Wprowadzenie do lekcji.
1. Powtórzenie wiadomości z poprzedniej lekcji (np. w formie gry dydaktycznej).
2. Pogadanka na temat: Co daje człowiekowi przyroda?
II. Realizacja nowego tematu.
1. Zapis tematu lekcji na tablicy i do zeszytów uczniowskich.
2. Jakie w przyrodzie występują zasoby naturalne?
(wyjaśnienie pojęcia zasoby naturalne), [scenka z udziałem uczniów]: zgadnij, „Kto ja jestem”?
Wybrani uczniowie cytują krótkie teksty, a pozostali uczniowie odgadują, jakie reprezentują zasoby przyrody.
A oto niektóre teksty do zagadek obrazujących zasoby:
Zwierzęta: np. myszołów - …
dzięcioł – chętnie odwiedzam drzewa, szukam tam pożywienia. Nazywają mnie lekarzem drzew.
Analogicznie postępujemy przedstawiając rośliny: np. sosna - …
topola - …
Powietrze – wypełniam wolne przestrzenie. Najczęściej jestem tam, gdzie jest
dużo zieleni (np. w lasach). Nie lubię, gdy dostają się do mnie zanieczyszczenia, a zwłaszcza tlenki siarki i azotu (w związku z rozwojem przemysłu, motoryzacji itp.)
Woda - jestem płynem, wypełniam dna zbiorników. Często chłodzę w upalne
dnie. Wszyscy mnie piją. W związku z rozwojem przemysłu często mnie zabrudzają.
Gleba – mieszkają u mnie różne zwierzęta. Ludzie u mnie sieją i sadzą różne rośliny. Zmniejsza się moja powierzchnia w związku z urbanizacją.
Węgiel – jestem czarny. Górnicy mnie wydobywają z kopalni. Chciałbym do wszystkich zdążyć, by ogrzać zimne mieszkania. W związku z uprzemysłowieniem zmniejszają się moje zasoby.
Ropa naftowa – jestem płynem, poruszam silniki samochodów. Wydobywają mnie z ziemi.
Torf –
Gaz ziemny –
Po odgadnięciu właściwych postaci uczniowie – aktorzy przypinają sobie elementy z właściwą nazwą zasobów.
3. N –I wyjaśnia, dlaczego zwierzęta, rośliny, powietrze, gleba, woda są zasobami odnawialnymi, a węgiel, torf, ropa naftowa, gaz ziemny są zasobami nieodnawialnymi.
4. Uczniowie – aktorzy ustawiają się w 2 grupach obrazujących zasoby odnawialne i nieodnawialne.
5. Pokaz schematu, przepisanie go do zeszytów uczniowskich oraz obserwacja okazów bogactw mineralnych.
ZASOBY
ODNAWIALNE NIEODNAWIALNE
zwierzęta, rośliny, węgiel, torf,
powietrze, gleba, ropa naftowa,
woda gaz ziemny
6. Dyskusja na temat przyczyn i skutków niszczenia zasobów przyrody. W dyskusji podkreślamy, że intensywna gospodarka człowieka, rozwój cywilizacji (wyjaśniamy to pojęcie), uprzemysłowienia doprowadziły do bardzo szybkiego tępa eksploatacji nieodnawialnych zasobów przyrody i zanieczyszczenia odnawialnych (głównie wód i powietrza):
a) źródła zanieczyszczeń wód i powietrza
b) skutki zanieczyszczeń wód i powietrza
7. Wyciąganie wniosków:
Człowiek ingerując w przyrodę np. intensywne nawożenie gleb, stosowanie chemicznych środków ochrony roślin itp., przyczynia się do zachwiania równowagi w przyrodzie (wymieranie niektórych gatunków roślin, zwierząt, usychanie drzew).
Uszkodzenie jednego ogniwa w łańcuchu pokarmowym powoduje rozerwanie łańcucha (zachwianie równowagi biologicznej). Zniszczenie np. sosny jest przyczyną wyginięcia dzięcioła, gdyż zabraknie mu pożywienia (kornika).
8. Co zrobić, aby zahamować zbyt intensywną eksploatację środowiska i ochronić zasoby?
(wypowiedzi ustne)
III. Utrwalenie wiadomości.
Uczniowie otrzymują w kopertach rozsypankę wyrazową i układają z niej hasła:
1. Rośliny, zwierzęta, węgiel, woda, powietrze, ropa naftowa, torf, gaz ziemny – to bogactwa naturalne naszej Ziemi, którymi trzeba racjonalnie gospodarować.
2. Człowiek swoją nieumiejętną działalnością przyczynia się do zagrożenia życia na Ziemi.
Praca domowa
Ułożone hasła wpisać do zeszytu.
Opracowały: M. Plona – n-lka SP w Bemowie Piskim
P. Plona –n-l PG w Białej Piskiej
