„Suplement diety” albo „Dietetyczny środek spożywczy” – taki napis coraz częściej widzimy na opakowaniach różnych produktów zakupionych w aptece czy sklepie ze zdrową żywnością, a nawet w markecie. Czym więc są suplementy i po co je stosujemy? Postaram się odpowiedzieć.
Elżbieta Bigaj
Nauczyciel w ZS nr 3 w Olkuszu
SUPLEMENTACJA DIETETYCZNA
"Suplement diety" albo "Dietetyczny środek spożywczy" – taki napis coraz częściej widzimy na opakowaniach różnych produktów zakupionych w aptece czy sklepie ze zdrową żywnością, a nawet w markecie. Czym więc są suplementy i po co je stosujemy? Postaram się odpowiedzieć.
Suplement diety czy dietetyczne środki spożywcze to preparaty zawierające składniki pochodzenia naturalnego, takie jak witaminy, aminokwasy, składniki mineralne lub ich kombinacje. W ich składzie znajdziemy często też zioła lub inne składniki botaniczne, np. związki pochodzenia roślinnego, jak karotenoidy, fitosterole, bioflawonoidy, których dawka w preparacie jest niższa niż w lekach. Mają postać tabletek, kapsułek, pastylek, proszków, płynów itp. dlatego często mylone są z lekami, a nimi nie są. Nie są one przeznaczone dla osób chorych i nie służą do leczenia. Suplementy diety polecane są osobom zdrowym, które z racji przebywania w określonych warunkach (narażenie na choroby, szkodliwe substancje) lub z racji wykonywania zawodu czy hobby (narażenie na stres, sport) mają zwiększone zapotrzebowanie na określone substancje odżywcze i witaminy.
Suplementy diety przygotowywane są też specjalnie wychodząc naprzeciw potrzebom różnych grup ludzi. Są one bezpieczniejsze niż leki, gdyż, zawierając niską dawkę substancji aktywnej, ograniczają znacznie możliwość przedawkowania i można je spokojnie stosować przez dłuższy czas. Ilości witamin czy minerałów znajdujących się w suplementach diety nie przekraczają dziennych zalecanych dawek tych substancji. Pokrywają one w całości lub częściowo zapotrzebowanie zdrowego organizmu na daną substancję i przyjmowane są wtedy, kiedy z różnych powodów stosowanie nawet urozmaiconej diety nie zapewnia dostarczenia do organizmu wszystkich niezbędnych składników lub są one szybciej niż u innych osób przez organizm zużywane. Na przykład są różne suplementy diety przeznaczone dla osób palących papierosy, czy pijących dużo kawy, albo pracujących nocą czy też np. dzieci albo kobiet w różnym wieku – każda z tych grup wymaga innych ilości różnych składników odżywczych czy witamin. Często potrafią także zmniejszyć ryzyko zachorowania na te choroby, które są zależne od naszej diety np. choroby sercowo – naczyniowe, część nowotworów, cukrzyca insulinoniezależna (cukrzyca II typu), a także procesy starzenia się i choroby stawów.
Co najmniej 20% Polaków nie zaspokaja dziennego zapotrzebowania organizmu na wszystkie witaminy i składniki mineralne. Dzieje się tak dlatego, że nasza dieta nie jest odpowiednio zbilansowana, zbyt często jemy także wysoko przetworzoną żywność. W dzisiejszych czasach gdybyśmy chcieli dostarczyć do organizmu niezbędnych dawek witamin i minerałów drogą normalnego odżywiania, musielibyśmy spożywać takie ilości, że nasz układ pokarmowy by temu nie podołał. Dziś jesteśmy skazani na suplementację.
Stały niedobór cennych witamin oraz makro- i mikroelementów mineralnych w naszym organizmie może spowodować wiele kłopotów ze zdrowiem. Pojawia się wówczas zmęczenie i rozdrażnienie, zaczynają się nam łamać paznokcie, wypadać włosy, zaczynamy mieć problemy z przemianą materii czy snem – to sygnał organizmu, że brakuje nam jakiegoś składnika odżywczego. Nie lekceważmy tych objawów, gdyż możemy "zafundować" sobie ryzyko wystąpienia poważnych chorób. Uzupełnianie potrzebnych organizmowi elementów jest szczególnie ważne jesienią a potem zimą, gdy jemy mniej świeżych owoców i warzyw, a ponadto jesteśmy bardziej narażeni na przeziębienia. Dodatkowe wspomaganie z zewnątrz przyda się, jeśli jesteśmy zmuszeni do wysiłku fizycznego. Pamiętajmy, że nawet przy braku wyraźnych objawów może nam brakować składników odżywczych. Zatem celem suplementacji jest:
- zapobieganie licznym chorobom wynikającym z niedoborów białek, minerałów i witamin
- zachowanie jak najlepszego stanu zdrowia jak najdłużej
- "czyste sumienie" dietetyczne w związku z coraz gorszą jakością współczesnego pożywienia.
Oto kilka przykładów suplementów diety:
NNKT- niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, to kwasy z rodziny omega-3 i omega-6. są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza serca i naczyń krwionośnych, między innymi sprzyjają obniżeniu poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi, normalizują ciśnienie krwi. Wpływają korzystnie na samopoczucie osób narażonych na stres, skłonnych do depresji, odczuwających pogorszenie pamięci i koncentracji; poprawiają stan skóry włosów i paznokci; są niezbędne w diecie kobiet w ciąży i karmiących.
Błonnik- przeznaczony jest dla osób dorosłych jako uzupełnienie codziennej diety w kompletny profil błonnika roślinnego- celulozę, hemicelulozę, pektynę i ligninę. Wpływa on korzystnie na poprawę cyklu wypróżnień, poprzez regulację czynności perystaltycznej jelita grubego i na układ pokarmowy, a tym samym pozwala utrzymać prawidłową masę ciała. Pomaga również obniżyć poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Lecytyna-jest jednym z najważniejszych fosfolipidów znajdujących się w każdej komórce naszego organizmu. Wzmacnia nasz system nerwowy, zdolność koncentracji i pamięci, chroni wątrobę przed stłuszczeniem, pomaga zapobiegać miażdżycy zwłaszcza u palaczy i osób z nadciśnieniem, korzystnie wpływa na stan naszej skóry i ogranicza utratę włosów.
Koenzym Q10- korzystnie wpływa na pracę serca. Jako przeciwutleniacz chroni przed działaniem wolnych rodników, zwiększa ilość energii i spowalnia procesy starzenia. Podnosi ogólnie kondycję organizmu, poprawia stan dziąseł i zębów, działa korzystnie w sytuacjach stresowych i zmęczenia psychofizycznego.
Propolis (kit pszczeli)- bywa też nazywany naturalnym pszczelim antybiotykiem. Zawiera biologicznie czynne substancje (flawonoidy, związki fenolowe, terpeny, substancje woskowo-lipidowe, biopierwiastki). Działa on antybakteryjnie, regenerująco, znieczulająco, a także stymulująco na układ odpornościowy. Stosowany jest w leczeniu ran i różnych schorzeń skórnych, zwalcza gronkowca złocistego, paciorkowce i niektóre szczepy prątków gruźlicy. Przeciwdziała rozwojowi drożdżaków, pierwotniaków, wirusów i grzybów. Oto kilka jego zastosowań:
- krople i aerozol – przy infekcjach górnych dróg oddechowych oraz stanach zapalnych gardła i nosogardzieli,
- tabletki i kapsułki- skuteczne w zapaleniu krtani i tchawicy, w chorobach wrzodowych żołądka i dwunastnicy,
- puder- u chorych z odleżynami i oparzeniami,
- maść- w trudno gojących się ranach i różnych chorobach skóry,
Należy pamiętać, że może on działać uczulająco.
Magnez- jest jednym z najważniejszych dla zdrowia mikroelementów. Odgrywa ważną rolę w procesie skurczu mięśni (w tym mięśnia sercowego) oraz utrzymuje normalny rytm serca. Stymuluje mechanizmy obronne organizmu, wpływa na prawidłowy rozwój układu kostnego, a także wywiera działanie uspokajające. Zmniejsza łamliwość kości i paznokci, a także podatność na stres i infekcje, ma także pozytywny wpływ na samopoczucie w okresie napięcia przedmiesiączkowego.
Można wymieniać jeszcze długo: wapń – mocne kości i zdrowa skóra; selen – walczy z wolnymi rodnikami; chrom – pomocny przy odchudzaniu; czosnek i chrząstka rekina – naturalne zwiększenie odporności itd. Na pewno spożywanie tych wszystkich suplementów będzie służyć naszemu zdrowiu i lepszemu samopoczuciu bez typowych chemicznych leków.
Opracowała: Elżbieta Bigaj
Literatura:
Klub zdrowia – czasopismo klubu zdrowia WALMARK - jesień 2005
www.europlant.com.pl
www.pulsmedycyny.com.pl |
