Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Agresja- jej przyczyny i sposoby zapobiegania

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 7578 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Narastające zjawisko agresji i bezsilność wobec niej spowodowało, że zainteresowałam się tym tematem. Przemoc narusza podstawowe prawo każdego dziecka – prawo do życia w poczuciu bezpieczeństwa.Zjawisko przemocy wśród dzieci przybiera coraz groźniejsze formy. Nikt nie ma już wątpliwości, że przeciwdziałanie temu problemowi stało się dla nas wychowawców wyzwaniem.

ZESPÓŁ SZKÓŁ W CZARNEM


Opracowanie:
LUCYNA ZBRÓG
NAUCZYCIEL NACZANIA ZINTEGROWANEGO
ZESPÓŁ SZKÓŁ W CZARNEM

CZARNE 2006

Narastające zjawisko agresji i bezsilność wobec niej spowodowało, że zainteresowałam się tym tematem.

Przemoc narusza podstawowe prawo każdego dziecka – prawo do życia w poczuciu bezpieczeństwa.
Zjawisko przemocy wśród dzieci przybiera coraz groźniejsze formy. Nikt nie ma już wątpliwości, że przeciwdziałanie temu problemowi stało się dla nas wychowawców wyzwaniem.
AGRESJA, JEŚLI MA MIEJSCE W KLASIE, STANOWI PROBLEM, KTÓRYM MUSIMY SIĘ ZAJĄĆ. BRAK REAKCJI OZNACZA CICHE PRZYZWOLENIE. PRZYZWOLENIE NA TO ABY JEDNI UCZNIOWIE ŻYLI W POCZUCIU KRZYWDY I OSAMOTNIENIA, A INNI W POCZUCIU BEZKARNOŚCI

Chcąc skutecznie przeciwdziałać agresji należy mieć niezbędną wiedzę o tym zjawisku


Agresja, wg definicji Władysława Szewczuka to ,,wszelkie działanie (fizyczne lub słowne), którego celem jest wyrządzanie krzywdy fizycznej lub psychicznej – rzeczywistej lub symbolicznej – jakiejś osobie lub czemuś, co ją zastępujeInstrumentalnagdy agresor dąży do osiągnięcia jakiegoś celu kosztem drugiej osoby, wykorzystując swoją przewagę fizyczną lub psychologiczną.
Społeczna gdy służy obronie norm i wartości obowiązujących w danej społeczności (np. policjant, żołnierz).

Aspołeczna – która wprowadza destrukcję w międzyludzkich relacjach.
Emocjonalna – mamy z nią do czynienia wówczas gdy dziecko przeżywa lęk, złość,
Agresja słowna – kpiny, groźby, przezwiska, ośmieszanie, plotkowanie.
AGRESJA ZAWSZE JEST ZWRÓCONA PRZECIWKO SPRAWCY, TO WYRZĄDZANIE KRZYWDY SOBIE.

Agresor to osoba, która przeżywa lęk, jest osobą, której trzeba pomóc. Aby to zrealizować należy poznać podstawowe teorie próbujące wyjaśnić pochodzenie agresji


Jest kilka teorii próbujących wyjaśnić ludzką agresję. Najpopularniejsze są trzy z nich:


Teoria instynktów – agresja jest instynktem wrodzonym, człowiek z natury zachowuję się agresywnie i stosuje przemoc.

Teoria frustracji – ludzie mają w sobie agresje i wybucha ona wtedy, kiedy frustracja osiągnie najwyższy poziom.

Teoria społecznego uczenia się – ludzie uczą się zachowań agresywnych od innych

ZACHOWANIA AGRESYWNE SĄ NAŚLADOWANE PRZEZ DZIECI SZYBCIEJ NIŻ ZACHOWANIA ,,NEUTRALNE”

Warto to zagadnienie bardziej szczegółowo, a szczególnie na bardzo istotny w uczeniu się przemocy i agresji wpływ rodziny. Olweus, norweski badacz zjawiska agresji i przemocy w szkole, zwraca uwagę na kilka ważnych czynników z zakresu powstawania agresji u dzieci.

Dzieci, które czują się bezpiecznie w swoich relacjach z rodzicami, są mniej agresywne i lepiej radzą sobie z emocjami. Gdy dzieci otoczone są miłością i zainteresowaniem, mają mało powodów do agresji i wrogości. Do agresji uciekają się wtedy, gdy boją się, są osamotnione, pełne rozterek lub gdy mają silną potrzebę akceptacji lub zwrócenia na siebie uwagi.


· Drugim ważnym czynnikiem jest brak pomocy ze strony rodziców i innych dorosłych w rozpoznawaniu i akceptowaniu swoich zachowań. Dzieci powinny nauczyć się, że, ich zachowanie skierowane do innych ludzi oraz do ich samych nie powinny przekraczać określonych granic. Jeśli dzieci nauczą się stosowania zachowań agresywnych i przemocy jako metody na rozwiązywanie problemów, a ze strony dorosłych spotka się to z pobłażliwością lub akceptację, poziom agresji wobec rówieśników rodzeństwa; będzie prawdopodobnie wzrastał.

· Trzecim czynnikiem jest naśladowanie dorosłych. Dzieci, które szczególnie często mają do czynienia z agresją i przemocą w rodzinie stosowaną też w stosunku do nich jako metoda wychowawcza , uczą się jej stosowania w relacjach z innymi, Mamy tu do czynienia z potwierdzeniem tezy, że ,,agresja rodzi agresję”.

· Temperament dziecka. Istnieje większe prawdopodobieństwo, że agresja rozwinie się u dziecka aktywnego o dużym temperamencie a nie u dziecka o przeciętnym lub łagodnym usposobieniu.

Podsumowując to można powiedzieć, że miłość i zaangażowanie ze strony osób wychowujących dziecko, jasno określone granice zachowań dozwolonych i niedopuszczalnych, prawidłowe wzorce relacji między ludzkich, jak również niestosowanie kar cielesnych jako metod wychowawczych kształtują pogodne, samodzielne i bezkonfliktowe dzie

Koledzy stanowią bardzo istotny element w życiu młodego człowieka i zaspokajają wiele jego potrzeb. Dlatego poważne znaczenia dla zjawiska agresji mogą mieć naciski rówieśników. Niejednokrotnie dochodzi do naśladowania zachowań kolegów.

Jeżeli osoba ,,ważna” w grupie zachowuje się agresywnie i cieszy się w oczach obserwatora znaczącym prestiżem, istnieje duża szansa, że obserwator będzie podzielać te zachowania.

W powstawaniu zachowań agresywnych odgrywać może znaczącą role ich ,,nagradzanie” lub ,,nie karanie”.
Gdy uczeń widzi, że jego ,,model” otrzymuje za swoje agresywne zachowania swoiste nagrody, np. ma to, czego chce i nie ponosi żadnych konsekwencji (lub niewielkie) a ze strony nauczycieli i rodziców brak wyraźnej dezaprobaty – wszystko to zachęca do powielania podobnych zachowań.

Dlaczego czasami spokojni i mili uczniowie biorą udział w prześladowaniu innych? Działa tu mechanizm obniżonego poczucia odpowiedzialności. Gdy grupa chłopców dokucza ofierze, odpowiedzialność rozkłada się na wszystkich. Tak naprawdę nikt nie czuje się winny. Gdy ataki na jakąś osobę powtarzają się to powstaje przekonanie, że jest ona mało wartościowa i zasługuje na dokuczenie.

,,Obniżenie samooceny ofiary powoduje osłabienie poczucia winy w agresorach”

Dzieci spędzają średnio trzy godziny dziennie przed ekranem telewizyjnym. Telewizja wywiera więc silny wpływ na kształtowanie się jego systemu wartości i standardów zachowania. Większość programów telewizyjnych i komputerowych wprowadza elementy przemocy. Na podstawie przeprowadzonych badań udowodniono, że dziecko zmienia się pod wpływem oglądania w telewizji scen przemocy:

· Staje się nie wrażliwe na przejawy okrucieństwa
· Zaczyna akceptować przemoc jako sposób rozwiązywania problemów
· Naśladuje w życiu akty przemocy widziane na ekranie
· Identyfikuje się z oglądanymi bohaterami – bądź ofiarami, bądź katami
Skutki oglądania przez dziecko przemocy, okrucieństwa i brutalności niekoniecznie uzewnętrznia się w jego zachowaniu, ale pozostawia ślady w jego psychice, niekiedy dając o sobie znać dopiero po latach.


Choć to wszystko nie oznacza, że jedynie telewizja jest odpowiedzialna za agresywne zachowania dzieci, to jednak w znacznej mierze, przyczynia się ona do niepokojąco narastającej agresywności nieletnich.
Jak przeciwdziałać?
Niezwykłą role odgrywają w tej sytuacji rodzice, którzy wiele mogą zrobić, by obronić dzieci przed oddziaływaniem przemocy w telewizji. Powinni oni przede wszystkim:
· Interesować się tym jakie programy ogląda dziecko
· Wprowadzać limit czasu spędzonego przez dziecko przed ekranem
· Wyjaśniać dziecku, że w rzeczywistości życiu ofiar aktu agresji cierpi lub umiera
· Nie pozwalać na oglądanie brutalnych i krwawych programów i filmów
· Głośno wyrażać dezaprobatę dla każdego przejawu agresji na ekranie, podkreślając, że przemoc nie jest dobrym sposobem rozwiązywania konfliktów.
Nawet gdy dziecko ogląda tylko wybrane programy telewizyjne to i tak nie powinno siedzieć godzinami przed ekranem kosztem czasu, którego może przeznaczyć na lekturę i zabawy z rówieśnika

Szkoła jako instytucja jej sposób organizacji, może także wpływać na powstawanie zachowań agresywnych.

Do czynników instytucjonalno – organizacyjny, które mają na to wpływ można zaliczyć:
1. zbyt liczne klasy – na małej powierzchni znajduje się duża liczba uczniów co powoduje częste konflikty. Trudno jest osiągnąć integrację zespołu, anonimowość ułatwia zachowania agresywne
2. zbyt dużo czasu spędzonego w sposób ukierunkowany – dzieci z natury są ruchliwe. Nienadążanie za taktem lekcji powoduje frustrację, a to może wywalać agresję.
3. za mało możliwości wycofania się z pracy grupowej – zbyt mała możliwość tworzenia.
4. struktura organizacyjna szkoły – (okienka, zmiana nauczycieli)
5. ogólny standard budynku i otoczenia –poziom hałasu i wystrój pomieszczeń (zbyt dużo i zbyt mało bodźców sprzyja agresji)
6. brak jasnych i przestrzeganych reguł życia szkolnego –Trzeba jasno podkreślać, że za wychowanie dzieci odpowiedzialni są przede wszystkim rodzice. Nauczyciel ma ich w tym zadaniu wspierać, ale nie może zastępować. Warto, aby nauczyciele często przypominali sobie tę prawdę, pamiętając, że ,,z pewnymi odmianami nauczyciel jest zazwyczaj traktowany jako namiastka rodzica lub osoba rodzica zastępującego
Uwarunkowania pedagogiczne· zbyt rzadko wykorzystywane umiejętności konstruktywnego rozwiązywania sytuacji konfliktowych przez nauczycieli
· niewłaściwe sposoby komunikowania się z uczniami, powodujące ich agresję (poniżone krytykowanie, wyśmiewanie lub nie zauważanie osiągnięć uczniów)
· nieumiejętność radzenia sobie z przeżywaniem silnych i trudnych uczuć (także wynikającym z kontaktów z uczniami)
· nieskuteczne rozładowanie napięć podczas lekcji (nastawianie na szybki skutek bez uwzględnienia przyczyn i warunków)

Przemoc w szkole była kiedyś sytuacją naturalną. Wiedza egzekwowana była za pomocą rózgi czy innych ,,narzędzi”. W naszych czasach, kiedy walczymy o prawa dziecka sytuacja agresji fizycznej nie powinna mieć miejsca w szkole. Niestety przypadki agresji fizycznej ze strony nauczycieli zdarzają się. Są one najczęściej wyrazem bezradności nauczyciela.

Uczniowie spotykają się w szkole ze strony nauczycieli z wieloma formami przemocy psychicznej. Niezapowiedziane sprawdziany, niesprawiedliwe ocenianie, czasami poniżanie godności ucznia, wyzwiska.
Przemoc w szkole dotyczy nie tylko stosunków między uczniami a nauczycielami. Częściej występuje przemoc uczeń – uczeń.
Agresja między rówieśnicza w szkole wyraża się przede wszystkim w agresji fizycznej: biciu, kopaniu, szarpaniu, popychaniu, ale także w odsunięciu osoby od klasy: ośmieszanie, obgadywanie, nie rozmawianie. Szukamy wobec osoby odrzuconej są często tak silne, że nikt nie zdecyduje się na znajomość , by nie podzielić losu izolowanego kolegi.
Trudno jest żyć w szkole osobom odrzuconym przez innych, skutki takiego traktowania nie są obojętne dla kształtowania się poczucia wartości.
Uczniowie, którzy stają się ofiarami agresji:

· są wyśmiewane, poniżane, ośmieszane, obwiniane
· nie są akceptowane przez innych, co powoduje często niskie poczucie własnej wartości
· zaczynają myśleć o sobie, że są nieatrakcyjne
· w desperacki sposób próbują zdobyć akceptację agresorów (np. kradną dla nich pieniądze)
· tracą zaufanie do otoczenia (nie mają żadnego przyjaciela, kolegi)
· nagle zaczynają nie lubić szkoły i unikają chodzenia do niej
· w szkole trzymają się blisko nauczycieli lub osób dorosłych
· tracą zainteresowanie nauką i dostają coraz gorsze stopnie, mają kłopoty z pamięcią
· mają trudności z zabraniem głosu w klasie
· często skarżą się na bóle głowy i brzucha
· mają siniaki, rany, zadrapania
Psychologiczny portret agresora

Agresorzy mają stosunkowo małą samokontrole i tendencje do zachowań agresywnych wtedy gdy przeżywają strach lub stres. Stosują agresję i przemoc, gdy cierpią z powodów osobistych, rodzinnych i społecznych. Zachowują się agresywnie, gdy mają małe możliwości kontrolowania swoich emocji, łatwo wpadają w frustracje, są impulsywni.


Co wskazuje na to, że ,,dziecko jest agresorem”

· dokuczają (systematycznie) wyśmiewają, ośmieszają, przezywają, robią sobie żarty, biją, popychają, kopią, głównie swoją agresję kierują do słabszych i bezkarnych
· mają potrzebę dominacji wobec innych, chcą ich podporządkować sobie, używając prośby, siły
· charakteryzują się niską tolerancją frustracji łatwo popadają w gniew, są impulsywni
· nie umieją sobie poradzić z trudnościami i przeciwnościami. Trudno jest im stosować się do ogólnie przyjętych reguł.
· Generalnie są nastawiane ,,na nie”, potrafią też być agresywne wobec dorosłych.
· Są zadowolone z własnych zachowań, bez poczucia winy i wstydu
· Mają łatwy kontakt z otoczeniem. Umieją się wybronić w trudnych sytuacjach, mają na wszystko odpowiedz
· Są biegłe w udawaniu
· Dość wcześnie prezentują zachowania antyspołeczne, takie jak: kradzieże, wulgaryzm, picie alkoholu
Osoby agresywne w szkole mogą przenieść swoje zachowania na dalsze życie w tej grupie obserwuje się zwiększone ryzyko zachowań kryminalnych i problemów alkoholowych.
Uczniowie agresywni i ich ofiary nie powinni zostać bez opieki.

Żaden uczeń w szkole nie powinien być nękany, szykanowany, dyskryminowany; rosnąca fala agresji musi być powstrzymana. Z tym postulatem zgadza się każdy nauczyciel. Jednocześnie szkoła zbyt mało czyni, by wprowadzić go w życie.


Taka rozbieżność przekonań i działań nie wynika z braku właściwej motywacji nauczycieli, lecz z ich poczucia bezsilności utrwalonego kolejnym niepowodzeniem w działaniach.

Na podstawie doświadczeń mogą stwierdzić, że nauczyciel nie zapobiegnie agresji uczniowskiej, działając w osamotnieniu.

Jakiekolwiek powstrzymanie fali agresji może nastąpić przez wspólne działanie całej społeczności szkolnej. Wszyscy nauczyciele, uczniowie wraz z rodzicami, pracownicy szkoły (obsługa). Dopiero wtedy gdy wszyscy będą mieli jednakowy cel można odnieść sukces w walce z agresją. Dobrze jest gdy do pracy włącza się psychologa i profilaktyka. Programy profilaktyczne przeciwdziałania agresji są podejmowane w świecie i w Polsce, wyniki ich stosowania są skuteczne. W Norwegii programami profilaktyki zajmuje się doktor D. Olweus.
· Należy spróbować stworzyć środowisko szkolne, a także domowe, charakteryzujące się ogółem, pozytywnym zainteresowaniem ze strony dorosłych

· Granice nieakceptowanego zachowania muszą być głośno określone.

· W przypadku przekraczania tych granic należy stosować sankcję, które nie są oparte na sile fizycznej i wrogim zachowaniom

Realizacja programu powinna obejmować środki zaradcze:

Środki zaradcze na poziomie szkoły· Przeprowadzanie ankiety wśród uczniów. Analiza sytuacji.
· Dzień poświęcony problemowi agresji w szkole.
· Większa kontrola podczas przerw, częstsze interwencje.
· Więcej ciekawych zajęć pozalekcyjnych.
· Uruchomienie telefonu kontaktowego.
· Ogólno szkolne zebranie rodziców.
· Doskonalenie i samodoskonalenie nauczycieli.
· Współpraca dom – szkoła.
Środki zaradcze na poziomie klasy
· Regulamin klasowy, zawierający normy postępowania zapobiegające agresji.
· Godzina wychowawcza.
· Gry i zabawy, literatura.
· Nauka poprzez współpracę.
· Wspólne zajęcia wzmacniające więzi między uczniami.
· Zebranie rodziców, indywidualne rozmowy.

Środki zaradcze na poziomie jednostki
· Poważne rozmowy ze sprawcami i ofiarami agresji
· Rozmowy z rodzicami uczniów, których problem dotyczy, ewentualnie także w obecności dzieci.
· Wykorzystanie pomysłowości w pomaganiu ofiarom względnie ich prześladowcom.
· Pomoc ze strony ,,neutralnych” uczniów.

Pomoc i wsparcie dla rodziców ze strony szkoły
· Fachowa pomoc psychologiczna dla rodziców i uczniów szykanowanych
· Zmiana klasy lub szkoły


Wszyscy nauczyciele i rodzice powinni zdać sobie sprawę z rzeczywistej skali problemu, muszą naprawdę chcieć zmienić panującą sytuację.

LUCYNA ZBRÓG

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie