Obserwowanie przyrodniczych składników środowiska i ich opis.
Temat: Powstawanie, rozmieszczenie i krajobraz pustyń.
Cele ogólne:
- obserwowanie przyrodniczych składników środowiska i ich opis,
- czytanie dla zdobycia wiadomości i zaspokojenia potrzeb poznawczych,
- kształtowanie umiejętności formułowania ocen i wniosków .
Cele szczegółowe.
Uczeń:
- odczytuje diagramy klimatyczne,
- określa położenie Sahary,
- odczytuje i analizuje tekst popularnonaukowy,
- wypowiada się pełnymi zdaniami używając terminów geograficznych,
- definiuje pojęcie pustynia.
Środki dydaktyczne:
- podręcznik,
- zeszyt ćwiczeń,
- mapa fizyczna świata,
- atlasy geograficzne,
- teksty,
- ilustracje,
- film video (fragment o krajobrazie pustyni ).
Metody pracy:
- burza mózgów,
- praca z mapą,
- praca z tekstem,
- oglądowa (film),
- mapa mentalna.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
- czynności organizacyjne,
- podanie tematu lekcji,
- rozdanie uczniom zestawów do pracy na lekcji ( teksty, zadanie, ilustracje ).
Faza realizacyjna:
- przyczyny powstawania pustyń – tekst 1,
- określanie położenia pustyń na mapie fizycznej świata i w atlasie geograficznym – odniesienie do tekstu
- analiza diagramów klimatycznych,
- rodzaje pustyń – tekst 2,
- zadanie do uzupełniana- rodzaje pustyń,
- uczniowie dokonują słownego opisu otrzymanej na początku lekcji ilustracji,
- projekcja filmu wideo,
Faza podsumowująca
- na podstawie uzyskanych na lekcji informacji uczniowie tworzą mapę mentalną: z czym kojarzy się tobie wyraz pustynia? Na środku arkusza szarego papieru nauczyciel zapisuje wyraz pustynia, chętni uczniowie dopisują skojarzenia,
- uczniowie dokonują słownego opisu pustyń używając terminów poznanych w trakcie lekcji, korzystają z mapy mentalnej,
- zadanie domowe: wklejenie tekstów i zadania jako notatki z lekcji.
Przyczyny powstawania pustyń. Tekst 1
Pustynie znajdują się w różnych miejscach na Ziemi, ale większość występuje pomiędzy zwrotnikami Raka i Koziorożca czyli tam, gdzie silne Słońce i gorący wiatr przynoszą niewiele opadów. W tych warunkach przelotny deszcz paruje zanim dotrze do powierzchni gruntu. Innego rodzaju pustynie tworzą się na obszarach „osłoniętych od deszczu” , czyli na terenach, gdzie wilgotne powietrze nie ma dostępu ze względu na sąsiedztwo gór lub znaczne oddalenie od zbiorników wodnych. Pustynie powstają również tuż nad brzegami oceanów. Zimne prądy morskie ochładzają morskie powietrze, które w rezultacie pozbywa się wilgoci.
Różne rodzaje pustyń. Tekst 2
Tereny pustynne przeważnie są pokryte nagimi skałami, które w wyniku wahań temperatury ulegają rozpadowi. W ciągu dnia, kiedy temperatura jest bardzo wysoka, nagrzane skały rozszerzają się. Nocą zaś, kiedy temperatura szybko spada, skały stygną powodując pękanie i wietrzenie. Stygnąca skała szybciej kurczy się na powierzchni niż w jej wnętrzu. Podczas tego procesu powierzchniowa warstwa skały pęka i rozpada się na drobne okruchy. W zależności od tego, jak mocno jest rozkruszona skała, pustynie dzielimy na:
a) skaliste ( hamada ),
b) żwirowe ( serir ),
c) piaszczyste ( erg ).
Pustynie skaliste są to najczęściej masywy górskie lub ich pozostałości. W krajobrazie tego typu pustyń dominują nagie skały i liczne, duże bloki skalne niekiedy tworzące fantazyjne formy. Tych pustyń jest najwięcej na Ziemi. Pustynie piaszczyste powstały z drobnych ziarenek głównie kwarcu, które wiatr wywiał z pustyń skalistych lub żwirowych. Wiejące wiatry stale przesypują piasek, co powoduje ciągły ruch i stałe zmiany w krajobrazie.
Pustynia – teren pozbawiony niemal zupełnie roślinności, charakteryzuje się skąpymi opadami, brakiem stałych rzek; duże wahania temperatury i wiatry powodują szybkie wietrzenie mechaniczne skał.
Bożena Antoniewicz
|
