Scenariusz uroczystej wieczornicy z okazji Święta Niepodległości
Droga ku niepodległości
Uczeń
Warto się czasem zasłuchać w wiatru granice , szum gałęzi , listopadów przemijanie. Warto się czasem zasłuchać w grobów ciszę , by mowę wieków usłyszeć . One mówią ...
Uczeń
Co ? Cóż groby nam powiedzieć mogą ? Tam taka cisza . Cisza , która przejmuje trwogą .
Uczeń
Kto tę ciszę raz usłyszał , wiele mówi mu ta cisza . Tam zapisane są przodków marzenia , wszystkie tęsknoty , bóle i cierpienia . I słowa trzy , które przez pokolenia szły : BÓG HONOR OJCZYZNA .
Narrator
W 1795 roku trzeci rozbiór wymazał Polskę z mapy Europy , na zawsze miała zniknąć nazwa Królestwo Polskie . Rzeczpospolita przestała istnieć , ale wielu jej mieszkańców targanych uczuciami żalu , złości i nienawiści do zaborców nie wyrzekło się myśli o walce o wolność . Polskę wymazano z map , ale nie wymazano jej z serc Polaków. Dziś w rocznicę odzyskania niepodległości prześledzimy wspólnie drogę Polaków do odzyskania wolnej Ojczyzny
Uczeń
Polsko , święte twe imię Po cichu i po kryjomu z trwogą za siebie i innych szeptano w ojców mych domu .
Prawdziwe jakieś nieprawdy opowiadano o Tobie , mówiono , że leżysz w grobie .
Narrator
Pytanie , które w okresie porozbiorowym najczęściej pojawiało się nie tylko w dyskusjach polskich historyków ale w umyśle każdego niemal Polaka , było pytanie dlaczego upadliśmy ? Kto ponosi winę za nasz upadek - my czyli nasze wady narodowe , nasz wadliwy ustrój państwowy czy nasi zaborczy sąsiedzi ? Te pytania zaciążyły nad wszystkimi polskimi pokoleniami żyjącymi w niewoli zmuszając do przeprowadzenia narodowego rachunku sumienia .
Uczeń
Narodzie ! Niegdyś wielki , dziś w smutnej kolei Wyzuty z sił , bogactwa , sławy i nadziei , Co niegdyś mocą miecza i nauk wyborem Postronnych byłeś dziwem , pogromem i wzorem !
Dziś pod jarzmem zhańbienia , klęsków i niewoli Dumnym jesteś igrzyskiem i pastwą swawoli . Ty , coś orężem obce przemierzał narody , Patrz , co z tobą zrobiły domowe niezgody !
Narrator
Wiek XIX to dla Polaków okres walk w powstaniach narodowowyzwoleńczych . W 1830 roku wybucha powstanie listopadowe , w 1846 - powstanie krakowskie , a w 1863 roku powstanie styczniowe . Wszystkie one zostały krwawo stłumione. Nastąpiły represje , wielu Polaków zostało wywiezionych na Sybir a ich majątki skonfiskowano.
Uczeń
Tymczasem zajeżdżały inne rzędem długim Kibitki ; - ich wsadzano jednego po drugim . Rzuciłem wzrok po ludu ściśnionego kupie , Po wojsku - wszystkie twarze pobladły jak trupie ; A w tłumie taka była cichość głucha , Żem słyszał każdy krok ich , każdy dźwięk łańcucha . (...)
Wywiedli ostatniego ; - zdało się , że wzbraniał , Lecz on biedny iść nie mógł , co chwila się słaniał , (...) Dano mu tyle kijów onegdaj na śledztwie , Że mu odtąd krwi kropli w twarzy nie zostało , Żołnierz przyszedł i podjął z ziemi jego ciało , Niósł w kibitkę - na ręku (...)
Po śniegu , coraz to dzikszej krainie Leci kibitka jako wiatr w pustynię ; I oczy moje jako dwa sokoły Nad oceanem nieprzejrzanym krążą , Porwane burzą , do lądu nie zdążą , A widząc obce pod sobą żywioły , Nie mają kędy spocząć , skrzydła zwinąć , W dół patrzą , czując , że tam muszą zginąć .
Narrator
Część uczestników powstań w obawie przed prześladowaniami opuściła kraj . Na emigracji , oprócz wojskowych i polityków znalazło się wielu wybitnych artystów a wśród nich Adam Mickiewicz , Juliusz Słowacki , Zygmunt Krasiński , Fryderyk Chopin i Cyprian Kamil Norwid . Ich utwory , pełne tęsknoty za Ojczyzną , przypominają światu imię Polski , że jest i nie umarła Uczeń Do kraju tego , gdzie kruszynę chleba Podnoszą z ziemi przez uszanowanie Dla darów nieba ... Tęskno mi , Panie...
Do kraju tego , gdzie winą jest dużą Popsować gniazdo na gruszy bocianie , Bo wszystkim służą ... Tęskno mi , Panie ...
Do kraju tego , gdzie pierwsze ukłony Są jak odwieczne Chrystusa wyznanie : „ Bądź pochwalony ... „ Tęskno mi , Panie ...
Narrator
Pomimo poniesionych klęsk Polacy nie przestali wierzyć w zwycięstwo i śpiewali :
„ ROTA „ ( Nie rzucim ziemi ... )
Uczeń
( Jeszcze do melodii Roty )
Ziemia trudnej jedności . Ziemia ludzi szukających własnych dróg .Ziemia długiego podziału pośród książąt jednego rodu . Ziemia poddana wolności każdego względem wszystkich . Ziemia na koniec rozdarta przez ciąg prawie sześciu pokoleń , rozdarta na mapach świata ! a jakżeż w losach swych synów ! Ziemia poprzez rozdarcie zjednoczona w sercach Polaków jak żadna .
Narrator
Również polskie domy stały się stróżami narodowej kultury i tradycji . To w nich polskie dzieci pobierały pierwsze lekcje patriotyzmu .
Dwaj uczniowie
- Kto ty jesteś ? -Polak mały . - Jaki znak twój ? - Orzeł Biały . - Gdzie ty mieszkasz ? - Między swemi . - W jakim kraju ? - W polskiej ziemi . - Czym ta ziemia ? - Mą Ojczyzną . - Czym zdobyta ? - Krwią i blizną - Czy ją kochasz ?. - Kocham szczerze . - A w co wierzysz ? - W Polskę wierzę . - Coś ty dla niej ? - Wdzięczne dziecię . - Coś jej winien ? - Oddać życie .
Narrator
W końcu XIX wieku państwa europejskie podzieliły prawie cały świat między siebie . Narastają konflikty między zaborcami Polski . Wzrastają nastroje nacjonalistyczne i dążenia niepodległościowe wśród narodów europejskich pozbawionych własnej państwowości . W społeczeństwie polskim budzą się znów nadzieje na odzyskanie wolności . ( Do podkładu piosenki „ Wojenko , wojenko „ ) Wybucha I wojna światowa . Pięć wielkich mocarstw europejskich gotowało swój oręż do walki , a wśród nich zaborcy Polski , którzy teraz , stanęli po dwóch stronach barykady . Po obu też stronach znajdowali się Polacy.
Uczeń
Rozdzieli nas , mój bracie zły los i trzyma straż . W dwóch wrogich sobie szańcach patrzymy sobie w twarz .
W okopach pełnych jęku , wsłuchani w armat huk , stoimy na wprost siebie ja - wróg twój , ty - mój wróg !
Las płacze , ziemia płacze , w pożarach stoi świat , a ty wciąż mówisz do mnie : -To ja , twój brat ...twój brat !
Uczeń
O nie myśl o mnie , bracie , w śmiertelny idąc bój i w ogniu moich strzałów jak rycerz mężnie stój .
A gdy mnie z dal ujrzysz , od razu bierz na cel i do polskiego serca moskiewską kulą strzel .
Bo wciąż na jawie widzę i co noc mi się śni , że ta , co nie zginęła , wyrośnie z naszej krwi .
Narrator
Podczas wojny w zaborczych armiach walczyły na wszystkich frontach setki tysięcy Polaków . Powołani siłą pod broń , bili się za obcą sprawę , nierzadko bratobójczo do siebie strzelając . Lecz nie tylko ich walka miała przesądzić powstaniu niepodległej Polski , ale także czyn zbrojny polskich oddziałów wojskowych . Już na początku wojny z organizacji strzeleckich powstała 1. Kompania Kadrowa a jej Komendantem Głównym został Józef Piłsudski .
Uczeń
Tyś nas wezwał do oręża , Tyś wzbudził rycerzy , Przekonałeś , że zwycięża tylko ten kto wierzy .
(...) Wstali strzelcy , legioniści na twe zawołanie , dziś zwycięstwo nam się ziści , Polska zmartwychwstanie . Marsz , marsz Piłsudski , prowadź na bój krwawy ! Za twoim przewodem wejdziem do Warszawy .
Uczeń
W carskich siedzieliśmy turmach , sybirskim gnano nas szlakiem , a każdy z nas był szczęśliwy , że się urodził Polakiem .
W podziemiach mrocznych kazamat , gdzie grzechem była myśl wzniosła , jak pacierz w sercu dziecięcym , piastowa Polska w nas rosła .
Śnił nam się pod okiem zbirów królewski sen Kołodziejów , zbudzony męką Konarskich i krwawym buntem Okrzejów .
Bóg mękę i krew odważył , wybrał z nich wszystko najczystsze - i taką Polskę poniosła Pierwsza Kadrowa w tornistrze.
Narrator
Kompania strzelców stała się zalążkiem regularnej armii - Legionów Polskich ,które do historii wpisały się wieloma ciężkimi bojami . W skład Legionów weszły trzy brygady a , dowódcą pierwszej został Józef Piłsudski
Piosenka ; Pierwsza brygada
Narrator
Wojna spowodowała ogromne straty ludzkie i zniszczenia materialne . Szczególnie tragiczna była sytuacja ziem polskich , przez które przetoczył się front wschodni . Ta najkrwawsza z dotychczasowych wojen wymusiła jednak na wszystkich walczących stronach zajęcie stanowiska w sprawie polskiej .
Uczeń
W styczniu 1918 roku w sprawie polskiej wypowiedział się prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson . W jego orędziu w 13. punkcie czytamy : „ (...) Powinno być utworzone niepodległe państwo polskie , które winno obejmować ziemie zamieszkane przez ludność bezspornie polską , mieć zapewniony wolny i bezpieczny dostęp do morza ; jego niezawisłość polityczna gospodarcza oraz całość terytorialna winna być zagwarantowana układem międzynarodowym (...) „
Narrator
Wreszcie ziściły się sny Polaków o wolności . Kiedy w listopadzie 1918 roku pokonano Niemców oraz Austro- -Węgry , a osłabiona wojną i rewolucją Rosja już nie mogła wpływać na losy Polski , zjawiła się nasza niepodległość. Ogłoszono ją w dniu zakończenia całej wojny , 11 listopada 1918 roku .
Uczeń
Ojczyzno nasza , Matko bolesna ! Spełniona czasza Łez i bezkresna Męka stuleci , która cię truła ! Nad tobą świeci Wolna kopuła . Polsko , nie jesteś ty już niewolnicą ! Łańcuch twych kajdan stał się tym łańcuchem , Na którym z lochu , co był twą stolicą Lat sto , swym własnym dźwignęłaś się duchem .
Narrator
Polska odzyskała wolność , a Naczelnikiem państwa , które po 123 latach niewoli odzyskało niepodległość , został Józef Piłsudski . O kształcie granic Drugiej Rzeczpospolitej zdecydować mieli przede wszystkim sami Polacy tocząc o Nią jeszcze walki zbrojne .
Uczeń
Warto się dzisiaj zasłuchać w wiatru granie , bieg historii , pokoleń przemijanie . Dziś ojczyzny uczyć się trzeba w pochyleniu nad kołyską dziecka . Żeby dzieci od zła uchronić i nauczyć prawości serca . Żeby słowo „ tak „ - i -„ nie „ nie znaczyło jednocześnie . Żeby szczęście w posiadaniu nie zamknęło się boleśnie . Żeby wolność w „ rób ta co chce ta „ nie została zamieniona. To jesteśmy winni tym , którzy przyjdą po nas .
Uczeń
Bez tej miłości można żyć . Mieć serce suche jak orzeszek , Malutki los naparstkiem pić Z dala od zgryzot i pocieszeń
Na własną miarę znać nadzieję , W mroku kryjówkę sobie uwić , O blasku próchna mówić „ dnieje „ O blasku słońca nic nie mówić .
Ziemio ojczysta , ziemi jasna , Nie będę powalonym drzewem . Codziennie mocniej w ciebie wrastam Radością , smutkiem dumą , gniewem .
Nie będę jak zerwana nić , Odrzucam pusto brzmiące słowa , Można nie kochać cię i żyć , Ale nie można owocować .
Bibliografia E . Centkowska , J . Centkowski , J. Osica , Drogi do wolności (1914 - 1994 ) , Warszawa 1996 G . Kucharczyk , P. Milcarek , M. Robak , Przez tysiąclecia i wieki , Warszawa 2003 Sz. Kobyliński , Dzieje Polski , Warszawa 1993 K . Ryniak , Myśląc Ojczyzna , Wychowawca , Nr 10 / 2000 W . Hausner , Droga do niepodległości , Wychowawca , Nr 10 / 95 B . Mazur , 11 listopada ,Wychowawca , Nr 10 / 2000 E . Gałczyńska , Z. Garczyk , Uczcijmy wierszem i piosenką , Płock 1994
Opracowała Dorota Wojdak - Kaszuba
|