Począwszy od okresu narodzin dziecka aż do wieku dojrzewania, rodzice, a w wieku przedszkolnym również nauczyciele mają ogromny wpływ na kształtowanie się psychiki dziecięcej. Ważną rolę odgrywa tutaj atmosfera panująca w domu, kontakty z rówieśnikami oraz relacje nauczyciel- wychowanek.
Biorąc pod uwagę wyłącznie środowisko rodzinne można dopatrzyć się szeregu błędów wychowawczych ze strony rodziców, nie wspominając już o rodzinach gdzie alkoholizm i codzienne awantury prowadzą do zaburzeń nerwowych pozostałych członków rodziny.
Do czynników negatywnie wpływających na psychikę dziecka zaliczyć można stały lub okresowy brak serdecznych kontaktów w relacjach rodzice – dzieci, nierówne traktowanie dzieci we własnej rodzinie, nadmierne wymagania rodziców w stosunku do dzieci lub wręcz przeciwnie, skrajne chronienie dziecka przed wszelkim stresem, wysiłkiem itp.
To ostatnie, tzw. " chowanie pod kloszem" sprawia, iż dzieci takie stają się niezaradne życiowo, nie potrafią odnaleźć się w świecie, a dodatkowo bardzo szybko załamują się wszelkiego rodzaju niepowodzeniami, gdyż w dzieciństwie nie zostały nauczone samodzielności i nie zostały zahartowane na pojawiające się w życiu różnorodne trudności.
Często poważnym błędem wychowawczym popełnianym przez rodziców jest brak jakichkolwiek zakazów. Część dzieci bez żadnych przeszkód ogląda wspólnie z rodzicami, lub bez kontroli rodziców, nieodpowiednie do wieku dziecka filmy przepełnione brutalnością. Dzieci sięgają również po niewłaściwe gry komputerowe bez ograniczeń i kontroli ze strony rodziców. Nic więc dziwnego, że stają się pod wpływem tych szkodliwych bodźców bardziej nerwowe i pobudzone, a niekiedy nawet agresywne ,gdyż czerpią złe wzorce.
Nie bez wpływu na psychikę dziecka są jego kontakty z rówieśnikami.
Często zdarza się, iż nie zostało ono przygotowane przez dom do życia koleżeńskiego i ma w związku z tym spore trudności we współżyciu z innymi dziećmi. Czuje się inne, nie lubiane i w pewien sposób odrzucone. Gdy dojdą do tego jeszcze jakieś defekty fizyczne, z których inni się wyśmiewają dziecko staje się nerwowe, gdyż nie potrafi uporać się ze swoimi problemami, a jego jedna z podstawowych potrzeb jaką jest akceptacja otoczenia nie zostaje zaspokojona. Dużą rolę w przeciwdziałaniu takim trudnościom dziecka w grupie rówieśniczej powinien odgrywać nauczyciel.
Nerwowość dzieci może wywołać również niewłaściwe traktowanie dziecka, co wzbudza w nim poczucie niższości, a także niesprawiedliwe kary lub poniżanie przy świadkach. Ostatnim z czynników, który chciałabym omówić są coraz trudniejsze warunki bytowe wielu rodzin, gdzie jedno lub nawet oboje rodziców nie pracuje. Poznając tych ludzi i ich warunki życia często trudno sobie wyobrazić, że w ogóle można tak żyć. Równocześnie wielu naprawdę potrzebujących wstydzi się prosić o pomoc, ukrywa swą trudną sytuację, pragnąc często uniknąć upokorzeń ze strony różnorodnych instytucji charytatywnych. Dzieci z tych rodzin są niedożywione, osłabione co jest doskonałym podłożem do rozwoju zaburzeń typu nerwowego. Nauczyciel powinien być szczególnie wyczulony i wrażliwy na takie sytuacje i trudności dzieci pochodzących z biednych rodzin.
Reasumując, należy stwierdzić, że nie jest dobrze, ale na szczęście nie zawsze mamy do czynienia z opisanymi problemami. Myślę ,że ważną sprawą jest pedagogizacja rodziców mądra, przemyślana, aby rodzice chętnie w niej uczestniczyli i zdobytą wiedzę starali się wykorzystywać w życiu rodziny.
Więcej trudności nastręcza na pewno rozwiązywanie problemu rodzin żyjących w trudnych warunkach bytowych i rodzin alkoholików. Wiadomo jednak wszystkim, że lepiej byłoby zapobiegać nerwicom niż je leczyć.
Beata Kiczorowska
nauczyciel Przedszkola nr 182
w Krakowie |
