Komputer w kształceniu zintegrowanym powinien pojawiać się w sposób naturalny, jako bardzo wygodne i nowoczesne narzędzie pracy. Wykorzystanie komputerów i elementów informatyki stanowi dla dzieci dużą atrakcję. Kształcenie wspomagane komputerem staje się bardziej skuteczne, ponieważ można osiągnąć zgodność wyników z właściwie określonymi celami kształcenia. Zwiększa się także efektywność procesu nauczania. Dzieci uczą się również formułowania problemu i analizowania możliwości uzyskania jego optymalnego rozwiązania. Wypracowane przez nie konkluzje wyrabiają w nich nawyki myślenia twórczego i pojęciowego. Zatem realizowany jest cel procesu nauczania i uczenia się poprzez przyswajanie wiadomości, umiejętności i wartości oraz monitorowany jest proces dydaktyczno-wychowawczej. W edukacji plastycznej komputer może zastąpić z powodzeniem kartkę papieru, kredki i farby, a projektowanie samego rysunku stwarza silną motywację do pracy z komputerem i przyśpiesza przełamywanie bariery lęku i obawy przed pracą z nim.
W edukacji polonistycznej komputer może bardzo szybko i obiektywnie ocenić ucznia wskazującego szukaną literkę, uzupełniającego wyrazy brakującymi literami lub sprawdzić prawidłowość użycia określonej części mowy w odpowiednim czasie, osobie itp. czy też zweryfikować poprawność zapisu wybranych wyrazów lub zdań.
Nowoczesny program edukacji matematycznej może zostać w pełni zrealizowany przy użyciu komputera, ponieważ w prowadza on indywidualizację procesu nauczania oraz umożliwia zróżnicowanie nauczania na dwu- i więcej poziomowe.
W edukacji muzycznej można graficznie zapisać melodię, zaprezentować wysokość dźwięków, wartość nut i schematów rytmicznych na ekranie monitora. Komputer może służyć także jako generator barw i brzmień różnych instrumentów, których tonację i tempo melodii uczeń może zmieniać oraz jako wzorzec poprawnego artykułowania poszczególnych dźwięków czy poprawnej wymowy określonych wyrazów z jednoczesnym odtwarzaniem na monitorze mimiki twarzy /ust/ nagranej przez nauczyciela na video, co pozwala eliminować wady wymowy. Wówczas można komputer zastosować w terapii pedagogicznej, której celem jest wyrównanie opóźnień i dysharmonii rozwoju, zapobieganie powstawaniu zaburzeń rozwojowych i emocjonalnych u dzieci.
Komputer z odpowiednim oprogramowaniem edukacyjnym, użyty do opracowania nowego materiału bądź samodzielnego wykonywania zadań przez uczniów, przyczynia się do powstawania pozytywnej motywacji w czasie uczenia się. Uczeń w czasie takich zajęć ma zapewniony komfort psychiczny.
W czasie zajęć prowadzonych w pracowni komputerowej uczniowie poddawani są kontroli bieżącej i końcowej, której celem jest niedopuszczenie do powstania zaległości i błędów. Nauczyciel , prowadząc czynności kontrolne, może gromadzić wiedzę o uczniach i o poprawności realizacji samego procesu dydaktycznego i w ten sposób wzbogaca swoje doświadczenia pedagogiczne.
Komputer może być także wykorzystywany przez nauczyciela w jego czynnościach przygotowawczych przed lekcją, a więc może opracowywać materiały pomocnicze do lekcji, przygotowywać testy i opracowywać ich wyniki.
W ramach szkolnej poligrafii za pomocą komputera uczniowie mogą redagować szkolną gazetkę, integrując w ten sposób swe środowisko i umożliwiając na jej łamach prezentowanie zainteresowań uczniów.
MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA PRACY Z KOMPUTEREM W KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM
Komputer może być wykorzystany w procesie kształcenia zintegrowanego zarówno podczas zajęć z uczniami jak i do przygotowania materiałów przez samego nauczyciela.
Do przygotowywania i przeprowadzania procesu dydaktyczno-wychowawczego można wykorzystać komputer w następujący sposób:
- wykorzystywanie gotowego oprogramowania edukacyjnego,
- wykorzystywanie edytorów tekstowych i graficznych,
- tworzenie przez nauczyciela własnych prezentacji multimedialnych,
- korzystanie z internetu.
1. Gotowe oprogramowanie edukacyjne
Oprogramowanie edukacyjne przeznaczone do zastosowania w klasach I-III jest dość bogate i oferta rynku nadal się zwiększa.
Każdy nauczyciel, planujący wykorzystać komputer podczas zajęć, powinien zdawać sobie sprawę, że pełny sukces może odnieść, wykorzystując jedynie starannie dobrany program edukacyjny, ściśle powiązany z treściami nauczania, których realizacja jest celem zajęć. Innym czynnikiem, mającym wpływ na optymalne wykorzystanie programu, jest umiejętność obsługi komputera przez ucznia, ze szczególnym uwzględnieniem jego manualnych umiejętności. Jest to niezwykle istotne ze względu na zsynchronizowanie czynności w momencie, gdy uczeń zna rozwiązanie i ma je wykorzystać w programie. W początkowym etapie komputerowego wspomagania kształcenia należy więc stosować te programy, których obsługa jest związana z bardzo prostymi działaniami, np. z używaniem klawiszy strzałek. Kolejnym etapem powinno być wprowadzenie myszki, której precyzyjne używanie początkowo sprawia kłopoty. W przypadku wyboru właściwego programu edukacyjnego nie trzeba aktywizować uczniów /nawet tych słabych/, ponieważ współczesne programy potrafią znacznie dłużej niż inne środki dydaktyczne przyciągnąć uwagę dziecka w wieku przedszkolnym. Dzieje się tak dzięki bliskiej tematyce, atrakcyjności graficznej i dźwiękowej, zawartości ciekawych i zróżnicowanych pod względem trudności zadań z elementami zabawy, czy też stosowaniu różnych form nagradzania za dobrze wykonaną pracę.
2. Edytory tekstowe i graficzne
Praca uczniów z komputerem oznacza nie tylko korzystanie z gotowych programów. Dzieci mogą również tworzyć własne prace i dokumenty, które następnie drukowane i powielane mogą być wykorzystane w dalszych etapach procesu dydaktyczno-wychowawczego, a nawet użyteczne w życiu codziennym. Ponadto możliwość zredagowania pracy na komputerze, a następnie jej wydrukowanie jest źródłem ogromnego zaangażowania podczas zajęć i dostarcza uczniom wiele radości i dumy z samodzielnie wykonanej pracy.
Do komputerowego redagowania tekstu służą specjalne programy, zwane edytorami tekstu. Przyjęły one rolę maszyn do pisania, a ich główną zaletą jest: łatwe poprawianie błędów i wprowadzanie zmian, nadawanie tekstowi bardzo eleganckiej postaci poprzez różnorodność czcionek, krojów pisma, możliwość wprowadzania rysunków, tabel itp., oszczędność czasu i papieru. Dają też możliwość przekazywania tekstów poprzez sieć lub zapisanych na dyskietce innym osobom, ich drukowania i powielania.
Po wydrukowaniu zredagowane przez dzieci teksty są niejednokrotnie poprawiane przez nie same /samokontrola lub kontrola wzajemna/ i często wykorzystywane jako teksty do pisania z pamięci i ze słuchu. Ponadto wydrukowane i ozdobione prace umieszczane są w gazetce klasowej, a najlepsze- prezentowane na łamach szkolnej gazety w kąciku młodego pisarza i poety.
Równie przydatne, a zarazem interesujące dla uczniów jest korzystanie z programów malarskich /graficznych/. Przy pomocy nauczyciela uczniowie mogą próbować łączyć wykonane w edytorze graficznym ilustracje z napisanymi w edytorze tekstowym własnymi tekstami. Edytory graficzne mogą także stanowić źródło ciekawych ćwiczeń usprawniających percepcję wzrokową, orientację przestrzenną i sprawność manualną.
3. Prezentacje multimedialne tworzone przez nauczyciela
Komputer multimedialny, wraz ze specjalnym programem, stanowi świetne narzędzie do opracowania prezentacji multimedialnych. Co daje nauczycielowi zastosowanie programu prezentacyjnego?
Pozwala na przygotowanie i sterowanie ekspozycją kolejnych slajdów zawierających tekst, obrazy lub ich kombinacje, także z dodatkowym tłem . Można również dołączyć podkład muzyczny lub komentarz słowny czy też włączyć do prezentacji sekwencje animowane lub video. Kolejne ekrany można wywoływać za pomocą myszki lub klawiszy, prezentacja może też przypominać projekcję filmową. Przygotowanie dobrej prezentacji jest dość pracochłonne, wymaga dokładnego przemyślenia tego, co chcemy pokazać /treść, forma/ oraz struktury poszczególnych ekranów i całego pokazu. Uzyskane efekty są jednak znacznie bardziej atrakcyjne dla ucznia niż tradycyjny pokaz, a informacje przekazywane równocześnie w języku obrazów, słów, dźwięków i działań umożliwiają przeżywanie i wielozmysłowe poznanie fragmentu otaczającej rzeczywistości. Taki sposób przekazu jest niezwykle cenny w codziennej praktyce szkolnej, ponieważ bezpośredni kontakt z rzeczywistością jest w szkole bardzo ograniczony. Osobliwym walorem prezentacji multimedialnej jest możliwość dynamicznego przedstawiania statycznych treści kształcenia. Ma to szczególnie duże znaczenie dla rozwoju spostrzeżeń, pamięci i myślowego aktywizowania dzieci.
mgr Krystyna Guzdaj
nauczyciel nauczania zintegrowanego
Szczecine |
