Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Dbaj o prawidłową postawę ciała

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3166 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 


Żadnemu z rodziców nie jest chyba obojętny wygląd dziecka. Jakże często spoglądają na nie z miłością i troskliwością. Czy nie jest zbyt blade, czy nie będzie chore, czy ładnie mu w tym nowym sweterku itp. Jakże często ci sami rodzice nie dostrzegają wady postawy.
W referacie tym omówiono następujące zagadnienia:
1.Co to jest postawa ciała?
2.Od czego zależy postawa ciała i jak się ona kształtuje w czasie życia człowieka?
3.Jakie wady postawy najczęściej występują i jak je samemu dostrzec?
4.Na czyn polega zapobieganie i przeciwdziałanie wadom postawy?
Prawidłowa postawa ciała to taka, która występuje dostatecznie często, aby można ją było uznać za charakterystyczną dla danej populacji. Jest ona atrybutem osobników zdrowych o prawidłowym rozwoju fizycznym i psychicznym. Postawa prawidłowa charakteryzuje się
następującymi cechami:
-prostym ustawieniem głowy,
-fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej oraz prostym
kręgosłupem w płaszczyźnie czołowej,
-dobrze wysklepioną klatką piersiową; przednia ściana klatki piersiowej jest częścią
ciała najdalej wysuniętą ku przodowi,
-miednicą dobrze podpartą na głowach kości udowych,
-prostymi kończynami dolnymi i prawidłowo wysklepionymi stopami.
Postawa zmienia się jednak nie tylko w zależności od wieku, ale pod wpływem wielu innych czynników, takich jak: tryb życia, rodzaj zajęć, pora dnia, zmęczenie. Podlega świadomemu kontrolowaniu. Wywierają na nią wpływ także stany psychiczne. Postawa człowieka jest więc wyrazem jego stanu psychicznego i fizycznego.
Głównym filarem nasze struktury kostnej jest kręgosłup. Zadanie przenoszenia obciążeń pełnią głównie trzony kręgowe oraz krzywizny fizjologiczne kręgosłupa, które 17-krotnie zwiększają jego odporność na obciążenia i wstrząsy. Prosty kręgosłup o zniwelowanych krzywiznach nie ma tych właściwości, narażony jest więc w znacznie większym stopniu na przeciążenia i urazy. Natomiast zbyt silnie zaakcentowane krzywizny powodują skłonność do zmian zwyrodnieniowych. Dlatego tak ważna jest dbałość o prawidłowy kształt krzywizn kręgosłupa.
Kręgosłup, składa się z wielu kręgów, byłby mało stabilny, gdyby nie liczne wiązadła oraz mięśnie. Zwłaszcza układ prawidłowo napiętych mięśni, zależnych w dużej mierze od naszej woli, więc czynnie oddziaływujący na postawę, chroni kręgosłup przed przeciążeniem, uszkodzeniami i zmianami zwyrodnieniowymi.
Obrazowo można to przedstawić jako system barier obronnych. Pierwszą atakowaną barierą jest układ mięśniowy kręgosłupa. Jego napięcie-jeśli jest wystarczająco silne-broni kręgosłup przed zniekształceniem. Gdy nie może już podołać siłą przeciążający, ulega rozciągnięciu i osłabieniu: odpowiedzialność za prawidłowy kształt kręgosłupa w takiej sytuacji „przejmują wiązadła i stawy. Jeżeli i te ulegną nadmiernemu przeciążeniu, deformacji poddają się kości, co doprowadza już do zmian nieodwracalnych. Dlatego stała dbałość o układ mięśniowy jest niezbędnym warunkiem dla utrzymania prawidłowej postawy.

Postawa ciała zmienia się w czasie całego życia człowieka. W okresie życia płodowego
kręgosłup ma kształt litery C w związku z położeniem płodu w łonie matki. Noworodek ma już kręgosłup prosty, który jest podatny na zmiany pozycji ciała. Dlatego tak ważne jest równe i nie uginające się podłoże, na którym leży dziecko. Podnoszenie głowy początkowo w pozycji leżącej na plecach, później na brzuchu przyczynia się do wytwarzania lordozy szyjnej Pozycja siedząca, nadająca kręgosłupowi zupełnie inne warunki mechaniczne, sprzyja powstawaniu kifozy piersiowej. Sprawdzianem, czy dziecko już dojrzało na tyle, że może przyjąć postawę siedzącą, jest-patrząc z boku-kręgosłup prosty lub o bardzo niewielkim tyłowygięciu. Jeżeli dziecko siedzi podparte np. poduszkami, bo samo nie jest w stanie się utrzymać, oznacza to niedojrzałość motoryczną do pionizacji. Najlepszym przygotowanie do pozycji wyprostnej jest leżenie na brzuchu. W tej pozycji każde uniesienie głowy, rąk, nóg, tułowia wzmacnia mięśnie grzbietu i karku.
Przybranie pozycji stojącej stwarza warunki do powstania lordozy lędźwiowej. Małe dziecko ma fizjologiczne słabo zaznaczone krzywizny kręgosłupa. Pogłębiają się one w czasię jego rozwoju pod wpływem działania siły ciężkości, napięć mięśni i jednakowych, najczęściej oraz najdłużej przyjmowanych pozycji ciała. Jeżeli krzywizny te w okresie wzrostu dziecka kształtują się prawidłowo, nie należy nadmiernie ingerować w ich naturalny rozwój, np. ćwiczeniami wzmacniającymi grzbiet. Może to być z punktu widzenia zdrowotnego wybitnie niekorzystne, hamować tworzenie się krzywizn i doprowadzić do pleców płaskich.
W okresie przedszkolnym (4-6 lat) postawa dziecka wykazuje tendencję do zwiększania przodopochylenia miednicy, a więc zwiększania lordozy lędźwiowej i spłaszczenia brzucha. Dlatego nadmierne uwypuklenie brzucha, ze współistniejącą silnie zaakcentowaną lordozą lędźwiową i kifozą piersiową, uznaje się w tym wieku za wadę.
W wieku szkolnym należy zwrócić uwagę na dwa okresy krytyczne, występujące u 7-lat-
ków oraz w czasie dojrzewania płciowego. U 7-latków niekorzystne zmiany w postawie ciała związane są ze zmianą trybu życia dziecka. Istota tej zmiany tkwi w przejściu ze swobodnego w dużej mierze indywidualnie przez dziecko regulowanego wysiłku i odpoczynku, w narzucony kilkugodzinny system przebywania w pozycji siedzącej, często w niewłaściwych warunkach. Dlatego w tym okresie szczególnie ważna jest dbałość o zapewnienie dziecku właściwych warunków życia, pracy i wypoczynku.
Drugi okres krytyczny w kształtowaniu postawy ciała dziecka związany jest z tzw. skokiem pokwitaniowym (dziewczęta: 11-13 lat, chłopcy 13-14 lat). W okresie tym występuje intensywny przyrost długości kończyn dolnych, nieco mniejszy tułowia, zmiany proporcji ciała oraz dotychczasowego układu środków ciężkości poszczególnych części ciała. Jednocześnie wydłużone mięśnie są osłabione i nie są w stanie w pełni ustabilizować wyrośniętego-chwiejnego kręgosłupa. Stan osłabienia siły mięśniowej trwa około 2 lat. U dziewcząt ponadto występuje często chęć ukrycia rozwijających się piersi przez wysuwanie barków do przodu i zaokrąglenia pleców.

Jak dostrzec wady? (omówienie z pokazem na ilustracji)

W celu wykrycia istniejących asymetrii pomagamy sobie wzrokowym łączeniem określonych punktów kostnych. Od przodu patrzymy, czy broda, pępek i spojenie łonowe leżą na jednej prostej (pion), padającej w równej odległości między kolanami kostkami wewnętrznymi.
Następnie obserwujemy, czy przeprowadzone w myśli poziome proste, łączące punkty kostne barków, obojczyków, bioder, kolan i kostek, są do siebie równoległe i prostopadłe do pionu.
Sprawdzamy też, czy mają jednakowe kształty prześwity między swobodnie zwisającymi rękami a konturem klatki piersiowej i biodra po stronie lewej i prawej (są to trójkąty talii).
W obserwacji od tyłu patrzymy, czy na jednakowym poziomie są barki, łopatki, fałdy pośladkowe, podkolanowe, kostki. Czy pion spuszczony z potylicy pokrywa się z linią kręgosłupa, pada na szparę międzypośladkową oraz w równaj odległości między kolanami i kostkami. Obserwując łopatki zwracamy uwagę, czy jednakowo przylegają one lub odstają od klatki piersiowej po stronie lewej i prawej. Ponawiamy obserwację trójkątów talii, ponieważ ich ewentualna asymetria może być lepiej od tyłu widoczna.
Jeżeli więc z obserwacji od przodu i tyłu dostrzeżemy asymetrię trójkątów talii, barków, łopatek, lub bioder, fałdów pośladkowych, a linia kręgosłupa widoczna jako punkty wystających wyrostków kolczystych nie pokrywa się z pionem, należy sądzić, że mamy do czynienia z bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Trzeba wówczas wykonać jeszcze badanie w skłonie. Polecamy dziecku, aby stanęło tyłem do nas i wykonało skłon do przodu, mając kolana wyprostowane i głowę jak najniżej opuszczoną, a następnie powoli, stopniowo, z głową przez cały czas opuszczoną, prostowało się. sprawdzamy, czy kręgosłup jest prosty, a jednocześnie zwracamy uwagę na kontur prawej i lewej strony tułowia: czy jest on symetryczny, jednakowy, w każdym odcinku prostującego się kręgosłupa. Wszelka asymetria świadczy o skrzywieniu kręgosłupa. W tej sytuacji należy udać się z dzieckiem do lekarza ortopedy
Omówione metody obserwacji ułatwią wykrycie asymetrii najczęściej związanej z bocz-
nym skrzywieniem kręgosłupa. W tych przypadkach właśnie wczesna i fachowa pomoc lekarska stwarza szansę usunięcia wad, które –nie leczone- mogą stać się źródłem tragedii dziecka i jego rodziny.
Przy oglądaniu dziecka stojącego do nas bokiem możemy stwierdzić, czy nie ma ono nadmiernie wysuniętych ku przodowi głowy i barków, a wygięcia w odcinku piersiowym (kifoza) i lędźwiowym (lordoza) nie są zbytnio pogłębione lub spłaszczone.
Przykłady postaw wadliwych z tej grupy:
Plecy okrągłe- charakteryzują się zwiększonym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi w odcinku
piersiowym (hiperkifoza). Dziecko ma głowę i barki wysunięte do przodu, łopatki odstające, tzw. skrzydełkowate. Potocznie mówi się o dziecku, że się garbi. Przyczynami garbienia się są często: zmęczenie dziecka, które pozostaje zbyt długo w pozycji siedzącej, zwłaszcza, gdy kształt i wysokość krzesła oraz stołu, czy ławki szkolnej są nieodpowiednie, osłabienie po chorobie, słaby wzrok, chęć ukrycia przez dziewczynki rozwijających się piersi, nadmierna w stosunku do rówieśników wysokość ciała itp. Czasami jednak plecy okrągłe są zewnętrznym objawem choroby Scheuermanna, którą rozpoznać może tylko lekarz na podstawie zdjęcia rentgenowskiego. W plecach okrągłych osłabione są mięśnie grzbietu i mięśnie ściągające łopatki, natomiast nadmiernie napięte i przykurczone są mięśnie piersiowe.
Plecy wklęsłe- mają zwiększone przodowygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym (hiperlordoza). Dziecko ma brzuch wypukły, wysunięty do przodu, klatka piersiowa i piersiowy odcinek kręgosłupa mogą być nieco spłaszczone lub pozostawać w normie. Mięśnie brzucha, pośladkowe wielkie oraz zginacz stawu kolanowego są osłabione. Natomiast nadmiernie napięte są mięśnie grzbietu w odcinku lędźwiowym i zginacze stawu biodrowego.
Plecy wklęsło-okrągłe- są połączeniem omówionych uprzednio rodzajów wad. Obie krzywi-
zny są nadmiernie uwypuklone.
Plecy płaskie- charakteryzują się spłaszczeniem obu krzywizn. Spotyka się je głównie u
dzieci astenicznych, wątłych, z ogólnie słabym umięśnieniem. Zmniejszenie krzywizn fizjologicznych obniża kilkunastokrotnie wytrzymałość kręgosłupa oraz usposabia do bocznych skrzywień kręgosłupa i bólów.

Zniekształcenia kończyn dolnych:
Kolano koślawe-odznacza się charakterystycznym ułożeniem, jest skierowane dośrodkowo.
Kończyny dolne podobne są do litery X. Udo z podudziem tworzy łuk zwrócony wypukłością do wewnątrz. W pozycji stojącej stopy są od siebie oddalone. Jeżeli koślawość kolan jest nieznacznego stopnia, wówczas przy zgiętych kolanach kostki przyśrodkowe schodzą się ze sobą. Kolano koślawe powstaje u dzieci w wyniku zaburzeń statyki w okresie wzrostu.
Ponadto wpływ mają schorzenia kości.
Kolano szpotawe-powstaje również w wyniku zaburzeń statyki ciała w okresie wzrostu.
U dzieci wady te występują najczęściej pod wpływem krzywicy. Przy kolanach szpotawych
kończyny dolne przyjmują ułożenie w kształcie litery O. Udo z podudziem tworzy łuk zwrócony wypukłością na zewnątrz. W wyniku jednostronnego skrzywienia powstaje dość znaczne skrócenie kończyny oraz pochylenie miednicy.
Kolano koślawe i szpotawe niewielkiego stopnia spotyka się u małych dzieci często i jest ono objawem fizjologicznym. U noworodka występuje niewielkie odchylenie nóżek w kształcie litery O. Około 3 roku życia ten objaw ustępuje samoistnie, przechodząc w niewielkiego stopnia ustawienie koślawe, które ustępuje ok. 6 roku życia i nie wymaga leczenia.
Zarówno kolano szpotawe, jak koślawe pociągają zwykle za sobą osłabienie i spłaszczenie sklepienia stopy.
Stopa płaska i płasko-koślawa
Stopa płaska przekształca się często w utrwaloną stopę płasko-koślawą, ze znacznymi zmianami w układzie mięśniowym, wiązadłowym i kostnym, co w dużej mierze obniża jej wydolność i wartość funkcjonalną. Zniekształcenia stopy powstają w wyniku nieprawidłowej „postawy’’ stopy. Jeżeli w czasie stania cała muskulatura stopy ulega zwiotczeniu, wówczas sklepienie stopy zapada się, aż do natrafienia na opór wiązadeł.

Przeciwdziałanie wadom postawy.
Jednym z głównych czynników zapobiegających wadą postawy jest ruch. Dobór ruchu musi
gyć taki, by z jednej strony równoważył swym oddziaływaniem ogólnym siedzący tryb życia, a z drugiej wyrównywał indywidualne niedobory ruchowe, zależnie od potrzeb. Szczególnie cenne są te formy aktywności, które człowiek może kultywować przez całe życie. Należą do nich: pływanie, narciarstwo, turystyka (piesza, rowerowa, kajakowa), jeździectwo, żeglarstwo, tenis i inne gry sportowe. Opanowanie umiejętności związanych z daną formą aktywności ruchowej, wdrożenie się od dzieciństwa do systematycznego uprawiania danej dyscypliny, zasmakowanie w przyjemnościach, jakie ona daje, stwarza podwaliny zachowania zdrowia.
W każdym wieku dostępną formą aktywności ruchowej jest gimnastyka.
Dbałość o postawę ciała powinna być ustawiczna. Poza wzmacnianiem odpowiednich zespołów mięśniowych niezbędne jest równoległe wyrabianie nawyku zachowywania prawi-
dłowej postawy. Nawyk ten wyrabiamy przy wszystkich czynnościach dnia, przy pracy i w czasie spoczynku.
Sen dziecka powinien trwać 10-11 godzin na dobę. Łóżko powinno być dość twarde i równe. Duże poduszki nie są wskazane.
Wysokość stolika i krzesła podczas nauki musi być dostosowana do wzrostu dziecka, ich nieodpowiednie wymiary mogą powodować lub nasilać wady postawy. Ważne jest również oświetlenie, a w szkole- odległość dziecka od tablicy (szczególnie dzieci z wadami wzroku).
Tornister powinien mieć symetrycznie rozstawione szelki, a zawartość rozłożoną równomie rnie.
Ubiór dziecka należy dobrać odpowiednio do wzrostu i temperatury otoczenia. Nie powi
nien krępować ruchów dziecka. Przeciwwskazane jest noszenie obuwia używanego przez inne osoby.
Odżywianie powinno być pełnowartościowe, prowadzone według ogólnie znanych zasad.
W przypadku znacznej nadwagi należy stosować dietę odchudzającą oraz intensyfikować ogólną aktywność ruchową zgodnie z zaleceniami lekarza.
Przyswojenie sobie nawyków higieny pracy i czynnego wypoczynku, konieczności intensywnej pracy nad samym sobą stanowią dla dziecka, a często i dla całej rodziny, trwały dorobek nie tylko o charakterze zdrowotnym, lecz i wychowawczym. Jest to jednak proces żmudny i trudny.
Stwierdzenie wady postawy u dziecka pociąga za sobą konieczność postępowania korekcyjnego.

LITERATURA WYKORZYSTANA DO OPRACOWANIA REFERATU
pt. „Dbaj o prawidłową postawę ciała”:
C. Malczyk, A. Smolik –Gimnastyka wyrównawcza w szkole.
M. Kutzner-Kozińska –Korekcja wad postawy.
J. Kołodziej, K. Kołodziej, I. Momola –Gimnastyka korekcyjno - kompensacyjna w szkole.
„Życie Szkoły’’nr4/2002

opracowała Alina Włosik

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie