Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Integracja w sztuce

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3713 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

W literaturze istnieje wiele poglądów na temat integracyjnego wychowania przez sztukę. I. Wojnar uważa, że wychowanie przez sztukę angażuje całą osobowość dziecka, wpływa na wszechstronny jego rozwój, na zachowanie pożądanej równowagi między kształceniem umysłowym a rozwojem uczuć i wyobraźni M. Pietkiewicz zwraca uwagę na to, że przykładem angażowania zintegrowanej sztuki do realnej, społecznie wartościowej działalności może być organizowanie przedstawień, akademii, wieczornic połączonych np. z wystawami, czy też innych tego rodzaju imprez.

INTEGRACJA (łac. Integratio = scalanie):
  1. Proces tworzenia się całości z części, zespalanie się elementów w całość.
  2. Proces scalania się, zespalania zachodzący w społeczeństwie, w narodzie lub w innej społeczności wyrażający się częstością kontaktów, ich intensywnością oraz wspólnotą ideową.
„Słownik wyrazów obcych” WN PWN, Warszawa 1993, s. 370SZTUKA –„twórczość artystyczna, której wyrazem są dzieła z zakresu literatury, muzyki, malarstwa, architektury, rzeźby itp., odpowiadające wymaganiom piękna, harmonii i estetyki”. „Mały słownik języka polskiego” WN PWN, Warszawa 1993 r. s. 806
W literaturze istnieje wiele poglądów na temat integracyjnego wychowania przez sztukę. I. Wojnar uważa, że wychowanie przez sztukę angażuje całą osobowość dziecka, wpływa na wszechstronny jego rozwój, na zachowanie pożądanej równowagi między kształceniem umysłowym a rozwojem uczuć i wyobraźni
M. Pietkiewicz zwraca uwagę na to, że przykładem angażowania zintegrowanej sztuki do realnej, społecznie wartościowej działalności może być organizowanie przedstawień, akademii, wieczornic połączonych np. z wystawami, czy też innych tego rodzaju imprez.
A. Trojanowska sądzi, że wiązanie różnych form ekspresji i działalności praktycznej udaje się najlepiej w zajęciach integrujących różne dziedziny sztuki. Formą najbardziej nadającą się do rozwiązania problemów takiej integracji jest między innymi teatr.
     M. Przychodzińska wskazuje na związki muzyki z ruchem (taniec), słowem (pieśń) są dla wszystkich oczywiste, w takim bowiem powiązaniu te gatunki sztuki uprawiane były od wieków. Najstarszymi jednak sztukami pod względem bogactwa środków wyrazu są niewątpliwie muzyka i plastyka.
     Romantyczny poeta francuski Charles Boudelaire (1821 – 1867) napisał, że byłoby zaskakujące, gdyby dźwięk nie mógł zasugerować koloru, gdyby kolory nie mogły narzucić wyobrażenia melodii, gdyby dźwięk i kolor nie były zdolne do wypowiedzenia idei, rzeczy bowiem wyrażały się zawsze przez wzajemne analogie
     „Nic mi nie przychodzi na myśl ... Nic, tylko refleksy, cienie, wypukłości, które nie chcą się ukształtować, szukam barwy, nie znajduję nawet rysunku”, żalił się Chopin podczas pewnego spotkania z przyjaciółmi, George Sand i Delacroix, gdy po jednej z wielu rozmów o sztuce siadł do fortepianu, by improwizować, a pełnej wizji rodzącej się pod palcami muzyki jeszcze wciąż nie miał w wyobraźni.
      „Estetyka takiej czy innej sztuki obowiązuje dla każdej innej” twierdził wielki kompozytor romantyk Robert Szumann.
      Oba cytaty pochodzą z książki J. Starzyńskiego: „O romantycznej syntezie sztuk Delacroix, Chopin, Boudelaire”.
      „Poeci i malarze pragnęli swą sztukę upodobnić do muzyki ...”
      Cytat z książki S. Jarocińskiego „Debusy a impresjonizm i symbolizm”
      Wydawałoby się, że integracji w zakresie sztuk pięknych jest konsekwencją ostatnich przemian w sztuce.
A jednak tak nie jest. W światowej historii kultury i sztuki wiele jest przykładów działań, które łączą różne dyscypliny artystyczne.
     W dramacie starogreckim akcji scenicznej towarzyszyły pieśni śpiewane przez dwa lub trzy chóry, melodie grane na fletach i tańce. Wszystko to wraz z deklamacją tekstu, maskami i „scenografią” łączyło się w organiczną całość.
     W średniowieczu, w muzyce świeckiej przedstawiano dramaty liturgiczne i misteria, w których oprócz tekstu, gry scenicznej, dekoracji i kostiumów, śpiewano i grano na instrumentach, takich jak flety, lutnie, bębenki.
W epoce Renesansu artyści odkrywali piękno sztuki starożytnej Grecji. We Florencji grupa muzyków – entuzjastów dramatu antycznego, w dążeniu do zespolenia muzyki i poezji stworzyła nową formę muzyczną – operę.
      Pełna jej forma wykształciła się dopiero w okresie baroku. W utworze tym ważną rolę powierzano orkiestrze, która współtworzyła nastrój. Równie istotnym środkiem wyrazu były tańce baletowe.
W czasach romantyzmu kompozytorzy, malarze inspirowali się poezją, tekstami literackimi, sztuką ludową, aby stworzyć nastrój, wyrazić emocje i uczucia. Franz Schubert napisał wspaniałe, pełne lirycznego nastroju pieśni pod wpływem wierszy J. W. Goethego (np. Gretchen am spinnarade, Erlkonig), a H. Heine np. Schwanen-gesang. Poezją i uczuciem przesycona jest muzyka Fryderyka Chopina, zwłaszcza mazurki będące stylizacją muzyki ludowej.
      Za naczelne hasło muzyki neoromantycznej uznano „program”. Kompozytorzy wprowadzili do swoich dzieł motyw przewodnie. Wykorzystując bogactwo kolorystki brzmienia orkiestry i poszczególnych instrumentów ilustrowali w utworze muzycznym zdarzenia wzięte z realnej rzeczywistości, jak przeżycia emocjonalne czy zjawiska przyrody. Ale nie tylko. Urzeczeni pięknem dramatu literackiego, obrazu malarskiego, rzeźby, tworzyli oryginalne dzieła, np. pod wpływem dramatu H. Ibsena pt. „Peer Gynt” powstała suita orkiestrowa o tym samym tytule Edwarda Griega.
      Modest Musorgski po obejrzeniu wystawy prac przyjaciela Hartmana skomponował słynne „Obrazki z wystawy na fortepian”. Ideę zespolenia muzyki i poezji, swoistą „sztukę syntetyczną” zawarł w swej twórczości Richard Wagner.
Głosił on hasła uniwersalnej sztuki przyszłości „Gesamtkunstwerk”. Claude Achille Debusy wzorując się na malarskiej działalności impresjonistów francuskich (np. Claude Monet) stworzył impresjonizm w muzyce. Rezygnując z wyraźnej linii melodycznej, porządkującej przebieg utworu, zestawił akordy w taki sposób, że stawały się one w brzmieniu określonymi „plamami barwnymi”. Wspaniale wykorzystał szeroką gamę brzmienia orkiestry, fortepianu; „namalował” eteryczny i subtelny w nastroju symfoniczny obraz „Popołudnie fauna”.
Muzykę dwudziestego wieku charakteryzuje wielość stylów i konwencji artystycznych. Powstaje dodekafonia, oparta na skali dwunastostopniowej. Aby opanować tak bogaty materiał dźwiękowy kompozytorzy tworzyli technikę serialną. Zestawianie różniących się barwą instrumentów, doświadczenia w zakresie ich właściwości kolorystycznych doprowadziło Arnolda Schonberga do stworzenia „melodii barw dźwiękowych” (Klang-farben-melodie). Metoda ta rozwinięta przez Antona Weberna dała początek punktualizmowi, którego istotą jest rozbicie linii melodycznej na osobne wartości kolorystyczne. Kojarzą się one z punktem w kompozycji plastycznej.
Współczesna koncepcja wychowania przez sztukę opiera się na przekonaniu, że sztuka jako zjawisko społeczne posiada olbrzymią siłę i wartości wychowawcze. Uczy bystrości spojrzenia, bogatej wyobraźni i interwencji twórczej. Wychowanie przez sztukę staje się wszechstronnym wychowaniem człowieka, wiąże się z określoną koncepcją życia, kultury.
Koncepcja wychowawcza Herberta Reada jest propozycją kształtowania przez sztukę człowieka integralnego, wszystkich jego dyspozycji psychicznych: wrażliwości intelektu, sił twórczych, uczuć estetycznych, moralnych, społecznych, zdolności porozumienia z innymi ludźmi. H. Read porównuje człowieka współczesnego do okaleczonego ptaka, który lata przy pomocy jednego skrzydła, wskazując na zaniedbanie wartości uczuć i wyobraźni. Postuluje realizację wychowania człowieka przez sztukę, przywrócenie jej zachwianej równowagi, przezwyciężenie jednostki kształcenia intelektualnego. Podobnie twierdzi Irena Wojnar, że wychowanie przez sztukę jest koncepcją integralnego wychowania, a integralny charakter tej teorii wyraża się w sposób wieloraki, przede wszystkim w samej interpretacji sztuki. Sądzi, że pedagogiczna koncepcja sztuki obejmować powinna dwa uzupełniające się znaczenia. „Sztuką są oczywiście dzieła czy wytwory artystyczne, ale sztuką jest również swoiste działanie o charakterze ekspresyjnym czy twórczym, działanie potwierdzające obecność ludzkich przeżyć i problemów, stosunek człowieka do świata i do innych ludzi.”
Oba te aspekty sztuki stanową orientację wychowawczą eksponującą rolę sztuki w kształtowaniu całego człowieka, zarówno sfery jego doznań intelektualnych, postaw moralnych jak też wyobraźni i zdolności twórczych.
      Orientacja ta nawiązuje do propozycji Bogdana Suchodolskiego, który polemizując z tradycyjnym podziałem na odrębne dziedziny wychowania: umysłowego, moralno-społecznego, estetycznego i fizycznego stwierdza, że „rozwój człowieka dokonuje się w obiektywnych dziedzinach społecznego i kulturalnego życia.”
      Stąd akcent na wychowanie przez sztukę, podobnie jak na wychowanie przez naukę czy przez działalność społeczną. Jakkolwiek w każdym dziele sztuki można z pewnością wyróżnić pewne cechy o charakterze obiektywnym, materialnym, przedmiotowym, to przecież poszczególni odbiorcy dostrzegają w nim coś odrębnego, coś własnego, co jest wywołane czynnikami osobistymi – przeżyciami.
Osobiste przeżywanie sztuki, kontakt z przeżyciami innych ludzi przedstawiony w dziełach w sposób zindywidualizowany rozszerza zakres własnych działań i doświadczeń człowieka, pozwala mu na lepsze uświadamianie cech własnej psychiki. Można więc opowiedzieć się za I. Wojnar – że sztuka jest podręcznikiem życia, „... który pobudza i niepokoi, zmusza do myślenia, działa na umysł i wyobraźnię, jednocześnie zaostrza ciekawość zarówno w stosunku do świata jak i w stosunku do samego siebie, wymaga samodzielności, krytycyzmu, wrażliwości, towarzyszy samokształceniu i samopoznaniu człowieka”.
Głównym zadaniem szkoły współczesnej jest przygotowanie młodego pokolenia do świadomego i aktywnego uczestnictwa w różnych sferach obiektywnej rzeczywistości. Aby szkoła mogła sprostać temu trudnemu zadaniu, aby mogła stać się pomostem łączącym dziecko z rzeczywistością zewnętrzną, musi wyposażyć je w wiedzę wszechstronną, całościową, otwartą, sprawdzającą się w różnych zakresach jego życia – osobistego, społecznego, kulturalnego. Tylko wiedza zintegrowana, połączona z aktywną twórczą postawą może ułatwić mu wejście w otaczające życie.
Rzeczywistość zewnętrzna wyodrębnia między innymi krąg sztuki. Integracja w sztuce to problem bardzo szeroki.
      Wiele światła dla tego zagadnienia daje Anna Trojanowska określając go jako „wielostronne wiązanie sztuki z poznaniem różnych stron rzeczywistości, z różnymi dziedzinami wiedzy (w tym również artystycznej) oraz z życiem szkoły”.
      Rezultat, jakiego autorka oczekuje od zajęć to:
  • zetknięcie uczniów z istotą samej sztuki,
  • twórcze poznanie rzeczywistości za pośrednictwem aktywnej ekspresji artystycznej;
  • kształcenie różnych sfer i form myślenia,
  • wychowanie społeczne.
Proponuje różne formy zajęć możliwych do przeprowadzenia na terenie szkoły podstawowej poprzez aktywne jej uprawianie w procesie spontanicznej lub dyskretnie kierowanej ekspresji artystycznej. Twórczość artystyczną wiąże ze wszystkimi mocniejszymi przeżyciami uczniów, jak np. wycieczka, film, audycja telewizyjna a nawet zajęcia fizyczne lub rytmiczne. Wiązanie różnych form ekspresji i działalności praktycznej udaje się najlepiej w zajęciach integrujących różne dziedziny sztuki.
Według Marii Przychodzińskiej-Kaciczakformami najbardziej nadającymi się do rozwiązania problemu integracji sztuki są: muzyka i słowo, muzyka i obraz, muzyka i ruchomy obraz. Ufając takiemu przebiegowi kontaktów ze sztuką wielu współczesnych psychologów twierdzi, iż kontakty te mogą być modelem edukacyjnym, przykładem kształcenia twórczego stosunku człowieka do poznawanej i przeżywanej rzeczywistości.
Estetyk patrząc na te zjawiska z filozoficznym dystansem mówi: „każda sztuka jest względnie autonomiczna, to znaczy tworzy wartości specyficzne, niesprawdzalne, które jednak łączą się w sposób konieczny z innymi wartościami i przez to staje się sztuką funkcjonalną (służy innym wartościom, jak z kolei inne wartości służą sztuce”.
      Można rozumieć, że te „inne wartości” to na przykład wartości użytkowe, moralne, intelektualne. Jednak określenie to może też odnosić się do integracji i autonomiczności różnych dziedzin sztuki. Kompozytor Igor Strawińskiuważał, że „forma rodzi się z materii, ale materia zapożycza tak chętnie formy przybierane przez inne materie, że mieszaniny stylistyczne są zjawiskiem stałym i czynią niemożliwym ścisłe rozróżnienie”.
Oto więc fakty nie tylko historyczne, ale i współczesne tłumaczące dlaczego w praktyce pedagogicznej ważny jest podjęty temat – integracja w sztuce. Sięganie jednej sztuki do drugiej pobudza wyobraźnię, a to jest jeszcze jeden argument na rzecz form integracyjnych, wynikający z troski o to, jaką wrażliwość, jakie wyobrażenie i wiedzę o sztuce wyniesie dziecko ze szkoły.

Halina Ślusarek

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie