyć mu możliwości maksymalnego rozwoju"

David Lewis "Jak wychowywać dziecko zdolne"

Reforma systemu oświaty, przeprowadzana w ostatnich latach w szkolnictwie polskim stwarza sprzyjającą atmosferę dla kształcenia jednostek uzdolnionych pozwalając na bardziej elastyczne podejście do procesu edukacji. W ostatnich latach w oświacie polskiej można zauważyć tendencje do wspierania inicjatyw kształcenia uczniów szczególnie zdolnych, co jest zbieżne z tendencjami w polityce oświatowej oraz strategiami edukacyjnymi na świecie.

Przez wiele lat w Polsce praktycznie nie interesowano się szczególnie zdolnymi uczniami, zakładając, że osoby te rozwiną swój talent niezależnie od warunków środowiskowych i stopnia zaspokojenia ich szczególnych potrzeb edukacyjnych. W ostatnich kilkunastu latach dzięki reformie systemu oświatowego oraz ustawie z 7 września 1991 roku uczniowie szczególnie zdolni mogą być kształceni według indywidualnych programów oraz mogą uczestniczyć w zajęciach uniwersyteckich zgodnie z kierunkiem ich zdolności i zainteresowań.

Pojęcie ucznia zdolnego

Na działalność ucznia, a w przyszłości dorosłego człowieka, wpływają zdolności. Zagadnieniu temu poświęcono w psychologii i pedagogice dużo miejsca. Z. Pietrasiński analizując zdolności z punktu widzenia różnic indywidualnych pisał: "Zdolnościami nazywamy takie różnice indywidualne, które sprawiają, że przy jednakowej motywacji i uprzednim przygotowaniu poszczególni ludzie osiągają w porównywalnych warunkach zewnętrznych niejednakowe rezultaty w uczeniu się i w działaniu".

Liczni pedagodzy i psycholodzy łączą zdolności ogólne ucznia z inteligencją.

E. Gondzik charakteryzował ucznia zdolnego w sposób następujący: "Uczeń zdolny (...) wyróżnia się wysokim poziomem sprawności intelektualnej, specjalnymi zdolnościami i łatwością uczenia się, a także możliwościami osiągnięć twórczych, szerokimi zainteresowaniami (...) samodzielnością, twórczą wyobraźnią".

Poznawanie intelektualnych możliwości uczniów należy do trudnych zadań nauczyciela, mimo że dostępna jest dość duża liczba publikacji poświęconych temu zagadnieniu. W toku szeroko pojętej obserwacji uczniów, pod kątem ujawniania ich uzdolnień, nauczyciel musi kierować się następującymi kryteriami:

  • sprawnością uczenia się i działania ucznia
  • wzmożoną aktywnością intelektualną i związaną z nią motywacją
  • niezależnością, wyrażającą się w samodzielnych sądach i poleganiu na sobie: gotowością ucznia do żarliwej obrony własnego stanowiska.

    Pomocne w prawidłowym rozpoznawaniu i wyławianiu uczniów odpowiadających tym kryteriom jest baczne obserwowanie takich cech jak:

  • sprawność językowa (rozumienie szerokiego zakresu słów, łatwe dysponowanie potrzebnymi słowami oraz giętkość i umiejętność dobitnego wyrażania myśli)
  • zdolność skojarzeniowa, umiejętność ogarniania wielu idei i wiązania większej ilości faktów
  • wyjątkowy zasób energii umysłowej i fizycznej, a nawet poczucie humoru.

    Psychologia definiuje zdolność jako możliwość uzyskiwania spodziewanych wyników przy wykonywaniu danych czynności w określonych warunkach zewnętrznych. Pokazuje, jak w miarę upływu lat zdolności różnicują się. Uważa się, że zdolności matematyczne i muzyczne pojawiają się wcześniej niż inne zdolności i właśnie ich rozwój powinien być otoczony specjalną opieką we wczesnych okresach rozwoju, w przeciwnym razie może zostać zahamowany.

    W naukach psychologiczno - pedagogicznych od dawna poszukiwano precyzyjnych sposobów określania poziomu i rodzaju uzdolnień.

    Od początku XX wieku sięga się przede wszystkim do testów inteligencji, a następnie zdolności specjalnych. Uzyskane w nich rezultaty stanowią główną podstawę orzekania o zdolnościach poszczególnych osób. Testy te jednak nie są pełną informacją o poziomie zdolności. W wymiarze zdolności twórczych brak jest specjalnych norm ich orzekania. W tym przypadku punktem odniesienia mogą być rezultaty badań prowadzonych na grupie osób. Wyniki pojedynczej osoby porównuje się z rezultatami grupy.

    Praca z uczniem zdolnym

    Na świecie można odnotować dwie koncepcje kształcenia uczniów zdolnych: w szkołach i klasach integracyjnych lub szkołach i klasach ukierunkowanych tylko na kształcenie uczniów wybitnie zdolnych. Zwolennicy pierwszego rozwiązania wskazują na konieczność harmonijnego rozwoju jednostki w grupie rówieśników, natomiast zwolennicy drugiej koncepcji, podkreślają, że osoby uzdolnione nigdy nie rozwiną swoich potencjalnych możliwości w grupie uczniów o przeciętnych zdolnościach. W praktyce edukacyjnej na świecie wykorzystuje się wiele koncepcji i strategii związanych z kształceniem ucznia zdolnego.

    Wiek szkolny jest okresem bujnego rozkwitu zdolności poznawczych. Warto uwzględnić ten fakt w swoich poczynaniach i zostawić znaczną swobodę dzieciom w wyborze kierunków aktywności. Trzeba dbać o to, aby w swych poszukiwaniach nie porzucały zbyt pochopnie tych dziedzin, w których wykazały się już znacznymi osiągnięciami i możliwościami.

    W naszej pracy poświęcamy zazwyczaj dużo czasu i uwagi uczniowi słabemu, lub takiemu, który stwarza problemy wychowawcze. Mniej uwagi skupiamy na uczniach zdolnych , bo oni radzą sobie z nauką, nie potrzebują naszej pomocy, osiągają dobre wyniki, nie stwarzają kłopotów wychowawczych. Uczeń zdolny, aby móc w pełni rozwijać swoje uzdolnienia potrzebuje naszego wsparcia, właściwego pokierowania jego dalszym procesem kształcenia. Rozwój uzdolnień ucznia zależy od sposobu pracy z nim. Każdy nauczyciel powinien dołożyć więc wszelkich starań, by uczeń zdolny mógł w pełni rozwijać swoje uzdolnienia i osiągnąć jak najlepsze wyniki.

    Wykrywanie uczniów zdolnych nie zawsze jest sprawą łatwą. Niektórzy sami się ujawniają poprzez swą inteligencję, wiedze czy zachowanie, innych musimy dopiero odkryć. Nauczyciel powinien więc prowadzić obserwację uczniów, by móc trafnie ustalić typ ich uzdolnień i potem móc odpowiednio z nimi pracować w celu dalszego rozwoju ich uzdolnień.

    Celem nadrzędnym pracy z uczniem zdolnym jest stworzenie mu wszechstronnych warunków indywidualnego rozwoju twórczego myślenia, zainteresowań i uzdolnień. Nauczyciel powinien zindywidualizować proces nauczania na lekcji (nauczanie wielopoziomowe) oraz na zajęciach pozalekcyjnych. Inne zadania nauczyciela to:

  • kształtowanie u ucznia wiary we własne siły i umiejętności,
  • pobudzanie ucznia do pogłębiania i zdobywania wiedzy na drodze poszukiwań, badań i eksperymentów,
  • uaktywnianie ucznia,
  • obserwacja rozwoju uzdolnień ucznia,
  • stworzenie odpowiednich warunków do pracy indywidualnej,
  • umożliwienie przejawiania inicjatywy,
  • tworzenie odpowiedniej atmosfery, w której uczeń będzie doceniany i szanowany,
  • nawiązanie współpracy z osobami i instytucjami, które mogą pomóc w rozwoju zainteresowań ucznia (psycholog, pedagog szkolny itp.)

    Forma pracy z uczniem zdolnym:

  • umożliwienie udziału w zajęciach pozalekcyjnych,
  • indywidualizacja nauczania,
  • wdrażanie do samodzielności, systematyczności,
  • zadawanie dodatkowych, trudniejszych zadań,
  • pomoc w zdobywaniu materiałów do samodzielnej pracy (książki, kasety video, programy komputerowe, filmy, kasety audio itp.)
  • przygotowanie do konkursów, olimpiad,
  • umożliwienie pracy innymi technikami np. przez internet,
  • włączanie ucznia do programów międzynarodowych w ramach programów edukacyjnych krajów Unii Europejskiej ,
  • danie uczniowi możliwości dzielenia się swoimi osiągnięciami z kolegami np. w gazetce szkolnej czy ściennej,
  • zaangażowanie ucznia zdolnego do pomocy słabszym,
  • organizowanie konkursów przedmiotowych z uwzględnieniem pomysłów uczniów zdolnych,
  • współpraca z rodzicami,
  • zaangażowanie uczniów zdolnych do promocji szkoły.

    Nawet największe uzdolnienia ucznia nie przyniosą sukcesu, jeśli nie będą poparte systematyczną pracą, odpowiednią motywacją, oraz dobrym instruktażem nauczyciela.

    Należy pamiętać, że:
    1. Najważniejszym etapem życia, w którym można wpływać na rozwój dziecka, jest okres od urodzenia do 10 roku życia. Pierwsze lata życia dziecka mają szczególne znaczenie dla rozwoju w okresach późniejszych.
    2. Najkorzystniejszy z punktu widzenia przyszłości dziecka jest rozwój wszechstronny i harmonijny, zakłócenia w jednej dziedzinie mogą bowiem powodować ograniczenia w pozostałych.
    3. W im większym stopniu działanie pobudzające rozwój zdolności angażuje energię, zapał i umysł dziecka, tym intensywniej rozwijają się jego zdolności.
    4. Mimo predyspozycji niektóre zdolności nie ujawniają się i nie rozwijają, jeśli dziecko nie ma odpowiedniej pomocy, zachęt, ukierunkowania, możliwości ćwiczenia i sprawdzania się.
    5. Dzieci wdrożone do twórczego myślenia na początku swojej kariery szkolnej nabierają nawyków samodzielnej, twórczej aktywności w różnych dziedzinach.
    6. Ważny jest stosunek najbliższego otoczenia dziecka do uczenia się do nabywania nowej wiedzy i umiejętności. Jest to postawa zachwytu nad rozwojem dodatnich cech u dziecka, postawa szacunku dla kompetencji intelektualnych i społecznych, zachowania, które są dla dziecka bodźcem do ciągłego rozwoju.
    7. W niesprzyjających warunkach rozwój zdolności może ulec częściowemu lub prawie całkowitemu zahamowaniu.

    Literatura:

  • Bobrzyn I. "Uczniowie zdolni". W-wa PWN 1979
  • Kruszewski K. "Sztuka nauczania - czynności nauczyciela" W-wa WsiP 1987
  • Lewowicki T. "Kształcenie uczniów zdolnych". W-wa WsiP 1986
  • Uczniowie uzdolnieni Sporniak J. Życie Szkoły - 2003, nr 4

    Jolanta Tomczak
    Zespół Szkół w Rogożu

  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie