Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Rozwój obrazu Boga u dzieci i młodzieży

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3877 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Rozwój obrazu Boga u dzieci i młodzieży.

     Obraz Boga spełnia w życiu człowieka doniosłą rolę, ponieważ według niego ludzie często interpretują własną rzeczywistość, kształtują swoje postępowanie, realizują ideały życiowe a nawet myślą i mówią kierując się ukształtowanym w sobie obrazem Boga. Rozwój obrazu Boga wiąże się z odkrywaniem Jego obecności i działania w życiu człowieka i otaczającym go świecie, polega na rozwijaniu przekonania o rzeczywistej bliskości i miłości Boga do ludzi.
     Kształtowanie obrazu Boga jest procesem przebiegającym stopniowo począwszy od wieku dziecięcego, w którym wprowadza się dziecko w rzeczywistość wiary, w odkrywanie tajemnicy Boga oraz w życie modlitwy i sakramentów, przez które dziecko nawiązuje osobowy kontakt z Bogiem. Proces ten ma w rezultacie doprowadzić do komunii z Jezusem Chrystusem i pełnego wtajemniczenia w życie chrześcijańskie. Nie jest natomiast ważne, w którym momencie życia i w jaki sposób człowiek odkryje tajemnicę Boga, gdyż to uzależnione jest od pewnych warunków, którym podlega każdy człowiek z osobna. Do najważniejszych czynników warunkujących rozwój obrazu Boga należą: związek zachodzący między obrazem rodziców a kształtowanym obrazem Boga, atmosfera życia wiarą, w której dziecko wzrasta, zdobywane doświadczenia własne przez kontakty dziecka z jego otoczeniem jak też przez obserwację świata i zdobywanie o nim informacji.
     Na tworzenie obrazu Boga decydujący wpływ mają rodzice. To oni na początku odpowiadają atrybutom Bożej wszechwiedzy, stanowią pierwszą i najwyższą instancję rozstrzygającą co jest dobre a co złe moralnie, mogą ukarać albo nagrodzić. Oni zapewniają też dziecku poczucie bezpieczeństwa. Związek rodzice – dziecko zostaje przeniesiony na związek dziecko – Bóg. Obok wpływu rodziców, istotne znaczenie mają kontakty z innymi bliskimi dziecku – rodzeństwem, dziadkami, wychowawcami, nauczycielami. W miarę dojrzewania dziecka rodzice zaczynają tracić na znaczeniu, a dziecko identyfikuje się z grupą rówieśniczą, która również w zasadniczy sposób może wpłynąć na rozwój jego religijności.
     Badania psychologiczne potwierdzają fakt utożsamiania obrazu Boga z obrazem rodziców, zwłaszcza ojca. Według hipotezy Z. Freuda Bóg wyobrażany jest na wzór własnego ojca, a osobisty stosunek do Boga uzależniony jest od stosunku człowieka do niego. Według Freuda "Bóg jest niczym innym jak uwznioślonym ojcem ziemskim", tęsknota za ojcem staje się natomiast źródłem potrzeby religijności człowieka. Zdaniem M. Lutra stosunek do Boga zależy od religijnej atmosfery domu rodzinnego. Istnieje zatem związek pomiędzy obrazami rodziców a obrazem Boga. Istotne są tu następujące czynniki: preferowanie danego rodzica, styl wychowania dziecka, uczucia wobec rodziców, ich stosunek do dziecka, wiek i potrzeby psychiczne. Prowadzone badania nie są w stanie jednoznacznie określić czy większy wpływ na kształtowanie obrazu boga u dziecka wywiera osoba matki czy ojca. Jest to zagadnienie dotyczące indywidualnie każdego człowieka. Badania potwierdzają jednak, że na formowanie obrazu Boga ma zasadniczy wpływ to, jaki obraz siebie posiada człowiek, czy cechuje go poczucie własnej godności czy też nie.
     Doświadczenie zaufania, serdeczności i miłości zdobyte w kontaktach dziecka z jego otoczeniem sprzyjają otwieraniu się na Boga i nawiązywaniu z Nim silnych więzi. Doświadczenia zdobywane dzięki obserwacji świata służą także zrozumieniu znaczenia poznawanych treści religijnych. Równie ważne dla powstawania wyobrażeń o Bogu są informacje o Nim zdobywane np. w trakcie lekcji religii w szkole oraz wypływające z własnych praktyk religijnych – osobistej modlitwy, Mszy świętej, rozmów na tematy religijne. Z biegiem lat, w trakcie rozwoju dziecka, mogą nastąpić przeobrażenia obrazu Boga w wyniku nowych doświadczeń jakich nabywa, a które w znaczący sposób mogą decydować o jego dalszym rozwoju religijnym.
     W procesie rozwoju obrazu Boga wkracza się w rzeczywistość wiary, a podstawowym źródłem wiary jest Boże objawienie, którego znakiem jest Pismo święte. Główny nacisk należy więc położyć nie tyle na wiedzę religijną, którą dziecko przyswaja tylko w niewielkim stopniu, ale na wyjaśnianie i przybliżanie mu zbawczych czynów Boga, które swój punkt szczytowy osiągnęły w tajemnicy Jezusa Chrystusa, a On sam staje się centrum przepowiadania zbawczego orędzia. Osoba Chrystusa, bardziej konkretna i zrozumiała dla dziecka niż sam Bóg, prowadzi do odkrywania i przyjęcia tajemnicy o Bogu w Trzech Osobach, jak również do poznania prawdy kto jest celem jego życia i dlaczego do tego celu ma dążyć. Należy pamiętać o tym, że w procesie kształtowania obrazu Boga bardzo ważne jest uświadamianie dziecku, że każde jego wyobrażenie o Bogu i tworzony wizerunek są tylko próbą wyjaśnienia kim Bóg jest, nie stanowią jednak prawdy ostatecznej o Nim. Istotne staje się przedstawianie dziecku Boga, który działa na rzecz człowieka, przebywa między ludźmi, troszczy się o nich, a przede wszystkim zbawia i niesie wyzwolenie. Taki przekaz sprzyja budzeniu się w dziecku poczucia bezpieczeństwa, rozwija zaufanie, które pozwala mu inaczej patrzeć na otaczający świat, przez pryzmat kształtującej się w nim religijności.
     Proces rozwoju obrazu Boga zakłada podejmowanie działań dążących do nawiązania osobistego z Nim kontaktu, a do takich należy życie modlitwy, w które wprowadza się dziecko od najmłodszych lat. Dowiedziono, że już 9-miesięczne niemowlę może z zadziwieniem przeżywać modlitwę rodziców. Modlitwa należy zatem do najwcześniej stosowanych i najważniejszych sposobów religijnego oddziaływania. W modlitwie rodziców dziecko doświadcza pierwszych kontaktów z Bogiem, odkrywa, że zwracają się oni do Kogoś niewidzialnego, ale bardzo dla nich ważnego, do obecnej wśród nich Osoby. Z czasem dziecko, naśladując modlitwę rodziców, zaczyna się zwracać samo do Boga, czyni to z podobnym zaufaniem z jakim odnosi się do swoich rodziców, odpowiada własną miłością na Jego miłość co w konsekwencji prowadzi do dalszego rozwoju życia religijnego. Zatem świadectwo wiary rodziców decyduje o wychowaniu dziecka do modlitwy i o jego chrześcijańskiej formacji religijnej.
     Na kształtowanie obrazu Boga u dzieci i młodzieży ogromny wpływ ma również rzeczywistość sakramentalno-kościelna, w której żyją. Wprowadzenie dziecka w życie Kościoła, odkrywanie przed nim znaczenia wspólnoty Kościoła, symboliki kościelnej ułatwia mu zrozumienie i przyjmowanie wiary w obecność i działanie Chrystusa w Kościele. Rozwijanie kontaktu dziecka z Bogiem następuje poprzez udział w liturgii. Sprawowana we wspólnocie chrześcijańskiej liturgia ułatwia mu przyswajanie wartości religijnych, którymi żyje wspólnota, a ponadto przygotowuje dziecko do uczestniczenia i w innych formach życia kościelnego. Obraz Boga rozwija się także na mocy sakramentów świętych. Dzięki rozpoznaniu przez dziecko obecności i działania Boga w znakach sakramentalnych przeciwdziała się magicznemu rozumieniu sakramentów, a jednocześnie uświadamia , że w nich Chrystus obdarowuje człowieka swoją miłością i przyjaźnią i przyłącza do grona swoich dzieci, do wspólnoty Kościoła. Proces wprowadzania dziecka w życie Kościoła umożliwia mu pełne uczestniczenie w owej rzeczywistości, co z kolei prowadzi do identyfikowania się z nią.
     Poprawny obraz Boga kształtowany jest również przez katechezę, której zadaniem podstawowym jest nie tyle przekazanie pełnej wiedzy religijnej co tłumaczenie rozpoznawanego w znakach i symbolach religijnych konkretnego działania Boga na rzecz człowieka, a więc dziecka. W katechezie ważne miejsce zajmuje Pismo święte, a dokładnie dobór tekstów biblijnych na określonym etapie rozwoju dziecka. Najważniejszym kryterium doboru tekstów biblijnych jest uzyskanie na ich podstawie odpowiedzi na pytanie jaki jest Bóg, o którym opowiada się dzieciom i czy to ten sam Bóg, w którego się wierzy. Jasne, konkretne odpowiedzi przynoszą pożądany efekt, od nich w dużej mierze zależy kształtowany w dziecku obraz Boga. Trzeba wie proponować dzieciom takie fragmenty Pisma świętego, które opisują przyjazne ludziom działania Boga, uwrażliwiają na miłość i przyjaźń Boga, zapewniają mu bezpieczeństwo i zaufanie. Pismo święte ma służyć odnajdowaniu kontaktu z osobowym Bogiem, wsłuchiwaniu się w Jego słowa i identyfikowaniu się z Nim we właściwych postawach życia.
     Obraz Boga wyniesiony z dzieciństwa w dużej mierze wywiera wpływ na dalszy rozwój religijności człowieka. Może on być utrwalony, ewentualnie korygowany, co zdarza się rzadziej. Pochodzący z dzieciństwa fałszywy obraz Boga może powodować poważne kryzysy wiary na przykład w okresie wieku młodzieńczego. Odpowiednio ukształtowany obraz Boga będzie również wpływał na późniejsze decyzje dotyczące przyjęcia bądź odrzucenia przekonań religijnych powstałych w świadomości dziecka. Dlatego bardzo ważne jest czuwanie nad procesami tworzonego przez dziecko obrazu Boga, gdyż istnieje rzeczywiste zagrożenie jego zdeformowania czy też zafałszowania.
     Do deformacji obrazu Boga mogą prowadzić niewłaściwe działania wychowawcze. Wymienić należy tzw. antropomorfizm polegający na przypisywaniu Bogu cech i właściwości upodabniających Go do człowieka. Między 8 a 10 rokiem życia antropomorfizm wyobrażeniowy typu fizycznego zanika i przechodzi w antropomorfizm typu moralnego, uczuciowego – pozytywny lub negatywny. Dotyczy on tak relacji uczuciowych w kontaktach z rodziną i bliskimi jak i z samym Bogiem. Przykładem antropomorfizmu jest przekonanie, że Bóg nosi przymioty moralne człowieka, np. dobroć, sprawiedliwość, czy też gniew, karanie. Ten sposób przedstawiania Boga zmierza do osiągnięcia określonego zachowania u dziecka, może prowadzić jednak do sytuacji lęku przed Bogiem czy budzić respekt wobec Niego, co w konsekwencji może wywołać niepożądane uczucia niechęci czy agresji do Boga. Zniekształcenie obrazu Boga może powodować przekonanie, że Bóg podobny jest do ludzi, tak że nie zawsze kieruje się dobrem innych. Wynika to często z niewłaściwego sposobu wyrażania się o Bogu w rozmowach na tematy religijne. Stąd wypływa troska o poprawność wypowiedzi dotyczących Boga i spraw religijnych szczególnie w kontaktach z dziećmi. Zagrożeniem może też być sposób mówienia o Bogu uproszczony do Jego dobroci i opatrzności. Sugeruje się, że w rozmowach z dziećmi należy podejmować również temat cierpienia, bólu, niesprawiedliwości, których samo doświadcza w swoim życiu, i w tym kontekście ujmować Boga jako niezgłębioną dla człowieka tajemnicę. Przedstawianie prawdy na temat związków Boga z ludźmi przyczynia się i do tego, że dziecko nie zatraca kontaktu z Bogiem nawet w chwilach trudnych gdy doświadcza złego. Na zniekształcenie obrazu Boga w procesie jego rozwoju u dzieci i młodzieży może wpływać animizm, czyli ożywianie przedmiotów martwych i przypisywanie im dobrych lub złych intencji w działaniu.
     Animizm karcący charakteryzuje doszukiwanie się przez dziecko działania Boga w sytuacjach dla niego nieprzyjemnych, które zostały spowodowane przez nieuwagę lub zaniedbanie samego człowieka. Animizm ochronny, nagradzający polega natomiast na przypisywaniu magicznej mocy, która rzekomo wywiera wpływ na Boga, przedmiotom czy wypowiadanym formułom, nawet modlitwie, z którą dziecko łączy konkretne oczekiwania. Ta forma animizmu przedstawia Boga jako tego, który świadczy człowiekowi stałą opiekę i pomoc w rozwiązywaniu trudnych problemów, fałszuje więc prawdziwy obraz Boga. Niebezpieczeństwo magizmu, czyli postrzegania Boga jako wszechmogącego i wszechmocnego "czarodzieja" może zachować się w świadomości młodego człowieka na długie lata.
     Do zafałszowania obrazu Boga dochodzi i wówczas gdy przypisuje się nadmierne znaczenie przedmiotom chrześcijańskiego kultu, gestom pobożnym nie rozumiejąc ich religijnego znaczenia. W przypadku małych dzieci polega to na naśladownictwie i odwzorowywaniu zachowań dorosłych, których znaczenia dziecko nie pojmuje bądź nie zostaje mu ono wyjaśnione. Zagrożenia procesu kształtowania się prawdziwego obrazu Boga u dzieci i młodzieży świadczą o konieczności czuwania nad właściwą formą i doborem działań katechetyczno – wychowawczych, które mają skutecznie wpłynąć na rzeczywiście chrześcijańską formację religijną człowieka.

Hanna Godlewska

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie