TEMAT:
Wpływ niechęci do czytania lektur szkolnych na ubożenie języka wypowiedzi ustnej i pisemnej uczniów klas początkowych.
Dziecko współczesnych lat nie lubi sięgać po słowo pisane. Obraz jest formą po którą sięgają uczniowie już w klasach początkowych. Często gry komputerowe , filmy czy też komiksy to jedyny kontakt z dziełami literackimi. Często w klasie trzeciej mając do przeczytania lekturę szkolną sięgają do gotowych streszczeń , które pojawiły się na rynku wydawniczym. I te gotowe opracowania wyręczają uczniów mojej klasy w samodzielnym czytaniu lektur. A co za tym idzie dziecko zwalnia się tym sposobem z samodzielnego myślenia, hamuje u niego rozwój umiejętności stylistycznych , ogranicza zakres słownictwa i czytania tekstu ze zrozumieniem .
Problem ten w mojej klasie pojawił się wtedy gdy na rynku wydawniczym ukazały się różnego rodzaju streszczenia. Zamiast przeczytać tekst lektury uczniowie sięgali po opracowania. Praca na zajęciach i analiza pierwszych prac pisemnych opartych na danej lekturze ukazała mi jak mały zakres wiadomości posiadają moi wychowankowie. Znają tylko najważniejsze fakty z lektury , nie potrafią napisać krótkich tekstów dotyczących lektury i ich słownictwo nie ulega rozszerzeniu. Po wnikliwym przeanalizowaniu tych czynników ujrzałam jak „ droga przez skróty ”staje się bardzo negatywnym zjawiskiem w mojej klasie.
Analizując karty czytelnicze z biblioteki szkolnej zauważyłam grupę dzieci wypożyczających 1,2 książki w półroczu. Klasa w rankingu klas najlepiej czytających zajmowała jedną z ostatnich lokat w szkole.
Na zajęciach nauczania zintegrowanego w mojej klasie mam rozwijać u moich uczniów samodzielność myślenia , twórczą , indywidualną pracę z utworami z zestawu lektur szkolnych, rozumienia czytanego tekstu i umiejętność korzystania na zajęciach z tekstu. Korzystanie z gotowych opracowań odbiera moim uczniom możliwość spotkania się z indywidualnym stylem danego autora , zaciera najważniejszy przekaz tekstu, negatywnie wpływa na poziom wiedzy jak i wielu umiejętności dotyczących korzystania z lektury. Tak więc zastąpienie oryginalnego teksu opracowaniem wpływa na ubożenie słownika moich dzieci , zaniża poziom stylistyczny ich prac i odbiera sens zajęć polonistycznych w nauczaniu zintegrowanym.
Ciche przyzwolenie ze strony nauczyciela na pewno odbije się
niepowodzeniami ucznia w starszych klasach. Oraz wpłynie na
bylejakość ich prac. Zaczęłam jako pedagog zastanawiać się nad
dwoma stronami tego zjawiska:
-Pozytywna to poprawa poziomu prac pisemnych uczniów , ich wypowiedzi ustnych, umiejętności analizowania utworów i czytania ich ze zrozumieniem, bogacenie słownictwa.
- Negatywna to zubożenie słownictwa uczniów , brak samodzielności , nieumiejętność analizowania, wyrażania własnych opinii i sądów.
Celem nauczyciela nauczania zintegrowanego jest podniesienie kompetencji uczniów w zakresie czytania ze zrozumieniem .
Należy więc urozmaicić formy podsumowywania znajomości lektur np. tworzenie gier planszowych dotyczących danej lektury, tworzenie banku pytań. Przybliżyć w miarę możliwości omawiane lektury poprzez wykorzystywanie środków audio-wizualnych. Organizować konkursy, prace plastyczne tak lubiane przez młodsze dzieci dotyczące lektur, zwiększyć ilość ćwiczeń słownikowo - frazeologicznych i gramatyczno- stylistycznych, wzbogacić gabinet klasowy o egzemplarze lektur, różnego rodzaju słowniki, leksykony Prowadzić zajęcia metodami aktywnymi przy omawianiu bloku tematycznego związanego z daną lekturą.
A przede wszystkim należy sięgnąć po wizualne przedstawienie zadań takich jak:
· Uświadomienie uczniom celowości czytania lektur
· Udowodnienie dzieciom jak spłycone są przekazy w opracowaniach.
· Organizowanie konkursów plastycznych dotyczących przeczytanych lektur.
· Systematyczna i szczegółowa analiza prac pisemnych uczniów.
· Prezentacje słowne wybranych fragmentów lektur.
· Opracowanie i prezentacja scenek fragmentów lektur.
· Tworzenie gier planszowych, quizów dotyczących lektur.
· Wyjazdy do kina , teatru.
· Korzystanie z taśm i kaset audiowizualnych.
· Spotkania z autorami książek.
· Założenie i prowadzenie zeszytu lektur.
· Zacieśnienie współpracy z biblioteką szkolną, dzielnicową.
A na pewno w niedługim czasie zaczniemy zauważać symptony zmian takich jak:
· Rozwijanie zainteresowań czytelniczych uczniów
· Współpraca z biblioteką- spotkania warsztatowe.
· Udział uczniów w konkursach czytelniczych, plastycznych związanych z wybranym tekstem literackim.
· Prowadzenie dzienniczków lektur
· Wzrost poziomu organizowanych uroczystości szkolnych.
· Udział w organizowanych konkursach krasomówczych.
· Kontrola wypożyczeń w szkolnej bibliotece
Złożoność opisywanego przeze mnie problemu nie pozwoliła mi w pełni osiągnąć pozytywnej prognozy. Dużym sukcesem jest zwiększenie ilości wypożyczanych książek.
Podjęte działania musza być na bieżąco modyfikowane i kontynuowane przez nauczycieli w klasach starszych , którzy uczyć będą moje dzieci później. Istotnym czynnikiem będzie oddziaływanie zespołowe nauczycieli ale i także rodziców.
Opracowała
Katarzyna Janecka
LITERATURA:
A.Faber , E.Mazlish- Jak mówić , żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać ,żeby dzieci do nas mówiły - Poznań 1993
Praca zbiorowa pod redakcją T.Parnowskiego - Dziecko i młodzież w świetle zainteresowań czytelniczych - Nasza Księgarnia 1960 |
