Jak podaje Encyklopedia Pedagogiczna „doskonalenie” jest instrumentem przystosowania się do zmiennych sytuacji, wzbogacania swoich kwalifikacji, lepszego rozpoznawania potrzeb młodzieży oraz sposobów organizowania samokształcenia i warsztatu swojej pracy.
Artykuł ten mówi czym jest Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli (WDN).
Arleta Gorzelana
Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli w świetle literatury.
Jak podaje Encyklopedia Pedagogiczna "doskonalenie” jest instrumentem przystosowania się do zmiennych sytuacji, wzbogacania swoich kwalifikacji, lepszego rozpoznawania potrzeb młodzieży oraz sposobów organizowania samokształcenia i warsztatu swojej pracy.
Rozwój zawodowy nauczycieli obejmuje doskonalenie zewnętrzne oraz wewnętrzne. W ostatnim okresie w dobie reformy oświaty zaobserwować można dość szeroką ofertę różnorodnych form doskonalenia zewnętrznego. Jednak doskonalenie powinno łączyć formy obligatoryjne i dobrowolne, mieć charakter doraźny i okresowy, zewnętrzny i wewnętrzny. Idea wewnątrzszkolnego doskonalenia znalazła swoje urzeczywistnienie w naszym systemie edukacyjnym już w styczniu 1989 r. W wyniku rozwijających się w latach dziewięćdziesiątych kontaktów z systemami oświatowymi państw zachodnich, w wyniku realizacji odpowiednich programów badawczych, idea wewnątrzszkolnego doskonalenia staje się w Polsce podstawą strategii rozwoju szkoły.
Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli stwarza szerokie możliwości rozwijania wiedzy, a jednocześnie stosowania jej w praktyce na bieżąco.
Czym zatem jest wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli (WDN)? "Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli (WDN) traktuje się jako STRATEGIĘ ROZWIJANIA SZKÓŁ. Głównym celem wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli jest rozwój szkół jako "pedagogicznych jednostek działania”. WDN pozwala uczestnikom na wprowadzanie innowacji i zmian w swoim środowisku.”
Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli jest formą podnoszenia kompetencji psycho- pedagogicznych i zawodowych nauczycieli, pozwalających im lepiej realizować koncepcję pracy szkoły, przedszkola.
WDN rzeczywiście przesuwa akcent w doskonaleniu zawodowym z form oferowanych przez wyższe uczelnie i różne firmy szkoleniowe na tzw. formy przywarsztatowe, to znaczy organizowane w placówkach oświatowych, a więc w miejscu pracy nauczyciela (dyrektora), czyli tam, gdzie powstają problemy wymagające rozwiązania. Nie oznacza to jednak, że teraz doskonalenie zawodowe nauczycieli ma występować wyłącznie pod postacią posiedzeń samokształceniowych rady pedagogicznej, choć są one już od dawna praktykowane i trwale "wpisały się” w życie przedszkoli czy szkół.
Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli jest formułą otwartą, niczego nie narzuca, lecz otwiera szerokie możliwości integracji wokół wspólnie wypracowanych wizji, celów i zadań szkoły.
Głównymi założeniami wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli są:
- udoskonalenie pracy szkoły,
- podniesienie poziomu nauczania i kwalifikacji nauczycieli,
- wprowadzanie zmian i ulepszeń w pracy szkoły,
- poprawa komunikacji i współpracy w radzie pedagogicznej,
- koordynacja pracy wychowawczej i procesu dydaktycznego,
- rozwiązywanie problemów i trudności.
WDN ma na celu między innymi:
- wspólny, celowy, planowy, cykliczny i adekwatny do warunków funkcjonowania szkoły proces uczenia się rady pedagogicznej,
- zwiększenie efektywności kształcenia i wychowania,
- powstawanie innowacji i zmian pedagogicznych w samej szkole "od wewnątrz”,
- poprawę interakcji i dobrej komunikacji,
- rozwój współpracy,
- zespołowe rozwiązywanie problemów edukacyjnych,
- stałe ulepszanie koncepcji programu kształcenia i wychowania,
- organizowanie zajęć i sposobu kierowania szkołą.
Jako zalety wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli należy wymienić i podkreślić:
- celowe i kooperacyjne uczenie się rady pedagogicznej,
- praca na miejscu nad tematami konkretnej szkoły,
- utrzymanie, aktualizacja i poprawa tych kwalifikacji, które są ważne dla danej szkoły w jej procesie doskonalenia.
Istnieje wiele argumentów przemawiających za wyborem tej formy doskonalenia nauczycieli. Oto niektóre z nich:
- Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli realizuje głównie założenia reformy edukacyjnej.
- WDN bazuje na strukturach demokratycznych i integracji wokół wspólnych celów.
- Odpowiedzialność za życie szkoły przenosi się z zewnętrznych czynników na wewnętrzne. Szkoła uzyskuje większą autonomię a zarazem większą odpowiedzialność, która spoczywa na uczniach, rodzicach, nauczycielach, zespole kierowniczym, tzn. na całej społeczności szkolnej.
- Szkoła i pracujący w niej ludzie stanowią główny punkt ciężkości, są w centrum uwagi.
- Społeczność szkolna ma wpływ na życie szkoły.
- W WDN preferuje się dialog.
- WDN bazuje na mocnych stronach poszczególnych osób oraz całych zespołów, wykorzystuje istniejące w szkole kompetencje i rezerwy.
- Jest to koncepcja oparta na współdziałaniu, uczy wzajemnego zrozumienia i współpracy w zespole.
- Istnieje możliwość celowego uczenia się całej rady pedagogicznej, dostosowanego do potrzeb szkoły i nauczycieli.
- WDN jest tańszą forma szkoleń, gdyż realizowane jest w miejscu pracy.
Jeżeli wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli ma prowadzić do rozwoju szkoły, musi być długofalowe, kontynuowane, zaakceptowane przez uczestników i wspierane z zewnątrz. Najważniejsze jest dostrzeżenie i zaakceptowanie pozytywnych stron wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli przez samych zainteresowanych, czyli grono nauczycieli. Przecież to oni sami będą uczestnikami szkolenia i szkolącymi w niektórych przypadkach. Ogromnie ważne jest, więc określenie potrzeb uczenia się:
- Czy istnieje problem?
- Czy szkolenie może pomóc rozwiązać ten problem?
- Co powinniśmy osiągnąć przez szkolenie?
Cele szkolenia powinny być realistyczne, trafne i uzasadnione, a samo uczestnictwo dobrowolne i wynikające z wewnętrznej potrzeby.
Ważne jest również przestrzeganie etapów procedury dla WDN.
Etap 1- sformułowanie problemu wymagającego rozwiązania;
Etap 2- określenie potrzeb szkoleniowych nauczycieli;
Etap 3- opracowanie planu doskonalenia nauczycieli;
Etap 4- zdobycie przez nauczycieli wiedzy i umiejętności niezbędnych do rozwiązania wybranego problemu, czyli realizacja planu doskonalenia
Etap 5- zastosowanie zdobytej wiedzy i umiejętności do rozwiązania problemu;
Etap 6- ewaluacja efektów rozwiązania problemu placówki Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli obok indywidualnego samokształcenia, doradztwa metodycznego składa się na system kształcenia ustawicznego nauczycieli oraz ma duży wpływ na rozwój organizacyjny szkół i przedszkoli. Dzięki WDN nauczyciele mogą odświeżyć, zaktualizować, poprawić swe umiejętności, wiedzę adekwatną do potrzeb, zadań i problemów szkoły i nauczyciela.
|
