Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 roku wprowadzono obowiązującą od 1 września 1999r. podstawę programową kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów.
W II etapie edukacyjnym w klasach szkoły podstawowej i w III etapie edukacyjnym gimnazjów obok przedmiotów i bloków przedmiotowych wprowadzono ścieżki edukacyjne o charakterze wychowawczo-dydaktycznym.
Dyrektor szkoły jest odpowiedzialny za uwzględnienie problematyki ścieżek edukacyjnych w szkolnym zestawie programów nauczania. Natomiast za realizację ścieżek odpowiedzialni są nauczyciele wszystkich przedmiotów, którzy do programu, według którego pracują włączają odpowiednie treści programowe danej ścieżki.
wychowanie patriotyczne i obywatelskie
W gimnazjum są realizowane następujące ścieżki:
- Edukacja filozoficzna
- Edukacja czytelnicza i medialna
- Edukacja prozdrowotna
- Edukacja ekologiczna
- Edukacja regionalna oraz obrona cywilna
- Edukacja europejska i kultura polska na tle cywilizacji śródziemnomorskiej
- Wychowanie do życia w rodzinie (wiedza o życiu seksualnym człowieka)
- Wychowanie do aktywnego udziału w życiu gospodarczym
(dwie ostatnie ścieżki będą realizowane na przedmiocie-Wiedza o społeczeństwie przez jedną godzinę w tygodniu przez nauczycieli specjalistów)
Ścieżki edukacyjne to nowa jakość w reformującej się szkole polskiej. Nie mogą istnieć same dla siebie. Punktem wyjścia powinno być opracowanie przez całą radę pedagogiczną głównych celów pracy szkoły z rozpisaniem ich na cele pośrednie i wypracowanie podstawowych zasad tworzenia celów operacyjnych. Integracja międzyprzedmiotowa daje uczniom praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy w różnorodnych sytuacjach. W wypadku ścieżek międzyprzedmiotowych mamy do dyspozycji dwa modele nauczania zintegrowanego wieloprzedmiotowego i międzyprzedmiotowego oraz trzy sposoby integracji wokół treści, problemu oraz umiejętności kluczowych. Analiza postaw programowych, wybranych programów nauczania oraz standardów wymagań stwarza nauczycielom podstawę do zaprojektowania pracy, która zostanie określona jednostką czasu (semestr, rok).
Ścieżka edukacyjna nie jest kolejnym przedmiotem, nie musi mieć osobnych godzin w cotygodniowym planie lekcyjnym, osobnego nauczyciela ani odrębnego podręcznika. Nie ma ocen szkolnych i nie chodzi też o kolejną panią, pana od... Mamy tu do czynienia z europejskim wymiarem nauczania historii i literatury, ekologicznym podejściem do nauczania geografii i biologii, medialnymi sposobami nauczania języka polskiego i wiedzy o społeczeństwie.
Ścieżki edukacyjne są nowością we współczesnym systemie oświaty. Mają przenikać i nasycać poszczególne przedmioty. Kształtować wspólny język wszystkich nauczycieli. Odwoływać się do nowych wyznań edukacyjnych, jak rola mediów w edukacji, proces integracji europejskiej, nowe podejście do kształtowania środowiska, przygotowanie młodego człowieka do funkcjonowania w gospodarce wolnorynkowej.
Aby realizacja ścieżek przebiegała prawidłowo, każdy nauczyciel powinien wiedzieć, co szkoła musi zapewnić uczniom, by wspomagać ich rozwój, czego szkoła musi nauczyć, aby młody człowiek mógł bez problemów funkcjonować później w gimnazjum, na wyższych etapach kształcenia i w życiu dorosłym.
W III etapie kształcenia (gimnazjum), słowem kluczowym jest samodzielność ucznia, który w toku nauki powinien znaleźć odpowiedź na pytania: Kim chcę być ?
Kim będę ?
Szkoła powinna zatem:
- wprowadzić młodego człowieka w świat nauki,
- wdrożyć go do samodzielności,
- pomóc w wytyczeniu właściwej drogi,
- pomóc w podjęciu decyzji dotyczącej dalszej edukacji,
- pomóc w rozwijaniu własnej osobowości
- przygotować do aktywnego udziału w żuciu społecznym.
Ścieżki edukacyjne nie powinny być realizowane na zasadzie przypadkowych zajęć, ponieważ wyznaczone cele i zadania wymagają stałej obecności ścieżki na wszystkich zajęciach dydaktycznych i ciągłego współdziałania i współpracy całego środowiska szkolnego, wspólnych projektów i uzgodnień.
Przedstawię przykład realizacji ścieżki "Nasz region" na poszczególnych przedmiotach:
Język polski:
- Zapoznanie się z literaturą i językiem regionu (baśnie, legendy, opowiadania, utwory poetyckie i ich autorzy)
Historia i społeczeństwo:
- Wykorzystanie źródeł informacji o regionie, takich jak historia regionu, postacie historyczne, (ludzie zasłużeni dla regionu, zróżnicowanie regionalne Polski, uwarunkowanie życia ludzi w regionie, krajobraz regionu, praca itp.)
Przyroda:
- Wyszukiwanie informacji na temat ukształtowania terenu, warunków życia, krajobrazu, obiektów i obszarów chronionych
Sztuka:
- Poznanie ludzi związanych ze sztuką regionu, muzyką regionalną oraz dziełami sztuki. Tworzenie albumów o regionie.
Technika:
- Analiza środowiska regionalnego z punktu widzenia technicznego tzn. rozwój techniki w regionie, technologie ekologiczne, ruch drogowy.
Wychowanie fizyczne:
- Poznanie tańców regionalnych, współzawodnictwa w regionie, możliwość spędzania czasu wolnego.
Izabela Purta
Szkoła Podstawowa Nr 32 w Białymstoku
