Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Postępowanie z dzieckiem leworęcznym

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2722 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Artykuł zawiera cenne porady - wskazówki jak postępować z dzieckiem leworęcznym. Na co zwrócić uwagę już w okresie poniemowlęcym i kolejnych etapach rozwoju dziecka.
Zasadniczym problemem związanym z dziećmi leworęcznymi jest ich nietypowość rodząca wiele trudności w życiu codziennym, dlatego też oddziaływania wychowawcze powinny być na to ukierunkowane. Cel takiego oddziaływania to ułatwienie dzieciom egzystencji w świecie przystosowanym do zaspokajania potrzeb praworęcznych osób poprzez: usprawnianie tych dzieci (podnoszenie ich sprawności ruchowej, koordynacji wzrokowo - ruchowej), pomoc w rozwiązywaniu ich problemów "technicznych", np. związanych z rysowaniem i pisaniem (poprawne ustawienie ręki, położenie zeszytu, oświetlenia itp.) oraz z obsługą urządzeń technicznych (przekonstruowanie niektórych elementów urządzeń w celu ułatwienia ich obsługi lub opracowanie innego programu posługiwania się nimi). Tego typu działania prewencyjne pozwalają ustrzec dziecko przed powstawaniem wtórnych zaburzeń emocjonalnych. Rozwijanie mocnych stron dziecka może uczynić je odpornym na konieczność stawiania czoła wielu kłopotom w życiu codziennym i przykrościom w kontaktach społecznych.
Dziecko wykazuje skłonność do posługiwania się lewą ręką powinno być przez rodziców obserwowane. Pozwala to określić, jak wczesna jest lateralizacja i jak silny jest jej stopień. Znajomość warunków w jakich rozwijało się dziecko w okresie prenatalnym, okoliczności porodu i rozwoju po urodzeniu dziecka dają możliwość zorientowania się, czy mamy do czynienia z przypadkiem opisywanej leworęczności patologicznej, a dziecku jest potrzebna pomoc lekarska, psychologiczna i pedagogiiczna. Zazwyczaj takie dziecko już w okresie niemowlęcym zdradza symptomy opóźnienie rozwoju psychoruchowego (zwolniony poziom rozwoju motoryki i mowy). W takich wypadkach jest konieczna konsultacja neurologa, psychiatry i psychologa dziecięcego.
Jeżeli juz w III kwartale życia obserwujemy tendencje do częstego reagowania lewą ręką, objaw ten zapowiada wczesną i silną dominację ręki lewej. Na tym wcześniejszym etapie rozwoju lateralizacji należy pozostawić dziecku wolny wybór ręki, by lepiej zorientować się, jaki jest genetycznie uwarunkowany model lateralizacji.
W wieku poniemowlęcym, gdy dziecko podejmuje próby samodzielnego jedzenia, należy zaobserwować, w jakim stopniu preferuje ono jedną z rąk, czy też wykorzystuje obie ręce na zmianę.
Zwolennicy przeuczania zalecają już w wieku niemowlęcym podawanie zabawek dziecku do prawej ręki, w wieku poniemowlęcym systamatyczne przekładanie łyżki do prawej ręki i układanie jej po prawej stronie talerza. Tam też stawiają kubek, aby prowokować wyciąganie do niej prawej ręki. Przeciwnicy tego systemu wychowania dziecka leworęcznego nie tylko zabraniają ingerowanie w aktywność dziecka podczas jedzenia, ale nawet są zdania, że należy łyżkę kłaść nad talerzem, gdyż nie sugeruje to wyboru ręki. Reprezentując stanowisko "umiarkowane", sądzę, że można proponować dziecku próby jedzenia prawą ręką, szczególnie wtedy, gdy obu rąk używa na zmianę. Przeciwwskazaniem i powodem do zaprzestania tych prób jest wyraźny opór dziecka lub zaniechanie samodzielnego jedzenia.
W tym okresie dziecko zaczyna eksperymentować z rysowaniem: naśladuje kreślenie linii, jej kierunku (pionowa- pozioma). Już w czasie drugiego roku życia, podczas tworzenia bazgrot może ujawnić wiekszą aktywność lewa ręka. Gdy dziecko dojrzewa do bardziej precyzyjnych zadań graficznych, takich jak zamknięcie koła w 3r.ż, lewa ręka może być juz wyraźnie wiodąca. Jeżeli dziecko w sposób zdecydowany preferuje lewa rękę i pomimo demonstracji uparcie przekłada ołówek do lewej ręki, należy pozostawić mu prawo wyboru. Trzeba wówczas skoncentrować się na prawidłowym utrzymywaniu w palcach ołówka i usprawnaniu motoryki rąk, szczególnie ręki lewej. Zasadniczą troską dorosłego powinno być to, by dziecko chcialo rysować i rysowało jak najwięcej. W pierwszym okresie rysowania dziecko trzyma ołówek "całą garścią", lecz kiedy zaczyna trzymać go w palcach, należy dbać, by trzymalo go prawidłowo. Jeżeli dziecko podczas rysowamania używa na zmianę raz jednej, raz drugiej ręki, wówczas demonstrujemy mu najbardziej powszechny wzorzec zachowań, tzn.pokazujemy, jak trzyma się ołówek w prawej ręce i jak nim rysuje prawidłowo, aby pozostawiał ślad. Musimy jednak czuwać, aby próby propozycji wykonywania rysunków prawą ręką nie zniechęciły dziecka i aby nie zaniechało rysowania. W wypadku dostrzeżenia takich objawów wycofujemy się z tych prób, pozostawiając wolny wybór ręki.
W wieku przedszkolnym gdy doskonalą się czynności manualne dziecka, w tym też praksje, tj. jedzenie łyżką, widelcem, czesanie się, mycie zębów, rysowanie, należy kontynuować obserwację dziecka. Daje ona wgląd w tempo rozwoju lateralizacji, stopień jego nasilenia i kierunek. Niektóre dzieci w tym wieku nadal przejawiają oburęczność. W tych wypadkach nie wydaję się słuszne ani rygorystyczne przeuczanie, ani pozostawienie dziecka samemu sobie, raczej celowe jest demostrowanie mu wzorców praworęczności i zachęcanie go do eksperymentowania: podejmowanie prób wykonywania tej samej czynności raz jedną, raz drugą ręką( "a teraz spróbuj zrobić to samo drugą ręką"). Obserwujemy sposób pracy, szybkość i precyzję wykonania czynności, stosunek emocjonalny dziecka do posługiwania się każdą z rąk. To wszystko ma ułatwić dziecku wybór ręki. Dzieci zdecydowanie oburęczne należy usprawniać motorycznie, a jednocześnie pytać: "którą ręką wolisz to robić? Którą ręką łatwiej ci było pracowć? Pokaż, którą ręką chętniej to wykonasz? W ten sposób nakłaniamy dziecko do samoobserwacji i udziału w decyzji wyboru ręki.
W niektórych przypadkach dzieci, przejawiające we wczesnym okresie tendencje do posługiwania się lewą ręką, przechodzą w wieku przedszkolnym na prawą rękę, niejako spontanicznie, bez nacisku otoczenia. Prwdopodobnie mamy tutaj do czynienia z dziećmi oburęcznymi lub o słabym stopniu leworęczności, które, naśladując dzieci praworęczne, upodobniły sie do nich. Akceptując wybór ręki przez dziecko, należy jednak obserwować, czy nie pojawiają sie jakieś zaburzenia, np. mowy, niepokój ruchowy. W takim wypadku należy wrócić do ręki lewej.
W przypadku dzieci zdecydowanie leworęcznych nie należy podejmować prób przeuczania ich, a jedynie wzmocnić rękę lewą. Takie dzieci powinny wykonywać wszystkie czynności lewą ręką, ponieważ służy to usprawnieniu ich motoryki.Głównym zadaniem dorosłych w tych wypadkach jest zadbanie o usprawnianie szybkości i precyzji ruchów ręki lewej, przyswojenie prawidłowych nawyków ruchowych podczas wykonywania czynności grafomotorycznych. Powinno się dbać, aby poprawnie trzymało ołówek i korygować nieprawidłowe nawyki ruchowe. Jest to bowiem ostatni okres przygotowania dziecka do nauki pisania, w którym można tego dokonać stosunkowo łatwo i z dobrym efektem.
W wieku przedszkolnym, który jest tak ważny dla przygotowania dziecka do szkoły, powinny zostać rozwiązane zasadnicze problemy dotyczące leworęczności. Decyzja, czy dziecko będzie posługiwało się prawą, czy lewą ręką jest podejmowana z końcem okresu przedszkolnego i opiera się na dłuższej obserwacji. Wstępując do szkoly, dziecko powinno być sprawne ruchowo, szczególnie w zakresie sprawności manualnych, zorientowane prawidłowo w lewej i prawej stronie schematu ciała.
Powinno umieć róznicować podstawowe kierunki w przestrzeni (góra- dół, przed, nad, pod itd.), poprawnie utrzymywać ołówek przy pisaniu, zachowywać kierunek od lewej strony ku prawej, właściwie lokalizować w przestrzeni odtwarzane rysunki i akceptować własną leworęczność.Jeżeli dziecko wykazuje trudności w lewej i prawej stronie schematu własnego ciała i otoczeniu, a w jego pracach często pojawia się zwierciadlane odwracanie liter lub też pismo lustrzane, należy podjąć zabiegi mające na celu wykształcenie tych funkcji. Ich rozwijanie może się odbywać zarówno poprzez działanie w codziennych sytuacjach(np. podaj prawą rękę?), jak i poprzez specjalnie zaplanowane ćwiczenia.
W wypadku gdy dziecko jest mało sprawne manualnie, są konieczne ćwiczenia usprawniające motorykę rąk. Wskazane są takze ćwiczenia kształcące prawidłowe nawyki ruchowe, tj. sposób trzymania ołówka, kierunek rysowania szlaczków (od strony lewej, ku prawej), kreślenie pionowych linii (z góry na dół) poziomych (od strony lewej ku prawej), rysowanie okręgów (niezgodnie z ruchem wskazówek zegara). Usprawnienie dziecka powinno odbywać się w dobrej, pogodnej atmosferze, podczas codziennych sytuacji życiowych, ale też w ramach zaplanowanych, prowadzonych kilka razy w tygodniu ćwiczeń. Mogą być one krótkie (15-20 minut), ale muszą mieć formę zabawy, z wykorzystaniem atrakcyjnych pomocy do zajęć, odbywać sie zarówno na teranie przedszkola, jak i w domu. Postępowanie rodziców i nauczycieli z dzieckiem powinno być uzgodnione i jednolite, nie może mieć cech nacisku. Nauczyciel jako osoba przygotowana do rozwiązywania tych problemów powinna kierować tym procesem. Powinien wskazać, jak należy postępować i jak kontrolować efekty.
W klasie "0", w przypadku wątpliwości diagnostycznych (na wniosek rodziców), dziecko zostaje skonsultowane przez psychologa, aby mógł on ustalić sposób postępowania z dzieckiem. Jest to bowiem bardzo ważny okres poprzedzający naukę pisania, w którym wszystkie zabiegi są skierowane na osiągnięcie pełnej dojrzałości szkolnej. Problem lateralizacji nieodłącznie bowiem wiąże się z dojrzałością szkolną.
Jeżeli nauczyciel obserwuje, że dziecko wstydzi sie swojej leworęczności, powinien mu wyjaśnić, że nie ma w tym nic niezwykłego i nie jest to powód do niepokoju.Nauczyciel musi czuwać nad atmosferą w grupie i stanowczo reagować w przypadkach dyskryminacji takiego dziecka przez innych. Może zachęcić wszystkie dzieci do próby narysowania czegoś za pomocą lewej ręki i w formie zabawy wskazać, jak trudną czynność potrafi wykonać ich kolega.
W pierwszych klasach szkoły podstawowej najważniejszym zadaniem ucznia jest opanowanie umiejętności czytania i pisania. W tym okresie jest intensywnie kształcone wyższe czynności psychiczne, co wiąże się z ostatecznym ustaleniem dominacji jednej z półkul mózgowych dla tych czynności (mowy, czytania, pisania).Czynność pisania sprawia dziecku leworęcznemu problemy podczas lekcji języka polskiego już w pierwszym okresie- przygotowanie do pisania, który jest kontynuacją programu klasy "0", szczególnie zaś w okresie przejścia do pisania w zeszytach z liniaturą. Nauczyciel pierwszej klasy może być juz zorientowany co do lateralizacji swoich uczniów i ich problemów, na podstawie dokumentacji dziecka z klasy "0". Jeżeli nie dotarła ona do nauczyciela, to zwykle w ciągu pierwszych tygodni nauki zdoła sie zorientować w problemach ucznia. Jego poczynania są wówczas ukierunkowane na ustalenie diagnozy. Rozmowa z rodzicami i samym dzieckiem jest źródłem wielu informacji, które są niezbędne dla diagnozy i postępowania krekcyjno- stymulującego.
Jeżeli dziecko leworęczne jest sprawne motorycznie, silnie zlateralizowane i właściwie przygotowane do pisania w wieku przedszkolnym, nie powinno mieć powaźniejszych trudności. W I półroczu klasy I jest zrozumiałe że będzie pisać wolniej, mniej kształtnie, że może jeszcze popełniać błędy. Trudności te powinny ustąpić w ciągu pierwszego roku nauki, o ile nauczyciel będzie właściwie postępował z dzieckiem. Częste zwracanie uwagi na "brzydkie pismo" i obniżanie ocen może być przyczyną zaburzeń emocjonalnych i motywacyjnych.
Zdarza się jednak, że dziecko jast mało sprawne ruchowo i jego kłopoty z pisaniem i rysowaniem nie mijają tak prędko, wówczas jest konieczne objęcie dziecka specjalnymi zajęciami, które nauczyciel proponuje do wykonania w domu. Podsuwa rodzicom kolejne porcje ćwiczeń, instruuje, demonstrując sposób pracy z dzieckiem. Jeżeli to nie wystarcza, dziecko powinno być skierowane na zajęcia dodatkowe w szkole lub na indywidualne w poradni psychologiczno - pedagogicznej.
Zasadniczym problemem pedagogicznym nie są trudności techniczne dziecka leworęcznego, lecz raczej konsekwencje niewłaściwego z nim postępowanie.

Bibliografia:
1.Bogdanowicz M.(1989): Leworeczność u dzieci, Warszawa, WSiP.
2.Bogdanowicz M. (1991): Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa, WSiP.
3. Brzezińska A.(1987):Gotowość dziecka w wieku przedszkolnym do czytania i pisania, Poznań.
4.Nartowska H.(1980):Różnice indywidualne czy zaburzenia rozwoju dziecka przedszkolnego, Warszawa, Nasza Księgarnia.
5. Spionek H.(1964):Dziecko leworęczne, Warszawa, Nasza Księgarnia.
6. Sochacka K. Badanie lateralizacji u dziecka z trudnościami w nauce."Problemy opiekuńczo - wychowawcze" 1995, nr9.

opracowała mgr Małgorzata Juraszek

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie