Wspomaganie prawidłowego rozwoju dzieci – Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne
Jedną z podstawowych potrzeb człowieka jest ruch, który towarzyszy mu przez całe życie. Przejawia się on w różnych formach: w zabawie, aktywnym wypoczynku oraz pracy. Już starożytni filozofowie wskazywali na rolę ruchu dla rozwoju intelektualnego człowieka.
Znaczenie ruchu dla rozwoju człowieka wykazał i wykorzystał praktycznie między innymi Węgier Rudolf von Laban. Odkrył on, że dzięki ruchowi czło-wiek wyraża swoje uczucia, odzyskuje poczucie swobody (odprężenia), ruch umożliwia mu nawiązanie fizycznego kontaktu z otaczającą rzeczywistością i jest warunkiem jego zdrowia psychicznego.
Metoda ruchu rozwijającego W. Sherborne opiera się na teorii R. Labana oraz własnych doświadczeniach w pracy z dziećmi upośledzonymi.
W.Sherborne wypracowała terapeutyczny system ćwiczeń, który wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi w trakcie tzw. „baraszkowania”. Fenomen metody polega na jej prostocie i naturalności. A podstawowe założenia to rozwijanie przez ruch:
- świadomości własnego ciała i usprawnianie ruchowe,
- świadomości przestrzeni i działanie w niej,
- dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.
Udział w zajęciach prowadzonych tą metodą stwarza dziecku okazję do: pozna-nia własnego ciała, przestrzeni która je otacza, działania w tej przestrzeni, dzie-lenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi kontaktu. Dzięki temu zdobywa ono zaufanie do siebie i innych, czuje się bezpiecznie i staje się bar-dziej aktywne, może być twórcze.
Metoda proponowana przez W. Sherborne jest:
- naturalna - bo ruch jest potrzebą naturalną,
- uniwersalna - jest dla każdego, a jej program może być modyfikowany,
- spontaniczna - słuchamy pomysłów dzieci stwarzając okazję do ich twór-czej aktywności.
Ćwiczenia wspomagające rozwój dziecka stosowane w metodzie ruchu rozwija-jącego to:
Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała
W rozwoju wiedzy o własnym ciele możemy wyróżnić kolejne etapy: wyczu-wanie własnego ciała, nazywanie części ciała, utrwalanie wiedzy o naszym cie-le. Na tej podstawie wykształca się świadoma kontrola ciała i jego ruchów. Sto-py, kolana, uda, nogi to części ciała, których poznanie i opanowanie powinno nastąpić jak najwcześniej. Są one szczególnie ważne ze względu na rolę jaką pełnią. Kontrola ich jest niezbędna do utrzymania pełnej równowagi ciała.
Ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w oto-czeniu
To ćwiczenia ściśle związane z poprzednią grupą. Należy znać siebie, mieć pewność działania, aby nawiązywać kontakty z innymi osobami. Ćwiczenia te umożliwiają poznanie otoczenia, dzięki czemu dziecko może czuć się swobod-nie i nie obawiać się go.
Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą
Polegają na zdobywaniu i wymianie wspólnych doświadczeń podczas zajęć ru-chowych. Ich rezultat zależy od stopnia zaangażowania ćwiczących. W ćwicze-niach tych partner „ bierny” jest pod opieką osoby aktywnej. Partnerzy poznają siebie, swoją siłę, wspólnie przeżywają wykonywane zadania. Ćwiczenia te są przede wszystkim dobrą zabawą, w trakcie której uchodzą nagromadzone emo-cje oraz napięcia.
Ćwiczenia twórcze
Pozwalają nawiązać i pogłębiać stosunki międzyludzkie, poznać sytuacje, któ-rych ćwiczący mógłby nie doświadczyć w innych warunkach. W trakcie zajęć każde dziecko może być twórcą w stopniu, jakim sobie tego życzy.
Wymienione ćwiczenia mogą występować w różnych formach: jako zaję-cia z jednym dzieckiem, zajęcia w parach lub jako zajęcia dla trzech, lub więk-szej liczby osób. Zakres ćwiczeń może być mniej lub bardziej rozszerzony zgodnie z potrzebami, stopniem zaawansowania, możliwościami. Prowadząc zajęcia, należy zwrócić uwagę na wyrabianie umiejętności koncentracji uwagi oraz zdolności nawiązywania kontaktów z innymi, na osiąganie wzajemnego zaufania przez „opiekę” nad współćwiczącym oraz oddanie się samemu pod opiekę partnera.
Metoda ruchu rozwijającego W. Sherborne znajduje zastosowanie jako metoda terapii: w pracy z dziećmi z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego, z dziećmi z tzw. normą intelektualną, przejawiających zaburzenia w zakresie sfery emocjonalnej i społecznej, z dziećmi mającymi trudności w czytaniu, pisaniu i dziećmi jąkającymi się. W zajęciach z dziećmi upośledzonymi umysłowo nie kładziemy nacisku na uzyskiwane osiągnięcia, lecz na stopniowe zwiększanie
możliwości dzieci w czasie ćwiczeń. Ogromną wartością tej metody jest to, że można osiągnąć zamierzone efekty eliminując nakaz i przymus. Praktycy pod-kreślają, że osoby o obniżonej sprawności umysłowej dzięki tej metodzie łatwiej i szybciej nawiązują kontakty z rówieśnikami, chętniej uczestniczą we wspól-nych zajęciach, lepiej oceniają własne możliwości i są pewniejsze siebie.
Metoda ruchu rozwijającego W. Sherborne upowszechniła się w Polsce na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku i zajmuje ważne miejsce w procesie terapeutyczno - wychowawczym.
Bibliografia
1. Bogdanowicz M. „Metoda Weronikki Sherborne w terapii i wspomaganiu
rozwoju dziecka”, WSiP, Warszawa 1998
2. Sherborne W. „Ruch rozwijający dla dzieci” PWN, Warszawa 1997
opracowała:
Katarzyna Polkowska |
