Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Metody oswajania uczniów klas I-III z poezja

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 9591 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Edukacja literacka na szczeblu wczesnoszkolnym ma do spełnienia wielorakie zadania - powinna wprowadzic uczniów w świat literatury, rozwijać ich osobowość, kształtować postawę twórczą, a także wychowywać.


Nowoczesna koncepcja oswajania dzieci z literaturą to przejście od biernego słuchania utworu, od przypadkowego wyodrębniania osobnych składników artyzmu utworu do takiego kontaktu z utworem - dziełem sztuki słowa, który uczy umiejętności odczytywania sensu utworu a także odkrywa ogólne zasady ukształtowania wypowiedzi wiersza jako formy swoiście zorganizowanej. Podejście to ma na celu rozbudzenie wrażliwości i sprawności intelektualnej ucznia oraz sprawienie mu przyjemności. Tak ukierunkowane oswajanie dziecka z utworem wymaga jednak działań zaplanowanych i rozłożonych w czasie. Poszczególne zjawiska i pojęcia wprowadza się stopniowo, jedne po drugich. Są one etapami inicjacji usystematyzowanymi według stopnia złożoności zjawiska: od najprostszych konkretnych - takich jak rytm, słownictwo, do strukturalnie złożonych - jak relacje osobowe, ogólnych - jak kompozycja subiektywna i kreacyjność widzenia
Przejdźmy zatem do metod, które na poziomie edukacji wczesnoszkolnej pozwolą uczniom wydobyć z utworu istotne elementy gry językowej.
1. Metoda przekładu intersemiotycznego.
Metoda ta polega na interpretacji poezji rysunkiem, który tłumaczy sens poetycki gestem,tańcem, muzyką. Bodźcem do tego typu działań jest wiersz. Alicja Baluch, autorka tej metody pisze, że powinno się wychodzić od tego, co się dzieciom podoba, a uczniowie przy odpowiednio dobranym tle muzycznnym mogą malować obrazki. Powstają wtedy różne wypowiedzi plastyczne, które będą wyrażały nastroj i pierwsze niekontrolowane wrażenia związane z tekstem poetyckim. Rysunki mogą mieć różny charakter. Jedne są przedstawione naturalistycznie, inne impresjonistycznie - eksponują grę kolorów, także symbolicznie, ukazując dźwiękowość obrazu. Na rysunkach dzieci potrafią ukazać bogactwo skojarzeń, co świadczy o ich wyobraźni. Na podstawie wykonanych rysunków można uczniom uzmysłowić, że jest różnica między światem rzeczywistym a światem przedstawionym w utworze, a także między językiem potocznym, a językiem poetyckim. Uczniowie zauważą i zrozumieją wtedy, że słowa dziwią się sobie.
Na etapie wczesnoszkolnym posługiwanie się przez uczniów kształtem i barwą rysunek dziecka uznaje się jako pełną wypowiedź. Rysunek wyraża myśli dziecka, jego zamierzenia i idee, pomaga wyjaśnić sens dzieła w układzie relacji przestrzennych. Można na nim pokazać różne elementy krajobrazu, na przykład linię horyzontu, która stanowi granicę między niebem a ziemią. Pomaga to dzieciom uruchomić wyobraźnię, zrozumieć tekst poetycki i głębiej go przeżyć.
Uczniowie mogą również gestem pokazywać różne czynności, a każda ich czynność może wyrażać inne sensy. Oprócz naśladowania gestem prostych czynności uczniowie mogą wyrażać ciałem, dźwiękiem to, co przeżywają, obserwują i co sobie wyobrażają, Dzieci na tym etapie rozwoju mają - jak wiadomo - kłopoty z wyrażeniem słowami tego, co czują, dlatego ich ruch zdradzi nam bogactwo skojarzeń poetyckioch.
Oprócz gestu i ruchu ważny w tej metodzie jest także dźwięk. Na podstawie tekstu dzieci wydobywają głosy zwierząt, ptaków czy nastrój utworu, często przy pomocy instrumentów muzycznych. Wydobyty z wiersza dźwięk mogą także malować. Słowo będzie pełniło funkcję uzupełniającą.
Jak wiadomo wszystkie znaki plastyczne, ruchowe, dźwiękowe, którymi posługują się uczniowie w analizie wiersza, są łatwiejsze od znaków językowych, odkrywają sens tych znaków w sposób zrozumiały dla dzieci. Prowadząc takie ćwiczenia nie wprowadza się terminologii literackiej, lecz szuka w innych systemach znaków, które są im bliższe.
Na przekładzie intersemiotycznym oparta jest metoda pozawebalna, która wykorzystuje przekład słowa na gest, barwę, kształt lub dźwięk. Metodz ta realizowana jest na podłożu zabawy. Dziecko wypowiada się tu poprzez działalność plastyczną, manipulacyjną i ruchową.
2.Metoda czynnościowa
Metoda ta - aktywizuje- jak pisze jej autorka, Wiesława Żuchowska, odbiór czytelniczy, w efekcie czego opracowanie tekstu przestaje być biernym, powierzchownym, odtwórczym omawianiem. Dziecko ma możliwość manipulowania rzeczami i symbolami. Dzięki temu obca mu problematyka zostaje przełożona na konkret. Metody czynnościowe - co bardzo istotne- wymagają od nauczyciela stawiania takich pytań, które dotyczą najważniejszych zjawisk w utworze. Z kolei działania uczniów powinny być pewnym sposobem na poruszenie ich wyobraźni oraz prowadzić do samodzielnego odkrywania sensów, poszerzających ich dotychczasowe doznania. Aby to nastąpiło, praca nad utworem musi być dokładnie zaprojektowana. Jak podaje Wiesława Żuchowska , są to zestawy pytań i poleceń dla ucznia, które wskazują główne punkty zaczepienia, podsuwają uwadze dziecka określone zjawiska, ukierunkowują obserwację, sugerują sposób odczytania utworu, określają charakter czynności ucznia (wskaż, poszukaj, zrób, narysój). W czsie opracowywania utworu pytania pomagają dostrzec uczniom te zjawiska, które są w nim najistotniejsze. Nauczyciel powinien tylko kierować tokiem ich myśli. Jest sprawą ważnąm aby działania nie były oderwane od tekstu - uczniowie powinni wykonywać to, co podpowiada im tekst. do prowadzenia zajęć metodą czynnościową potrzebne są różne materiały i narzędzia. Mogą to być klocki, figury geometryczne, patyczki, farby, kredki, kartony, koraliki, pudełka i inne przedmioty. Użycie materialnych środków, które służą do działań manipulacyjnych, wprowadza do czynności element zabawy. Kontakt z utworem, który zaprasza do zabawy słowem, jest dla dzieci ważnym doświadczeniem w edukacji literackiej, ułatwiającym w przyszłości odbiór poezji trudniejszej.
3.Układ przestrzenno - ruchowy
Jest to jedna z odmian przekładu intersemiotycznego. Jak pisze Katarzyna Krasoń, autorka tej koncepcji, polega ona na wyrażaniu ruchem treści emocjonalnych wywołanych lekturą wierszy. Dzieci jako interpretatorzy nie posługują się słowem, ale językiem własnego ciała i wypowiedzią plastyczną. Zajęcia taką metodą mogą odbywać się wtedy, gdy uczniowie poznają już inne formy przekładu intersemiotycznego oraz opanują język ciała. Katarzyna Krasoń proponuje następujące etapy pracy z tekstem:
- zorganizowanie sytuacji przdrecepcyjnej; pozwoli to na stworzenie nastroju sprzyjającego recepcji utworu literackiego, nastawienie emocjonalne, przygotuje słuchaczy na selektywny odbiór tekstu, wyciszy organizm i skieruje uwagę na tekst;
- prezentacja materiału literackiego (recytacja nauczyciela);
- słuchanie muzyki; pogłębia i precyzuje dziecięce wizje, dodaje zabarwienia emocjonalnego obrazom wyobrażonym przez uczestników;
- translacja słowa na jednostkowe gesty (twórcza ekspresja ruchowa przy muzyce, oddająca kształt świata wyobrażonego przez odbiorcę na podstawie wiersza);
- werbalizacja, słowne określenie pokazywanych wcześniej indywidualnych wizji ruchowych;
- tworzenie układu przestrzenno-ruchowego.
W tworzeniu biorą udział wszystkie dzieci i każde dziecko ma prawo do własnej interpretacji. Nad całością czuwa nauczyciel.
Jak wspomnialam, małe dzieci łatwiej przekazują swoje przeżycia w działaniu, gdyż nie potrafią ich jeszcze wyrazić werbalnie. W metodzie tej dzieci bawią się ukrytymi w utworze znaczeniami, przetwarzają je na własne znaki - ruch i obraz. Wszystko to może odbywać się na tle muzyki.
Wszystkie przedstawione tu metody - atrakcyjne, niekonwencjonale przybliżają uczniom sens i swoistość utworu poetyckiego.

Literatura

Baluch A.: Poezja współczesna w szkole podstawowej, W-wa 1984, WSiP
Chrząstowska B.: Kształcenie literackie [w:] Język polski w kl. IV, W-wa 1984, WSiP
Krasoń K.: Liryka dziecięca w edukacji, Życie Szkoły 2002, nr 10
Krasoń K.: Układ przestrzenno - ruchowy jako element intersemiotycznego tekstu literackiego, [w:] Problemy kształcenia literackiego w edukacji wczesnoszkolnej, pod redakcją Jana Kidy, Rzeszów 1997, WSiP
Żuchowska W.: Oswajanie ze sztuką słowa. Początki edukacji literackiej, W-wa 1992, WSiP

Opracowała: Bogumiła Czekaj

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie