Początek roku szkolnego jest świetną okazją, aby uzmysłowić rodzicom na zebraniach, że nie tylko nauczyciel jest odpowiedzialny za postępy w nauce ich dzieci, że to od ich nastawienia do nauki zależą sukcesy dzieci.
OPIEKA NAD DZIECKIEM W DOMU A POSTĘPY W NAUCE
Dom to najważniejsze miejsce, w którym kształtuje się nastawienie dziecka do nauki. Tu nabywa pozytywną bądź negatywną do niej postawę , tu otrzymuje bądź nie otrzymuje odpowiednią do niej motywację.
Bardzo często dzieci znajdujące się w normie umysłowej osiągają niższe wyniki w nauce, a to tylko dlatego, że przejawiają zaburzenia w zachowaniu. Dotyczy to przeważnie chłopców, gdyż dziewczynki znacznie lepiej niż chłopcy wykorzystują swoje możliwości umysłowe.
Obserwuję jednak przypadki, gdy dzieci z tejże grupy osiągają w miarę upływu czasu dobre i bardzo dobre wyniki w nauce. Wiąże się to jednak z troskliwą opieką wychowawczą ze strony domu.
Przyczyną niepowodzeń szkolnych są bowiem najczęściej niesprzyjające warunki domowe. Rodzice od swojego dziecka wymagają najczęściej dobrych wyników w nauce i nienagannego zachowania. Jeśli tak nie jest stają się zniecierpliwieni, gdyż upatrują w tym przejaw złej woli i lenistwa, w związku z tym zaostrzają środki wychowawcze, stosując surowe kary, które pogarszają tylko sytuację dziecka – pogłębiają objawy zaburzeń i pogarszają naukę szkolną.
Każde dziecko idące do szkoły chce być dobrym uczniem. Jest zainteresowane nauką i tym, co się w szkole dzieje. Jednak potem obserwuje się pewne zmiany – dziecko nie chce się już uczyć, gdyż widzi, że napotyka na problemy, z którymi samodzielnie nie umie sobie poradzić. Zmniejsza się ich zainteresowanie nauką, są zniecierpliwione, chaotyczne, często dochodzi do tego agresja słowna lub fizyczna do innych dzieci.
Bardzo ważne jest zatem stworzenie dzieciom w domu możliwości osiągania lepszych wyników w nauce. Rodzice muszą sobie zdawać sprawę z tego, że dzieci nie osiągają złych wyników w nauce z powodu lenistwa i złośliwości lecz z powodu braku wytrwałości i niemożności skupienia uwagi. Bowiem okazuje się, że gdy dzieci są odpowiednio zmotywowane do nauki i gdy liczba bodźców rozpraszających je jest ograniczona - potrafią dobrze pracować i zachowywać się prawidłowo.
Opieka rodziców nad nauką szkolną może mieć następujące formy:
- należy dobrze zorganizować wykonywanie pracy domowej – dzieci z rozproszoną uwagą znacznie mniej wynoszą z zajęć, więc nieodrobienie pracy domowej powoduje luki w wiadomościach. Dobrze jest zatem wprowadzić określoną zasadę odnośnie odrabiania prac domowych np. zaraz po przyjściu ze szkoły do domu, lub zaraz po obiedzie, lub o określonej godzinie po południu. Należy uświadomić dziecku, że ta zasada będzie obowiązywała obie strony tzn. jego i rodziców, którzy sprawdzą zadanie! W ten sposób unikniemy nieodrobienia prac domowych, a po określonym czasie wykształcimy u dziecka nawyk jej wykonywania, samodzielność w przystępowaniu do tej czynności i odpowiedzialność za jej wykonanie.
- rodzice muszą ofiarować swym dzieciom stałą pomoc w wyjaśnianiu problemów. Nie wolno jednak wykonywać prac za dziecko. Musimy pozostawić mu możliwość samodzielnego rozwiązania problemu. Wyjaśnić i zmobilizować do poszukiwania rozwiązań przy jednoczesnym żywym zainteresowaniu efektami.
Należy pamiętać, że dziecko, które zwraca się po pomoc do swoich rodziców i za każdym razem lub bardzo często słyszy wymijającą odmowę, coraz rzadziej o tę pomoc poprosi, aż wreszcie straci całkowicie zaufanie i poczucie bezpieczeństwa, co objawiać się będzie niepowodzeniami w nauce i zachowaniu.
Niedobrze jest, gdy pomoc rodziców ogranicza się tylko do przypadkowego przeglądnięcia zeszytów , pospiesznie i z niecierpliwością. Wytwarzają się wtedy najczęściej różne nieporozumienia, kary. Wzrasta wtedy również napięcie nerwowe u dziecka, powodując bunt, zniechęcenie i zmęczenie całą tą nauką.
- rodzice nie wiedzą, że często dzieci nie chcą się uczyć z powodu braku umiejętności poprawnego czytania. Dziecko nie nauczy się samo zadanej partii materiału, gdyż czytając całą uwagę przywiązuje do techniki czytania nie zapamiętując treści. Zatem aby pomóc takiemu dziecku dobrym sposobem okazuje się głośne czytanie przez rodzica zadanych treści. Dzieci zapamiętują wtedy znacznie więcej, dlatego wolą słuchać.
- jeśli dziecko ma problemy w skupieniu uwagi nie należy przeciążać dziecka nadmierną pracą, eliminować ujemne bodźce: hałas, nieporządek, złe oświetlenie, konflikty i trudności
- można stosować odpytywanie z wyuczonych partii materiału lub wspólną naukę. Należy pokazać dziecku jak ma się uczyć (szczególnie, gdy jest w klasie IV,V,VI) nauczyć wybierać informacje istotne od mniej istotnych. Zaproponować mu podkreślanie lub tworzenie fiszek, korzystanie z informacji z zajęć szkolnych, a może wspólną naukę z koleżanką i wzajemne odpytywanie siebie.
- trzeba przeprowadzać kontrolę i korektę wypracowań i wszelkich zadań
- należy żywo interesować się pracami dziecka
- budzić jego wiarę we własne siły, wdrażać do samodzielności
- systematycznie zaopatrywać w potrzebne przybory, książki, encyklopedie i inne
- okazywać dzieciom dużo cierpliwości i taktu
- nie straszyć złymi ocenami, naganą lub karą, pozostawieniem na następny rok w tej samej klasie. To nie jest najskuteczniejsza zachęta do nauki.
- nie mówić „przecież nie uczysz się dla mnie”, gdyż takie słowa nie mobilizują dziecka do nauki jak to się wydaje rodzicom
- wykształcać poprzez rozmowy szacunek do nauki, do tego, że wartość człowieka wyznacza jego wiedza i umiejętne jej wykorzystanie
- obniżyć poziom aspiracji, gdy jest nie adekwatny do możliwości dziecka
- chwalić dzieci za podejmowanie starań do poprawy ocen i wyników w nauce
- trzeba być życzliwym i dawać dzieciom dowody tej życzliwości w życiu codziennym. Należy jednak rozumieć, że życzliwość to nie pobłażanie i dawaniu dziecku swobody czy chęć przypodobania mu się.
Odpowiedzialna życzliwość rodzicielska to przede wszystkim poważne traktowanie dziecka, stawianie mu granic postępowania, respektowanie jego poczucia własnej wartości oraz gotowość niesienia mu pomocy.
Stworzenie pozytywnej atmosfery wokół nauki w domu zapobiegnie przejściowym trudnościom. Cierpliwi i konsekwentni rodzice, nie stawiający zbyt wygórowanych wymagań swoim dzieciom, ale doceniający pracę i postępy swoich dzieci, wiedzą, że nauka jest wartością, która przyniesie korzyści ich pociechom. Rozsądnie pomagają swoim dzieciom, a w miarę poprawy potrafią wymagania zwiększać.
opracowała
Wiesława Grochowska
nauczyciel nauczania zintegrowanego
