Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Dziecko zdolne

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3423 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Już od najmłodszych lat możemy zaobserwować między dziećmi duże różnice indywidualne. Dotyczą one szybkości i poprawności myślenia, bogactwa i oryginalności pomysłów, tempa i łatwości wykonywania różnych działań, a także gry na instrumencie muzycznym, rysowania, malowania. Różnice te określa się mianem zdolności. Rozróżniamy zdolności:

  • ogólne , określane jako inteligencja;
  • kierunkowe, zwane też zdolnościami specjalnymi lub uzdolnieniami np. uzdolnienia matematyczne, artystyczne, językowe; najwyższy stopień tego rodzaju uzdolnień określa się mianem talentu;
  • twórcze, rozumiane jako umiejętność znajdowania wielu różnych i oryginalnych rozwiązań zadań i problemów.
W odniesieniu do najwyższego poziomu zdolności, pojawiających się bardzo rzadko zarówno we wczesnym dzieciństwie, jak i w późniejszym okresie rozwoju człowieka, stosuje się termin geniusz.
Na określenie i rozumienie pojęcia „uczeń zdolny” mają wpływ dwie oceny: społeczna i psychologiczna, które są niestety rozbieżne. Uczeń zdolny w rozumieniu społecznym, często potocznym, a także szkolnym, to taki, który dobrze się uczy, jest grzeczny, ma wzorowe zachowanie i inne osiągnięcia w szkole. Badania porównujące ocenę szkoły i wyniki badań psychologicznych pokazały, że szkoła typuje dzieci zdolne według pewnych schematów, zupełnie pomijających czynnik intelektualny. Jest zdolny, bo dobrze się uczy, nie zadaje trudnych pytań, nie kłamie, nie ma dziwnych pomysłów. Na taką ocenę mają także wpływ takie czynniki jak : płeć, zachowanie w szkole, schludny wygląd, a nawet i to, w której ławce siada, jak często, jak często rodzice kontaktują się ze szkołą. Przy próbach doboru dzieci do tzw. klas autorskich nauczyciele często nie potrafią wytypować dzieci naprawdę zdolnych. Badania psychologiczne dzieci wybranych przez nauczycieli nie potwierdziły, że są to dzieci zdolne. W rozumieniu psychologicznym uczeń zdolny to taki, który ma wysoki iloraz inteligencji, duże osiągnięcia, wysoki poziom twórczy, to znaczy, że charakteryzuje go niepokój poznawczy, umie oderwać się od utartych schematów, potrafi znaleźć się w nowej sytuacji, ma pomysły nowych rozwiązań starych problemów, nie boi się nowych rzeczy.

Cechy charakteryzujące uczniów zdolnych

Obserwacja dzieci uzdolnionych pozwala na wyodrębnienie pewnych charakterystycznych dla nich cech. Poza oczywistym ponadprzeciętnym rozwojem intelektu należy wymienić :
  • ciekawość świata i ludzi, dar bystrej obserwacji otoczenia;
  • szeroki wachlarz zainteresowań, dużo wiadomości pozaszkolnych, niekiedy ukierunkowane uzdolnienia i pasje;
  • wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością, umiejętność skupiania uwagi przez dłuższy czas na tym, co je interesuje;
  • bogata wyobraźnia, ciekawe, oryginalne pomysły;
  • niezależna postawa, obrona swoich poglądów i pomysłów;
  • poczucie humoru.
Nie zawsze dzieci zdolne otrzymują w szkole dobre oceny. Niejednokrotnie bywa tak, że uczeń z powodu częstego zadawania pytań lub swej nadpobudliwości ruchowej bądź innych zachowań jest kłopotliwy dla nauczyciela, co wpływa na sposób jego oceniania. Obserwujemy więc często rozbieżność rzeczywistych zdolności ucznia z jego wynikami szkolnymi.
Najczęściej spotykane negatywne cechy niektórych dzieci zdolnych hamujące ich rozwój intelektualno – emocjonalny to:
  • trudności w przystosowaniu do grupy (chęć ciągłego imponowania, dominowania, postawa rywalizacyjna);
  • zarozumiałość, okazywanie lekceważenia rówieśnikom i nauczycielom;
  • egocentryzm, koncentracja na sobie, „zamęczanie nauczyciela”;
  • trudności w przechodzeniu od wiadomości do umiejętności, demonstrowanie wiedzy encyklopedycznej;
  • chwiejność emocjonalna, nieśmiałość lub nadpobudliwość psychoruchowa, zachowania agresywne bądź lękowe.

Identyfikacja dzieci zdolnych

Często uczniowie zdolni wyraźnie demonstrują poziom swoich zdolności, ułatwia to ich identyfikację. Jednak pewna grupa tych dzieci nie ujawnia swoich możliwości. Ich osiągnięcia szkolne są znacznie niższe, niż mogłyby być. Przyczyną tego stanu rzeczy jest niewłaściwe rozpoznanie poziomu i zakresu ich zdolności. Dzieci zdolne ukrywają swoje możliwości z następujących powodów: presja wywierana przez grupę rówieśniczą, pragnienie nie wyróżniania się spośród innych dzieci, brak zainteresowania proponowanymi zajęciami, a nawet zwyczajna chęć robienia tego, na co dziecko ma ochotę.
Metody wykorzystywane w celu rozpoznawania zdolnych uczniów:
  • nominacja przyznana przez nauczycieli;
  • wyniki sprawdzianów wiadomości;
  • iloraz inteligencji;
  • nominacja przyznana przez eksperta z danej dziedziny;
  • nominacja przyznana przez rodziców;
  • nominacja przyznana przez grupę rówieśniczą.
Żadna z nich stosowana oddzielnie nie jest w pełni satysfakcjonująca.. W celu udzielenia nauczycielowi pomocy w ocenie, czy dziecko jest wybitnie zdolne, powstają kwestionariusze umiejętności uczniów, zawierające listę cech stwierdzonych u dzieci zdolnych. Najważniejsze cechy dziecka wybitnie zdolnego wymieniane w kwestionariuszach wypełnianych przez nauczycieli są następujące:
  • sprawność językowa na wysokim poziomie;
  • wyjątkowa umiejętność wnioskowania
  • szybkie tempo procesów myślowych;
  • bogata wyobraźnia;
  • znakomita pamięć;
  • zainteresowanie prowadzeniem obserwacji;
  • niezwykła zdolność koncentracji uwagi;
  • stawianie wielu oryginalnych pytań;
  • wysuwanie niezwykłych i oryginalnych sugestii;
  • umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów;
  • szeroki zakres zainteresowań czytelniczych;
  • brak wytrwałości w wykonywaniu zadań rutynowych.
Zastosowanie kwestionariuszy daje najlepsze rezultaty wówczas, gdy są one wykorzystywane do oceny zdolności wszystkich dzieci w klasie. Każdą cechę ocenia się osobno, na pięciostopniowej skali. Kwestionariusz umiejętności ucznia o wybitnych zdolnościach będzie zawsze różnił się od pozostałych.

Jakie metody pracy można stosować w trakcie nauki szkolnej, aby rozwijać zdolności uczniów?

Mogą być one rozmaite:
  • stopniowe zwiększanie wymagań, jednak nie przekraczające możliwości ucznia;
  • ciekawe prowadzenie lekcji – wykorzystywanie wiadomości pozaszkolnych, prowadzenie zajęć w oparciu o pracę grupową uczniów i samopomoc koleżeńską;
  • podejmowanie indywidualnego toku nauki z poszczególnych przedmiotów lub przenoszenie do klas programowo wyższych z jednego lub kilku przedmiotów, o ile jest to uzasadnione względami społecznymi;
  • zachęcanie do wymyślania i tworzenia rzeczy w sposób społecznie użyteczny, oryginalny i dotychczas nieznany;
  • uczenie twórczego rozwiązywania problemów, motywowanie do samodzielności i podejmowania inicjatyw;
  • zachęcanie do konfrontacji wiedzy w konkursach, olimpiadach;
  • wskazywanie dodatkowych źródeł wiedzy, oraz inspirowanie do korzystania z rozmaitych zajęć pozalekcyjnych w celu rozwijania zainteresowań oraz aktywności poznawczej;
  • stwarzanie atmosfer akceptacji, wyrażanie zadowolenia z sukcesów, uczenie przyjmowania uwag i radzenie sobie z niepowodzeniami.

Możliwości pracy dydaktyczno-wychowawczej z uczniem zdolnym
  • konkursy (klasowe, szkolne, dzielnicowe, gminne, wojewódzkie, międzynarodowe);
  • prezentowanie prac twórczych (wystawy, gazetki szkolne, klasowe, kroniki prac twórczej, albumy, prace plastyczne, pomoce dydaktyczne);
  • spotkania z ludźmi sukcesu (udział wybitnych rodziców w godzinach wychowawczych, zwiedzanie ich miejsc pracy);
  • wycieczki inspirujące do pracy twórczej, lekcje muzealne, wystawy, „zielone szkoły”;
  • udział uczniów w pracach ośrodków kulturalnych , spektaklach, nagraniach, audycjach TV, zespołach tanecznych i muzycznych;
  • wspomaganie nauczyciela na lekcji przez asystentów, mistrzów wiedzy, laureatów (prowadzenie lekcji i organizowanie konkursów, prowadzenie gazetek, organizowanie pomocy, prace w komisjach konkursowych, organizowanie pomocy koleżeńskiej dla uczniów słabych);
  • praca w kołach zainteresowań i przedmiotowych;
  • prowadzenie nauczania w oparciu o programy autorskie;
  • kontakty ze szkołami wyższego rzędu.
W kraju istnieją liczne placówki, które szczególnie troszczą się o dzieci i młodzież zdolną – są to:
  • Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa, ul. Polna 46 A,
  • Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci, Warszawa ul. Chocimska 14,
  • Centrum Informacyjno - Konsultacyjne ds. Dzieci Zdolnych, Warszawa ul. Raszyńska 8/10,
  • Stowarzyszenie Szkół Twórczych, Warszawa, ul. Conrada 21/78,
  • Stowarzyszenie Szkół Aktywnych, Warszawa, ul. Saska 59,
  • Fundacja Pomocy Młodym Talentom Jolanty i Aleksandra Kwaśniewskich Kancelaria Prezydenta RP, Warszawa, ul Wiejska 10,
  • Fundacja Ewy Czeszejko – Sochackiej Promocja Talentu, Warszawa, ul. Cegłowska 28,
  • Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa, ul.Flory 9
  • Fundacja Płocka, Płock, ul. Stary Rynek 1
  • poradnie psychologiczno – pedagogiczne na terenie całego kraju.

Warto pamiętać że:
  • najważniejszym etapem życia , w którym można wpłynąć na wszechstronny rozwój dziecka, jest okres od urodzenia do 10 roku życia Pierwsze lata życia dziecka mają szczególne znaczenie dla rozwoju w okresach późniejszych;
  • najkorzystniejszy z punktu widzenia przyszłości dziecka jest rozwój wszechstronny i harmonijny, zakłócenia w jednej dziedzinie mogą bowiem powodować ograniczenia w pozostałych;
  • w im większym stopniu działanie pobudzające rozwój zdolności angażuje energię, zapał i umysł dziecka, tym intensywniej rozwijają się jego zdolności;
  • mimo predyspozycji niektóre zdolności nie ujawniają się i nie rozwijają, jeśli dziecko nie ma odpowiedniej pomocy, zachęt, ukierunkowania, możliwości ćwiczenia i sprawdzenia się;
  • dzieci wdrożone do twórczego myślenia na początku swojej kariery szkolnej, nabierają nawyków samodzielnej, twórczej aktywności w różnych dziedzinach;
  • ważny jest stosunek najbliższego otoczenia dziecka do uczenia się, do nabywania nowej wiedzy i umiejętności. Jest to postawa zachwytu nad rozwojem dodatnich cechu dziecka, postawa szacunku dla kompetencji intelektualnych, zachowania, które są dla dziecka bodźcem do ciągłego rozwoju;
  • w niesprzyjających warunkach rozwój zdolności może ulec częściowemu lub prawie całkowitemu zahamowaniu.

Mariola Małgorzata Kwiatkowska

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie