Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Wspieranie rozwoju moralnego dzieci w wieku 7-16 lat

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4251 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 
     Wychowanie jest formą pomocy, wsparcia, doradztwa, jakiej udziela jedna osoba drugiej. Najczęściej rozumiemy, że osobą wychowującą jest człowiek dorosły a wychowywaną jest dziecko lub młody człowiek w okresie dorastania. Tak więc wychowanie polega na wspomaganiu tych, którzy nie osiągnęli jeszcze pełnych i adekwatnych umiejętności, nie potrafią rozpoznać wszystkich swoich możliwości, nie są pewni skutków swego zachowania i nie potrafią ich przewidzieć, nie czują w sobie dość odwagi i siły, by zdecydować się na jakiś wybór i go realizować.
     Pierwszym środowiskiem, gdzie dokonuje się wychowanie jest rodzina a najważniejszymi wychowawcami są rodzice i tak naprawdę to oni ponoszą pełna odpowiedzialność za skutki wychowania swoich dzieci.
Rozwój moralny człowieka jest stopniowym wzrastaniem w społecznie funkcjonujący system moralności. System ten składa się z wzorów i norm postępowania. W zasadzie jest sprawą umowną, jakich rodzajów postępowania normy i wzory moralności mają dotyczyć. Jednak w rozwiniętych społeczeństwach o dużym dorobku kulturowym istnieje jednomyślność co do moralności jako zasad współżycia ludzi, co nadaje tym zasadom i normom walor uniwersalizmu a zarazem dodatni kierunek.
     W wieku 7-16 lat zmiany w zakresie moralności dotyczą przede wszystkim sądów i ocen moralnych, postępowania moralnego oraz reakcji dziecka na własne zachowania. W pierwszej fazie młodszego wieku szkolnego dziecko znajduje się w stadium tzw. heteronomii moralnej. Heteronomia moralna to szczególny sposób rozumienia przez dziecko pochodzenia norm moralnych i wszelkich zasad postępowania. Sądzi ono, będąc w tym stadium rozwoju moralnego, że przepisy regulujące zachowania w różnych sytuacjach są dane z góry i raz na zawsze, są trwałe, niezmienne i nie można ich modyfikować, bo ktoś z zewnątrz wymaga bezwzględnego ich przestrzegania.
     Znajdując się w tej fazie rozwoju dziecko uznaje za sprawiedliwe wszelkie nakazy i zakazy pochodzące od dorosłych. Autorytet dorosłych (rodziców, nauczycieli) jest największy. Dziecko traktuje wszelkie sankcje zewnętrzne (groźby, kary itp.) jako główny powód, dla którego trzeba przestrzegać reguł moralnego postępowania.
     Rozwój moralny dziecka dokonuje się stopniowo, wraz z powiększaniem się jego orientacji w zasadach współżycia społecznego oraz zdobywania coraz to nowych doświadczeń społecznych. Zwykle w drugiej fazie okresu wczesnoszkolnego dziecko odkrywa, że zasady postępowania mogą być ustalone w grupie społecznej. Dawcą wiec i strażnikiem norm postępowania mogą być jego rówieśnicy. Młody człowiek wchodzi wówczas w stadium tzw. socjonomii moralnej. Socjonomia moralna to już wysoki poziom rozwoju moralnego, ale jeszcze nie jego najdojrzalsza postać. Dojrzałość moralną osiąga wtedy, gdy uświadamia sobie, że również sam może być źródłem przepisów moralnych. Ten etap - stadium autonomii moralnej - na ogół wykracza poza okres wczesnoszkolny.
     Automomia moralna to stadium, w którym najistotniejszą role odgrywa wewnętrzne przekonanie jednostki o słuszności stosowanej zasady i własnego postępowania niezależnie od opinii innych ludzi lub od sankcji zewnętrznych..
     Tak pojmowany rozwój moralny niesie za sobą określone propozycje co do strategii oddziaływań wspomagających rozwój:

  1. Maksymalizowanie kompetencji moralnych poprzez dostarczanie wiedzy na temat norm i wpajanie ich dzieciom. Również poprzez organizowanie sytuacji aktywizujących wiedzę i kompetencje moralne np. poprzez uświadomienie i uwyraźnienie potrzeb drugiego człowieka oraz ukazywanie możliwości ich zaspokajania.
  2. Wzbudzanie motywacji do zachowań moralnych poprzez intensyfikowanie poczucia odpowiedzialności za drugiego człowieka czy poczucia powinności moralnej.
  3. Uwzględnianie nie tylko kary za nieprzestrzeganie norm ale przede wszystkim nagrody za ich respektowanie. Dziecko, a później młody człowiek powinien doświadczyć, że " uczciwość musi się opłacać".
  4. Wspomaganie rozwoju na drodze poza racjonalnej, by na wewnętrzne przeżycie wartości, złożyły się oprócz czynnika rozumowego również czynniki: emocjonalny, intuicyjny, obrazowy.
Czynniki, które wspierają, bądź blokują rozwój moralny można podzielić na dwie grupy: czynniki bezpośrednie – związane z relacjami międzyludzkimi oraz czynniki pośrednie, ogólno kulturowe.
  • Warunki współżycia międzyludzkiego, które zachęcą, zmobilizują, czy też uczynią postępowanie etyczne wręcz atrakcyjnym.
         Poziom rozwoju moralnego rodziców, stosunek do norm i wartości, dominujący stan ich psychiki, rodzaj codziennych zaangażowań, to wszystko składa się na swoisty klimat moralny w rodzinie. Klimat ten udziela się dzieciom wpływając na nieświadomą warstwę ich psychiki rozwijając właściwości tradycyjnie określane mianem zalet czy cnót.
         Tak więc ważnym, o ile nie najważniejszym sposobem wspomagania rozwoju moralnego dzieci w rodzinie jest troska o własny rozwój i udział w budowaniu etosu życia codziennego - całokształtu uznawanych i przyswojonych w rodzinie norm regulujących zachowanie jej członków.
         Ważna jest tu waga, jaką przywiązuje się w rodzinie, do tego składnika osobowości, który w tradycyjnej psychologii określany jest mianem charakteru – do jego jakości oraz siły.
         U podstaw charakteru leży bowiem stosunek człowieka do wartości. Charakter można kształtować i doskonalić tym skuteczniej, im wcześniej rozpocznie się prace nad nim. Obejmuje ona głównie takie cele jak: uwalnianie się od przymusów, odraczanie gratyfikacji, zmuszanie się do wysiłku i konsekwencji w działaniu, opanowywanie zmiennych reakcji emocjonalnych, hamowanie czy powściąganie działań uznanych za niesłuszne, ograniczanie się m. in. w zakresie szeroko pojętej konsumpcji.
  • Atmosfera emocjonalna panująca w interakcjach z rodzicami.
    Tu głównym dezorganizatorem rozwoju moralnego jest lęk Tłumi on wrażliwość na drugiego człowieka, powoduje zawężenie świadomości, zainteresowań, wyzwala agresję i żądzę panowania prowadząc ostatecznie do ubożenia życia psychicznego. Ponadto powoduje on nadmierna uległość wobec władzy, norm społecznych nie dopuszczając do autentycznego przeżycia wartości, ucieczkę przed samym sobą, przy równoczesnym przekonaniu o swej wartości grozi pychą i prowadzi do "inflacji psychicznej".
         Czynnikiem, który zmniejsza lęk jest łagodna więź emocjonalna, co w praktyce sprowadza się do postawy nie oceniającej, akceptującej, do okazywania zainteresowania dzieckiem i jego problemami, współczucia i zaufania, do gotowości przyjęcia jego punktu widzenia.
  • Posiadanie celu transcendentnego (poza zasięgiem egoistycznych, doraźnych celów życiowych) i przyjęcie postawy pokory wobec sił ponadnaturalnych.
    Określony styl życia, wolny od pośpiechu, licznych zaangażowań, natłoku informacji i bodźców zmysłowych gwarantuje wewnętrzny porządek i nadaje życiu sens. Sprzyja redukcji lęku. Dystans wobec świata materialnego sprzyja refleksji naprowadzającej człowieka na drogę ku transcendencji i tym samy ułatwia proces rozwoju moralnego.
Drugą grupę czynników rozwoju moralnego stanowią czynniki ogólno kulturowe - pośrednie.
     Kultura współczesna promując idee racjonalistyczne i pragmatyczne wyprowadza problematykę rozwoju moralnego na margines zainteresowań nauk społecznych. Jest to kultura indywidualistyczna, zmuszająca do koncentracji na własnym "ja" Rywalizacja w życiu społecznym spowodowała, że przestrzeń międzyludzka jest zimna i bezwzględna. Pełni więc rolę czynnika anty wspomagającego rozwój moralny.
     Wykazałam powyżej, zgodnie z założeniem, że wspomaganie rozwoju moralnego dziecka i młodego człowieka odbywa się głównie w domu rodzinnym i zasadniczo tylko w rodzinie przy zachowaniu stałych zasad, jasno określonych kryteriów rodzice mogą liczyć na sukces w procesie wychowania własnych dzieci.

Prawidłowe zasady postępowania rodziców:
  • zasada akceptacji (akceptacja otwiera ludzi, jej brak zamyka)
  • zasada wiarygodności, czyli postępować tak jak się mówi
  • zasada poszanowania intymności
  • zasada równych zobowiązań, czyli wypełniamy swoje zobowiązania i egzekwujemy od dzieci wypełnienia swoich
  • zasada stabilności (można przeciwstawiać chaotyczności dziecka dobrze zorganizowane życie rodzinne np.: regularne posiłki, ale również stabilne przekonania moralne, niechwiejna postawa
  • zasada prośby (nie rozkaz, lecz stanowcza prośba)
  • zasada konsekwencji
  • zasada otwartości na informacje (także na krytykę, prośba o radę i pomoc)
  • zasada humoru
  • zasada współdecydowania
Literatura:
  1. Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży red. M. Żebrowska PWN 1979 r.
  2. Muszyński H. Rozwój moralny WsiP 1983 r.
  3. Wspomaganie rozwoju red. Kaja B. 1997 r.
  4. Jak wychowywać? Mądrze i z miłością – Programy wychowawcze wspierające nauczycieli i rodziców. BP-S AWS 2000 r.
  5. Gordon Th. Wychowanie bez porażek
Oprac. Agnieszka Drechsler

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie