Określenie rekwizyty nasuwa nam skojarzenie z zabawami zawierającymi elementy edukacji teatralnej .To obszar działalności nauczyciela i wychowanków polegający na odegraniu pewnej roli, do której czasami wykorzystamy przedmioty codziennego użytku ,a niekiedy posłużymy się pacynką lub kukiełką. Wszystko uzależnione jest od celu do którego dążymy, uwzględniając możliwości własne ,wychowanków, zaplecze placówki, a także zaangażowanie rodziców .Z doświadczeń można wnioskować, że posługiwanie się rekwizytami w pracy z dziećmi , daje większe możliwości zrozumienia tematu i przyswajania nowych treści .
To także umiejętność przekazywania wiadomości ,uczuć, nastrojów ,poglądów. Przykładem wykorzystania rekwizytów mogą być sytuacje edukacyjne dotyczące kształtowania pojęć matematycznych-zwykłe patyczki mogą być przez chwilę szczebelkami drabiny, a za chwilę pojazdami na torze wyścigowym .Nieograniczone sposoby ożywiania przedmiotów, zabawek to swoista umiejętność dzieci. To one potrafią rysować kredkami i stworzyć z nich rodzinkę o tylko sobie wiadomym charakterze .Inicjując zabawę potrafią podzielić role, omówić zasady, wybrać rekwizyty i dobierać coraz większą liczbę uczestników .W przedszkolu dzieci mają kontakt z różnymi formami teatru: widowiskami teatralnymi prezentowanymi przez zawodowych aktorów, inscenizacjami przygotowanymi przez inne dzieci (przedszkolne bądź z zaprzyjaźnionych szkół)lub sami zostają aktorami i animatorami lalek.
Podejmując działanie zmierzające do „wystawienia’’ sztuki trzeba przestrzegać kolejnych etapów ,które porządkują i organizują realizację .Punktem wyjścia jest wybranie utworu-bajki, wiersza, scenki historyjki .Kolejny punkt to zapoznanie całej grupy z treścią i analiza obejmująca ustalenie tematu, głównej myśli, kolejności zdarzeń, określenie czasu, miejsca i występujących osób .Podsumowaniem może być ocena bohaterów .I teraz następuje moment wyboru techniki inscenizacji: żywy plan, lalki lub teatrzyk cieni. To wybrana technika w pośredni sposób wpływa na dobór rekwizytów.
ŻYWY PLAN-to między innymi teatr samorodny czyli improwizacja sceniczna zorganizowana na jakiś temat, nie wymagająca sceny ,rekwizytów, kostiumów .Nie wymaga długich przygotowań ani pamięciowego opanowania tekstu bo grający mówią własnymi słowami.
Występuje także ilustrowanie gestem, ruchem, mimiką wyrazów, przysłów, zagadek Takie zabawy pantomimiczne są najlepszym przygotowaniem do scenek ruchowych mówionych. Natomiast inscenizacja wierszy, bajek polega na plastycznym przedstawieniu zdarzeń zawartych w utworze .Odpowiednio dobrany kostium, dekoracja, ustawienie osób, rekwizytów ma wywołać taki obraz, który może oddać nie tylko treść, ale nastrój i uczucia zawarte w utworze .W żywo planowej kostium jest bardzo potrzebny młodemu aktorowi .
Jeżeli nie możemy przebrać dziecka w kostium z prawdziwego zdarzenia to powinna to być chociaż czapeczka, opaska czy inny rekwizyt symbolizujący odgrywaną postać.
LALKI-to szeroki wachlarz różnorodności .Lalki teatralne dzielą się zależnie od sposobu poruszania nimi przez aktora.
Najczęściej spotykane to:
-jawajka; poruszana od dołu ręką animatora
-kukiełka; poruszana od dołu za pomocą drążka na którym osadzony jest korpus
-marionetka; poruszana od góry za pomocą drutów lub nitek
-pacynka; nakładana na dłoń jak rękawiczka
-teatrzyk stolikowy zapoczątkowany w Czechach. Używane są niewielkie postacie :kukiełki , pacynki ,małe figurki, zabawki. Akcja jak wskazuje nazwa dzieje się na stole.
-lalka „Trawisia’’; wykonana jest z długich źdźbeł trawy lub świeżego siana. Sznurkiem oddzielamy poszczególne części lalki. Możemy również wykonać lalkę z kolorowej włóczki lub różnego rodzaju sznurka.
-kukiełka z supełka; do jej wykonania potrzebny jest duży prostokąt flaneli lub tetry .Dwa zewnętrzne rogi materiału łączymy ze sobą i zawiązujemy supeł w taki sposób, aby na jego górnej części wystawały dwa różki .Supełek- główka lalki ozdabiana jest guziczkami, kawałkami tkaniny. Zamiast przyszywania ozdób można namalować oczy, usta, nos.
-teatr cieni; według udokumentowanych źródeł kolebką teatru cieni są Chiny.Za podświetlonym od tyłu ekranem niewidoczni aktorzy poruszają figurkami zrobionymi z malowanej w subtelne kolory skóry lub papieru.
-teatrzyk ze starych rękawic; do ich wykonania potrzebne są rękawice z jednym palcem, do których przymocowujemy różne koraliki , guziczki, resztki włóczki, druciki.
-drewniane łyżki; pozwalają na łatwe wykonanie uwzględniające inwencję i pomysłowość wykonawcy
-paluszkowe laleczki; najmniejszy teatr na świecie .Każda z lalek ma jednakową formę podstawową .Różnią się między sobą tylko dodatkami .Najlepszym materiałem do ich wykonania jest filc
-teatr przedmiotu; jak wskazuje sama nazwa, każdy wybrany przedmiot może mieć nadaną nową rolę, może zostać ożywiony i włączony w spektakl( np. kubek, czajnik, klocek, długopis)
-teatr papierowych sylwet; wykonane z brystolu, ozdabiane różnorodnym materiałem plastycznym i osadzone na patyku.
Praca z lalka , rekwizytem. musi być poprzedzona znajomością animacji , swobodą w działaniu i zakończona dobrą zabawą dla „aktorów’’ i publiczności.
Bibliografia:
1. Awgulowa J. , „Dziecko widzem i aktorem” . Warszawa 1979, WSiP
2. Kwiatowska M., „Pedagogika przedszkolna” ; WSiP; 1978
3. Stankiewicz B., „Zabawy twórcze i widowiska lalkowe w wychowaniu przedszkolnym.”,WsiP,1975
Opracowała: Ewa Grzegorzak |
