W metodyce nauczania języka obcego materiał ilustracyjny to jeden z ważniejszych elementów stymulujących i motywujących do wyrażania własnych myśli, poglądów w danym języku. Na znaczenie obrazka w procesie nauczania uwagę zwrócił czeski teolog i pedagog Jan Amos Komeński- opracował on w 1658 roku pierwszy ilustrowany podręcznik do łaciny „Orbis sensualium pictus”; jednakże ze względów ekonomicznych rozpowszechnianie bogato ilustrowanych podręczników nie było wówczas możliwe. Dziś trudno wyobrazić sobie nowoczesny podręcznik pozbawiony zdjęć, rysunków itp., które pełnią następujące funkcje w nauczaniu języków metodą komunikatywną:
- pobudzają intelekt oraz wyobraźnię (należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż zbyt duże
nagromadzenie rysunków użytych tylko jako element ozdobny, dekoracyjny może odnieść
odwrotny skutek dydaktyczny tzn. rozpraszać i dekoncentrować uczniów
- są nośnikiem informacji ( pełnią szczególną rolę w przekazywaniu treści krajoznawczych)
- dynamizują proces mówienia, pisania
- ułatwiają przyswajanie nazw i pojęć; jasność przekazu ilustracyjnego wspiera rozumienie i jest to szczególnie ważne gdy możliwość językowego opisu jest utrudniona, np. w grupach dla początkujących
- umożliwiają wizualizację struktur gramatycznych i leksykalnych; przyczyniają się do efektywnego i ekonomicznego procesu wyjaśniania określonych struktur
- pomagają zakodować informacje w pamięci; uczący się odbierając nowe treści kilkoma narządami zmysłu łatwiej je przyswajają a także odtwarzają w razie potrzeby
- wspomagają wrażliwość interkulturową
- pobudzają ciekawość
W zależności od zamierzonego celu edukacyjnego nauczyciel może dobrać odpowiedni materiał ilustracyjny spośród: zdjęć, rysunków ilustracyjnych, kolaży, komiksów, historyjek obrazkowych, karykatur, reprodukcji dzieł sztuki, symboli, diagramów, map etc. Oto kilka propozycji praktycznej pracy z wyżej wymienionym materiałem, będącym urozmaiceniem procesu nauczania:
- opis obrazka ukazanego w całości (uczniowie wypowiadają się spontanicznie, stawiają hipotezy, nauczyciel może sterować rozmową stawiając naprowadzające pytania)
- praca z wycinkiem całości ilustracji i stopniowe jej ujawnianie po zebranie pomysłów uczniów ( ćwiczenie to utrzymuje uczących się w napięciu, chętnie sprawdzają oni czy ich spekulacje dotyczące kolejnych wycinków/lub całości materiału sprawdzą się)
- praca z nowym materiałem leksykalnym w formie zabawy „domino”, gdzie do przedstawionego obrazka należy dobrać odpowiadające mu pojęcie
- w klasach z odpowiednią bazą językową interesującym ćwiczeniem jest porównanie tekstu literackiego z obrazem artystycznym; próba ich interpretacji
- wiele rozwiązań metodycznych wiąże się z historyjkami obrazkowymi, do których uczniowie np. dopasowują krótkie teksty lub też samodzielnie opracowują przebieg zdarzeń
- inne ćwiczenia, które można przeprowadzić zarówno w formie ustnej jak i pisemnej to prezentacja kontynuacji zdarzenia przedstawionego w materiale, opowiadanie z perspektywy jednej z postaci , subiektywna ocena osób przedstawionych w materiale, czy też przedstawienie scen dialogowych, w których uczniowie wcielają się w osoby przedstawione.
Praca z materiałem ilustracyjnym stwarza wiele możliwości rozwiązań metodycznych; nauczyciel może pracować z materiałem zawartym w podręczniku, może układać dodatkowe zadania do materiału, który już posiada. Środkiem technicznym, który znajduje szerokie zastosowanie w pracy z obrazkiem jest rzutnik pisma, czy też rzutnik multimedialny, który wspomaga wielokanałowe uczenie się, pozwala na lepszą koncentrację uczniów podczas prezentacji danego zagadnienia oraz na pracę całej klasy z jednym materiałem ilustracyjnym. Konfrontując uczniów systematycznie z różnorodnością zadań i ćwiczeń bazujących na „obrazie” rozwiniemy ich kompetencje językową, czego efektem będzie bogatszy zasób słownictwa, umiejętność swobodnego stosowania określonych struktur językowych, reagowanie na bodźce a zatem umiejętność komunikatywnego wyrażenia i uzasadnienia własnej opinii, co jest jednym z ważniejszych wyznaczników egzaminu maturalnego.
Bibliografia:
