Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Jak, gdzie, czy, dlaczego, kto i na co ?

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2016 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Jak, gdzie, czy, dlaczego, kto i na co
w cieniu buka
natura impulsem wspomagającym
odkrywanie i rozwijanie indywidualnych
zdolności twórczych dziecka
      Program ten został opracowany w ramach zajęć na Podyplomowym Studium Edukacji Dzieci Zdolnych na Obszarach Rustykalnych finansowanych przez MEN, UMK Toruń - 2001.

     Wychodząc z założenia, że aktywność twórcza jest ważnym mechanizmem rozwoju poznawczego i emocjonalnego dziecka, a zdolności twórcze mają duże znaczenie dla całości jego funkcjonowania, oraz że oddziaływania otoczenia mogą powodować pozytywne zmiany w rozwoju twórczości, staramy się umożliwić dzieciom znalezienie odpowiedzi na postawione w tytule pytania. Chcemy, by rozwijały swoją ciekawość i nie pozostawiały bez odpowiedzi nurtujących je pytań. Odkrywanie tajemnic świata ma być dla nich przyjemnością .
     W pracy z dziećmi starałyśmy się rozwijać i stymulować myślenie twórcze, intuicyjne, a także inne elementy rozwoju umysłowego, emocjonalnego i społecznego dziecka. Dzięki realizacji tego projektu dzieci nabrały nawyków samodzielnej twórczej aktywności w różnych dziedzinach.
      Zachęcając do twórczych pomysłów zmierzamy do rozwijania :
  • myślenia asocjacyjnego oraz intuicyjnego;
  • myślenia logicznego;
  • myślenia i działania dywergencyjnego;
  • radzenia sobie w trudnych sytuacjach;
  • umiejętnego współdziałania w grupie;
  • konstruktywnej krytyki;
  • bronienia się przed krytyką;
  • rozwijania zainteresowań przyrodniczych .
     Wykorzystując naturalne środowisko dzieci zamieszkujących obszary wiejskie, chciałyśmy spowodować, by uwierzyły w siebie, by potrafiły zachować i pogłębić dar, w który wyposażyła je Natura. "Wszystkie dzieci rodzą się ze zdolnościami twórczymi. Potem od nas zależy, czy stworzymy atmosferę sprzyjającą twórczej pracy dziecka"(Fisher,1999,s.48) .
      Potrzeba diagnozy zdolności i uzdolnień twórczych we wczesnym dzieciństwie wydaje się nie budzić żadnych wątpliwości . Wielu autorów zajmujących się twórczością stwierdza , że wszystkie dzieci posiadają jednakowe możliwości wysokich osiągnięć w różnych dziedzinach , gdyż potencjał twórczy właściwy jest każdemu . W rzeczywistości okazuje się jednak , że możliwości te nie są w pełni wykorzystywane.
" Człowiek ma sześć wiernych sług
Gotowych na jego znak ;
To wie , co od nich wie .
Imiona ich : Co, Kto, Jak ,
Dlaczego , Kiedy, Gdzie . "
R Kipling

      Głównym celem naszego projektu było pobudzanie giętkości myślenia jako drogi do odkrywania i rozwijania indywidualnych zdolności twórczych dziecka .
Zamierzamy to osiągnąć poprzez realizację następujących celów operacyjnych:
  • dziecko potrafi w dowolnej formie uzewnętrznić swoje doznania , odczucia , spostrzeżenia ;
  • rozbudza swoją ciekawość poznawczą ;
  • jest otwarte wobec rozwiązywanych problemów , potrafi odejść od schematów i stereotypów w trakcie ich rozwiązywania ;
  • dokonuje wizualizacji problemu ;
  • wykorzystuje różnorodne materiały do wyrażania siebie i swoich doznań w różnych formach ekspresji ;
  • jest wytrwały w swoich poszukiwaniach ;
  • tolerując stany niepewności i dokonując refleksji krytycznych ;
  • dostrzega piękno i różnorodność przyrody ;
  • potrafi obserwować najbliższe otoczenie i poznawać je wielozmysłowo;
  • toleruje różnice w zainteresowaniach , uzdolnieniach członków grupy ;
  • nabiera pewności siebie i potrafi głosić własne sądy i poglądy odpowiednio je argumentując .
     Placówka, w której realizujemy projekt, mieści się w XIX-wiecznym zespole pałacowo – parkowym . Przyległy do szkoły 6-hektarowy park z licznymi pomnikami przyrody, jest doskonałym miejscem do nawiązania więzi z naturą . Uczniowie mogą poznać warunki życia roślin i zwierząt , obserwować zmiany zachodzące w przyrodzie .
      Dziecko przebywa w naturalnym środowisku , które jest mu bliskie od urodzenia. Codzienne obcowanie z przyrodą wyzwala w nim naturalne , charakterystyczne dla wieku rozumienie świata . Dziecko nie jest jeszcze obciążone nadmiarem nakazów , zakazów i schematów . Może wydobywać z obcowania z przyrodą te elementy , na które właśnie ma ochotę, ponieważ " (...) jego pogląd na świat pozostaje elastyczny , twórczy. (...) Dziecko podąża za własnym geniuszem (...) "(Gardner ,1998,s.44).
     Potężny , stary buk rosnący na środku boiska , to podstawowy obiekt , który w czasie zajęć dostarczał dzieciom wszechstronnych bodźców.

"Dziecko w sposób naturalny jest twórcą . Mogą temu zaprzeczyć jedynie ci , którzy nigdy nie obserwowali swobodnej zabawy małych dzieci , albo ci , którzy ją oglądali w postaci już wypaczonej przez przymusowe oddziaływanie otoczenia . "
R. Gloton, C.Clero

      Istotą zajęć było uzmysłowienie uczestnikom drzemiących w nich potencjałów, znalezienie indywidualnych uzdolnień poprzez stosownie różnorodnych form aktywności. Dziecko odkryje swoje zdolności w trakcie ich podejmowania; zrozumie samego siebie, pozna źródła swoich możliwości. Korzystając z rad Torrance (1969) postaramy się :
  • dostarczyć dzieciom materiałów rozwijających wyobraźnię ;
  • przybliżyć materiały , które wzbogacają obrazowość języka ;
  • zostawić dziecku czas na myślenie i marzenie na jawie , aby miało czas na zadumę i namysł ;
  • zachęcać dziecko do utrwalania swoich pomysłów ;
  • nadawać dziecięcym wytworom skończoną formę np. oprawiać ich rysunki , zbieranie wierszy w tomiki ;
  • akceptować naturalną u dzieci skłonność do odmiennego spojrzenia na rzeczy ;
  • chwalić przejawianie szczerej indywidualności ;
  • zachęcać dzieci do bawienia się słowami.
Chcemy , aby dzieci :
  • miały szansę wyrosnąć na twórcze umysły ,
  • by umiały odróżnić twórczy nieporządek od nieodpowiedzialnego śmiecenia ,
  • by potrafiły całym sercem zaangażować się w projekt(za: Eby,Smutny ,1998). W czasie systematycznych zajęć
  • przewidziana jest zawsze dominacja określonej aktywności ,
  • ale zawsze dziecko ma możliwość dokonania własnego wyboru ,
  • może uzupełnić, rozszerzyć , zmienić technikę pracy lub rodzaj aktywności . Każde zajęcia będą poprzedzone ćwiczeniami relaksacyjnymi ,
  • rozwijającymi wyobraźnię ,
  • dającymi odpoczynek i spokój wewnętrzny .
     Zdaniem Rogersa , człowiek, aby mógł działać w sposób twórczy, musi czuć się pod względem psychologicznym wolny i bezpieczny (za:Fisher,1999).

Ścieżkami twórczosci – tematyka zajęć:
I
  1. Tematyka : Gałąź z czarodziejskimi liśćmi .
  2. Aktywność : konstrukcyjna .
  3. Cel : Rozwijanie wyobraźni przestrzennej poprzez konstruowanie formy (kształtu) nieistniejącego liścia .
  4. Metoda : analogia fantastyczna .
II
  1. Tematyka : Jestem spadającym liściem .
  2. Aktywność : werbalna .
  3. Cel : Rozwijanie umiejętności wczuwania się i określania wewnętrznych doznań .
  4. Metoda : analogia personalna .
III
  1. Tematyka : Co w trawie piszczy – wizualizacja wyodrębnionych podobieństw i różnic obiektów.
  2. Aktywność : werbalna, plastyczna .
  3. Cel : Kształcenie giętkości myślenia poprzez świadome i odważne uzewnętrznianie skojarzeń .
  4. Metoda : analogia fantastyczna .
IV
  1. Tematyka : Biedronka na dnie oceanu .
  2. Aktywność : plastyczna
  3. Cel : Łączenie sprzecznych zjawisk drogą do wyzwolenia się od istniejących stereotypów..
  4. Metoda : analogia fantastyczna .

SCENARIUSZ 1

Tematyka : W cieniu buka – jestem drzewem .
Aktywność : dowolna .
Metoda : analogia personalna .
Cel : wytwór , który jest indywidualnym wyrażeniem siebie .
Przebieg zajęcia :
  1. Poznawanie drzewa wszystkimi zmysłami :
    • przytulanie się do niego , głaskanie ;
    • nasłuchiwanie co dzieje się w środku ;
    • zapach;
    • oglądanie go z różnych perspektyw ;
    • spoglądanie w niebo poprzez jego koronę ;
    • wejście na konar – Co buk by widział , gdyby w tym miejscu miał oczy ?
  2. Znalezienie i zajęcia miejsca , w którym najbardziej dzieci "poczuły buk".
  3. Identyfikowanie się z drzewem .
    - " Przyjmijcie wygodną pozycję . Zamknijcie oczy . Jest wam wygodnie .
    Jesteście rozluźnieni . Wyobraźcie sobie, że jesteście teraz bukiem , zamieniacie się w to drzewo .
    Jakie są twoje korzenie ?Jaki mają kształt ? Dokąd sięgają ?Są cienkie czy grube?
    Teraz dotknij jedną z gałęzi swojego pnia . Poczuj jaki on jest. Zajrzyj do jego środka . Co tam jest ?
    Twoje konary i gałęzie wyciągnij w dowolną stronę . Możesz nimi lekko kołysać . Jak daleko możesz nimi sięgnąć? Co one czują ( ciepło , chłód...) ?
    Jak im jest ? Co w nich trzymasz ?
    Teraz jesteś całym drzewem . Odbyłeś wędrówkę po całym swoim ciele , które jest teraz drzewem . Co czujesz ? Jaki jesteś ? Jak wyglądasz ? Co dzieje się w tobie , a co obok ciebie ?
    Zachowaj w sobie te odczucia i obrazy , które widzisz . Zapamiętaj wszystko ."
  4. Uzewnętrznianie własnych doznań i wyobrażeń – dowolna forma aktywności .
    Zostajemy pod drzewem . Otwieramy " skrzynię skarbów" , w której znajdują się różne materiały ( bloki , farby , kredki , drut, różne pudełka , instrumenty perkusyjne, zeszyty , długopisy , plastelina , gwoździe , listewki itd. Każdy wybiera to co będzie mu potrzebne . Idzie w dowolne miejsce na boisku i wykonuje pracę . Staramy się zachęcać do zachowania większych odległości między pracującymi dziećmi , aby nie sugerowały się tym co robią koledzy .
  5. Opis i interpretacja wykonanych prac.
    Dzieci przenoszą swoje wytwory do pracowni . Kolejno prezentują swoje prace.
    Nagrywamy komentarze .
  6. Zakończenie.
    Spokojna muzyka. Prowadzący opowiada o gałązkach i konarach , które owiewa jesienny wietrzyk , którym jest wygodnie i przyjemnie . Dzieci układają się na dywanie w dowolnych pozycjach .
SCENARIUSZ 2
Tematyka : Tworzenie łańcucha przekształcających się obrazów.
Aktywność : werbalna , plastyczna .
Metoda : metafora wizualno-obrazowa.
Cel : Rozwijanie wyobraźni twórczej poprzez metaforę wizualną .
Przebieg zajęć :
  1. Zabawa – "oryginalność".
         Na środku sali leży patyk . Dzieci podchodzą do niego kolejno , biorą go do ręki i przedstawiają swoją koncepcję i wyobrażenia wykorzystania i zastosowania patyka.
  2. Wprowadzenie
    Propozycja zabawy w trakcie , której jeden przedmiot będzie się zamieniał w inny.
    - " Wyobraźcie sobie nasz wspaniały park. Dzisiaj patrzymy na niego z lotu ptaka. Widzicie wspaniałe wysokie drzewa . W środku parku znajduje się zielona polana , a na niej dużo plam różnokolorowych kwiatów. Nagle pośrodku polany wytrysnęło źródełko , wypływająca z niego woda zbiera się . Jest jej coraz więcej . Dostrzegamy w wodzie śliczną , kolorową rybkę , która pluszcze się . Jej łuski błyszczą w słońcu . Ryba wyskakuje nad taflę wody , wzbija się w górę i zamienia się w barwną papugę , która szeroko rozpostarła skrzydła i uniosła się wysoko w powietrze.
  3. Dzieci dokonują dalszych przekształceń obiektu .
  4. Wizualizacja transformacji .
    -" Myślę ,że każdy zapamiętał sobie moment przechodzenia jednego przedmiotu w drugi. Przedstawcie to na rysunku . Starajcie się uchwycić moment gdy ze starego obiektu wyłania się już fragment nowego obiektu."
  5. Prace plastyczne dzieci – pastele .
  6. Ułożenie prac wg kolejności dokonywanych przekształceń i umieszczenie łańcucha na ścianie w pracowni .
  7. Przechodzenie wzdłuż łańcucha – interpretacja ruchowa .
SCENARIUSZ 3
Tematyka : Elementy naturalne inspiracją do tworzenia powieści słownych .
Aktywność : werbalna .
Metoda : metafora .
Cel : Rozwijanie zdolności językowych pobudzanych wyobraźnią twórczą .
Przebieg zajęć :
  1. Spacer po parku – wyszukiwanie "ciekawostek"( korzenie , gałęzie o nietypowym kształcie , piórka , grzyby , liście ,kamień, szyszki i inne). Każde dziecko decyduje się tylko na jeden okaz .
  2. Tworzenie fantastycznych opowieści słownych o wybranych okazach .
  3. Zapisanie tekstów ; możliwość ilustrowania dowolną techniką .
  4. Zebranie tekstów i ilustracji w książką .
  5. Wybór tytułu – burza mózgów .
LITERATURA
  • Eby J.W. , Smutny J.F. (1988), Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
  • Fisher R.(1999), Uczymy jak myśleć . Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
  • Gardner H.(1998), Niepospolite umysły . Warszawa : CiS
  • Hornowski B. (1978), Rozwój inteligencji i uzdolnień specjalnych . Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
  • Kujawiński J.(1990), Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych . Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
  • Kwieciński Z.(1992), Nieobecne dyskursy . Studia kulturowe i edukacyjne . Toruń : Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Limont W. (1994), Synektyka a zdolności twórcze . Eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej . Toruń : Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Limont W.(1998), Rozwijamy wyobraźnię twórczą. CARPE DIEM.
  • Limont W.(1998), O wyobraźni twórczej . CARPE DIEM
  • Limont W.(1988),Spotkania z wyobraźnią cz. I i II .Plastyka w szkole .
  • Nęcka E.(2001), Psychologia twórczości . Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
  • Popek S. (1988), Aktywność twórcza dzieci i młodzieży . Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Beata Tomczak
Elżbieta Wysocka

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie