Wycieczka ekologiczna – „ścieżką przyrodniczo - leśną” : Kukawy.
„Aby posiąść wiedzę, musisz się uczyć, lecz aby posiąść mądrość, musisz obserwować.”
Marylin Vos Savant
Przekonałam się, że dzieci najlepiej wzbogacają swoją wiedzę, doskonalą umiejętności praktyczne w obcowaniu z otaczającym je światem przez obserwację i działanie.
Problem ochrony przyrody, środowiska, ekologii jest bardzo ważny dla człowieka, dlatego od najmłodszych lat powinniśmy uczyć dzieci szacunku do otaczającej przyrody. Trzeba także wdrażać je do poprawnych zachować w kontakcie z przyrodą. Człowiek od chwili urodzenia nabywa wiedzę i umiejętności. Wiek przedszkolny charakteryzuje się dużą chłonnością wiedzy, dlatego też jest najlepszym momentem do wprowadzenia elementów edukacji ekologicznej. Dzieci, z którymi pracuję są bardzo wymagające, zmuszają nauczyciela do poszukiwania nowych form i metod pracy, dlatego też w październiku 2004 roku zorganizowałam wycieczkę autokarową w okolice Kowala „ścieżką przyrodniczo - leśną”. Wycieczki w edukacji przedszkolnej zarówno piesze, jak i autokarowe przynoszą ogromne korzyści, dają możliwości tworzenia naturalnych sytuacji edukacyjnych i wychowawczych. Dzieci bezpośrednio obserwują świat, uczą się poszanowania środowiska naturalnego. Poza poznawczym i emocjonalnym aspektem, wycieczki zaspokajają również potrzebę ruchu. Jesień jest jedną z najpiękniejszych pór roku ze względu na bogactwo kolorów, jakie nas otacza. Dostarcza nam dużo skarbów, które można w ciekawy sposób wykorzystać do pracy z dziećmi. Przedszkolaki bardzo lubią jesienne wycieczki i spacery, podczas których zbierają owoce dębu, kasztana, jarzębiny, kolorowe liście, drobne kawałki kory i mech. Do wycieczki dzieci starannie się przygotowywały. Przypominały sobie to, o czym mówiliśmy przez cały rok, a więc: ochrona środowiska naturalnego, nazwy zwierząt, które można zobaczyć w lesie, właściwe zachowanie się itp. Udało się mi pozyskać sponsora, który przeznaczył na ten cel nieodpłatny autokar. Aby wycieczka była bardziej atrakcyjna zaprosiłam również przewodnika z Włocławskiego Centrum Edukacji Ekologicznej. Zaproszona została również pani metodyk wychowania przedszkolnego.
I tak w piękny październikowy dzień dzieci wysiadły z autokaru na polną drogę, położoną pośród kolorowych drzew i otoczoną pięknym leśnym krajobrazem. Pan przewodnik powitał nas i zaprosił do wędrówki w kierunku leśniczówki, gdzie znajdowała się szkółka leśna. Dzieci słuchały śpiewu ptaków, obserwowały mrowisko pracowitych mrówek, zobaczyły także budki szpacze na drzewach. Pan leśniczy bardzo dokładnie prezentował małe drzewka, dzieci chętnie pytały, oglądały, były prawdziwie zaciekawione tematem.
„Ścieżka przyrodniczo - leśna” zakreśliła obszary edukacyjne dla wypełnienia zadania, które w podstawie programowej wyraża zapis: poznawanie i rozumienie siebie i świata. Umożliwia ona każdemu dziecku nawiązywanie więzi z przyrodą, przeżywanie jej piękna, odkrywanie prawdy, doświadczania dobra płynącego ze świata natury. Ścieżka przyrodnicza objęła szlak spacerowy, który służył obserwacji przeważnie mimowolnej przez dzieci 4-letnie. Dzieci dowiedziały się od pana leśniczego, że modrzew jest drzewem iglastym, które traci igły jesienią. Wiedza przyrodnicza 4-latków została poszerzona, bo do tej pory sądziły, że takie zmiany dotyczą tylko drzew liściastych. Od tej chwili dzieci zwracały uwagę nie tylko na kształt liści. Dostrzegały różnice w wyglądzie drzew, zapamiętywały ich nazwy. Teraz dostrzegały, że rosną drzewa, które mają podobne gałęzie, ale są dużo większe. Dzieci zrozumiały, że drzewa nie tylko zmieniają swój wygląd w ciągu roku, ale także stają się coraz większe i grubsze – po prostu rosną. Małymi drzewkami trzeba się opiekować, stworzyć im jak najlepsze warunki, aby w przyszłości można było cieszyć się dużym drzewem. Lasu nie można zaśmiecać, bo można zniszczyć drzewa przez pożar, a drzewa rosną bardzo wiele lat.
Celem wycieczki było też uwzględnienie rekreacji i zdrowia dzieci. Dlatego też po ruchu na świeżym powietrzu był czas na wypoczynek. Nad jeziorem dzieci siedzące na ławkach spożywały drugie śniadanie i piły gorącą herbatę. Wszystkie odpady wrzucone były do przygotowanych worków. Rekreacji sprzyjają także zabawy, dlatego też znalazłam czas na zabawy kołowe np. „Mało nas...”, „Cebulka, cebulka”, „Jedna łapka, niedźwiadek” itp.
Dzieci przechodząc szlak „ścieżki przyrodniczo - leśnej” uważnie go obserwowały. Po powrocie do przedszkola oglądały, kto co zebrał, porównywały, kto ma więcej, przeliczały, a następnie układały i segregowały w kąciku przyrody. Wszystkie zgromadzone skarby wykorzystaliśmy do wykonania różnorodnych przestrzennych i płaskich prac plastycznych, które są doskonałym sposobem rozbudzania wyobraźni. Dzieci były bardzo wrażliwe na otaczające je środowisko. Dzięki tej wycieczce nauczyły się szacunku dla przyrody, nabyły postawę przyjazną środowisku. Wyprawa nasza była efektem poszukiwań takich form pracy dydaktyczno – wychowawczej, która stworzyła optymalne warunki dla rozwoju dzieci – fizycznego, emocjonalnego, intelektualnego. Był to cenny sposób zdobywania wiedzy, którą następnie rozbudowałam podczas zajęć i zabaw w przedszkolu. Po prostu – zobaczyć, doświadczyć i bezpośrednio przeżyć – to znaczy lepiej zrozumieć świat. Wycieczka wywarła wpływ na zasób wiedzy, umiejętności, na sprawność fizyczną, wzbudziła wrażliwość na piękno.
Po powrocie z wycieczki długo jeszcze nią żyliśmy. Jest to jedna z ważniejszych form realizowania zadań rocznego planu pracy. Daje nam możliwość tworzenia naturalnych sytuacji edukacyjno – wychowawczych. Szczególne walory wychowawcze wycieczki, bez względu na to, dokąd się udajemy, widzimy w kształtowaniu nawyków odpowiedniego zachowania się w środkach komunikacji, w miejscach użyteczności publicznej, na łonie przyrody czy u kogoś w gościnie. Dzieci uczą się kulturalnego sposobu porozumiewania się między sobą, zdobywają samodzielność.
Anna Rapsiewicz |
